Ο μηχανισμός ελέγχου των ΜΜΕ στην Τουρκία - Tο «διευθυντήριο» υπό τον 45χρονο Altun και το περιστατικό με τον Albayrak - Αποκάλυψη Reuters

Τον μηχανισμό ελέγχου των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία αποκαλύπτει το Reuters, σε ένα εκτενές άρθρο όπου επισημαίνεται ότι τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης έχουν γίνει μια σφιχτή αλυσίδα διοίκησης, εγκεκριμένων από την κυβέρνηση πρωτοσέλιδων, πρωτοσέλιδων και θεμάτων τηλεοπτικών συζητήσεων.
Το δημοσίευμα αρχίζει με το πως τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης «κάλυψαν» την παραίτηση του Berat Albayrak (ο οποίος είναι γαμπρός του προέδρου Erdogan) από το υπουργείο Οικονομικών, στα τέλη του 2020.
«Η παραίτηση του Βerat Albayrak, την οποία ανακοίνωσε σε ανάρτηση του στο Instagram το απόγευμα της Κυριακής, αναφέρθηκε από διεθνή και ανεξάρτητα τουρκικά ειδησεογραφικά μέσα. Η λίρα εκτινάχθηκε στα ύψη με τις ελπίδες για μια νέα κατεύθυνση για την πολιορκημένη οικονομία.
Αλλά για περισσότερες από 24 ώρες, οι φιλοκυβερνητικές τηλεοπτικοί σταθμοί και οι εφημερίδες που κυριαρχούν στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης της χώρας, παρέμειναν ουσιαστικά σιωπηλοί για το πιο δραματικό ρήγμα στον στενό κύκλο του Erdogan στις σχεδόν δύο δεκαετίες εξουσίας του» αναφέρεται στο δημοσίευμα του Reuters.

Σύμφωνα με το Reuters, το επεισόδιο με τον Albayrak δείχνει πως τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης «έχουν γίνει μια σφιχτή αλυσίδα διοίκησης, εγκεκριμένων από την κυβέρνηση πρωτοσέλιδων, πρωτοσέλιδων και θεμάτων τηλεοπτικών συζητήσεων. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ρυθμιστικές αρχές απεικονίζουν μια "βιομηχανία" που ο Erdogan έχει λυγίσει με τη θέλησή του, συμπεριλαμβανομένων, λένε οι επικριτές του, του δικαστικού σώματος, του στρατού, της κεντρικής τράπεζας και μεγάλων τμημάτων του εκπαιδευτικού συστήματος. Η κυβερνητική πίεση και η αυτολογοκρισία των μέσων ενημέρωσης μοιράζονται την ευθύνη, σύμφωνα με τους ανθρώπους που ρωτήθηκαν από το Reuters».

Οι οδηγίες

Οι οδηγίες προς τα δημοσιογραφικά γραφεία προέρχονται συχνά από αξιωματούχους της Διεύθυνσης Επικοινωνιών της κυβέρνησης, που χειρίζεται τις σχέσεις με τα μέσα ενημέρωσης. Η Διεύθυνση είναι δημιουργία του Erdogan απασχολεί περίπου 1.500 άτομα και εδρεύει στην Άγκυρα. Επικεφαλής του είναι ένας πρώην ακαδημαϊκός, ο Fahrettin Altun.
Οι αξιωματούχοι του Altun εκδίδουν τις οδηγίες τους σε τηλεφωνήματα ή μηνύματα Whatsapp που μερικές φορές απευθύνονται στους υπεύθυνους των δημοσιογραφικών ειδήσεων με τη λέξη «αδελφέ», σύμφωνα με ορισμένα από αυτά τα άτομα και μια ανασκόπηση του Reuters για ορισμένα από τα μηνύματα.

Το «Διευθυντήριο»

Ο Altun, ο άνθρωπος που διευθύνει τη μηχανή των μέσων ενημέρωσης, ήταν ελάχιστα γνωστός στη βιομηχανία των ειδήσεων το 2018, όταν ο Erdogan τον όρισε πρόεδρο της Διεύθυνσης Επικοινωνιών που ιδρύθηκε πρόσφατα. Ο Altun, 45 ετών, εργάστηκε στο παρελθόν σε πανεπιστήμια και στη συνέχεια σε φιλοκυβερνητικό think-tank.
Η Διεύθυνση, με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 680 εκατομμυρίων λιρών (38 εκατομμύρια δολάρια), ήταν επιφορτισμένη με τον συντονισμό της κυβερνητικής επικοινωνίας. Αναπτύχθηκε από την παλιά Διεύθυνση Μέσων Ενημέρωσης, Τύπου και Πληροφοριών, της οποίας ο κύριος ρόλος ήταν η έκδοση δελτίων Tύπου σε δημοσιογράφους. Αλλά οι ευθύνες της είναι πολύ ευρύτερες, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης «συστημικών εκστρατειών παραπληροφόρησης» κατά της Τουρκίας, μέσω μιας μονάδας που ίδρυσε η Διεύθυνση φέτος.
Ο φορέας απασχολεί παρατηρητές μέσων ενημέρωσης, μεταφραστές και προσωπικό νομικών και δημοσίων σχέσεων εντός και εκτός Τουρκίας. Διαθέτει 48 γραφεία εξωτερικού σε 43 χώρες παγκοσμίως. Αυτά τα "φυλάκια" παραδίδουν στα κεντρικά εβδομαδιαία ρεπορτάζ για τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζεται η Τουρκία στα ξένα μέσα ενημέρωσης, σύμφωνα με πληροφορίες.
«Είναι μια τεράστια δομή, αλλά οι αποφάσεις λαμβάνονται στην κορυφή από τον Altun και τους αναπληρωτές του», είπε μια πηγή στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Όταν ανακοινώνονται σημαντικές ειδήσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα για τον Erdogan ή την κυβέρνησή του -ειδικά γεγονότα που σχετίζονται με την οικονομία ή τον στρατό- ο Altun επικοινωνεί τακτικά με τους εκδότες και τους ανώτερους ανταποκριτές για να καθορίσει ένα σχέδιο κάλυψης, είπε η ίδια πηγή.
Μετά την παραίτηση του Albayrak από υπουργός Οικονομικών, επικαλούμενος λόγους υγείας, τέσσερις πηγές ανέφεραν ότι το μήνυμα του Altun στα ΜΜΕ ήταν να παραμείνουν σιωπηλοί έως ότου ο Erdogan αποδεχτεί την παραίτηση με μια δήλωση το επόμενο βράδυ. Μόνο τότε αναφέρθηκε η παραίτηση του Albayrak από τους μεγάλους τουρκικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και εφημερίδες.
«Τριάντα ώρες περιμέναμε το πράσινο φως σχετικά με την κάλυψη», είπε ένας βετεράνος συντάκτης του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού TRT.

Οι κύριοι όμιλοι ΜΜΕ στα χέρια ανθρώπων του Erdogan

Σύμφωνα με το Reuters, μια σειρά εξαγορών για περισσότερο από μια δεκαετία, έθεσε τους κύριους ομίλους των μέσων ενημέρωσης στα χέρια εταιρειών και ανθρώπων κοντά στον Erdogan και το AKP.
Η διαδικασία ξεκίνησε το 2008 όταν η Turkuvaz Media Group, η οποία υποστηρίζει την κυβέρνηση, αγόρασε την εφημερίδα Sabah και τον τηλεοπτικό σταθμό ATV. Αυτά τα ΜΜΕ είναι τώρα από τους πιο σθεναρούς υπερασπιστές της κυβέρνησης.
Ο έλεγχος του κράτους στα μέσα ενημέρωσης έγινε πιο σφιχτός μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, για την οποία ο Erdogan κατηγόρησε τους υποστηρικτές του εξόριστου κληρικού Fethullah Gulen. Χρησιμοποιώντας εξουσίες έκτακτης ανάγκης, η κυβέρνηση της Τουρκίας έκλεισε περίπου 150 μέσα ενημέρωσης, πολλά με φερόμενους δεσμούς με τον Gulen.
Η τελευταία σημαντική εξαγορά των μέσων ενημέρωσης ήταν το 2018, όταν ο μεγιστάνας των ειδήσεων Aydin Dogan, ο οποίος ήταν αντίπαλος του Erdogan πούλησε τη Hurriyet και άλλα μέσα ενημέρωσης στον φιλοκυβερνητικό όμιλο Demiroren, του οποίου η επιχειρήσεις καλύπτουν τομείς όπως ενέργεια, τα λαχεία και ακίνητα. Ο Dogan είχε αντιμετωπίσει στο παρελθόν πιέσεις από την κυβέρνηση.
Ο Όμιλος Dogan είπε ότι εγκατέλειψε σε μεγάλο βαθμό τον κλάδο των μέσων ενημέρωσης το 2018, ως μέρος της αναδιάρθρωσης και αρνήθηκε να σχολιάσει οποιαδήποτε πίεση για πώληση.
Η εξαγορά του Dogan ολοκλήρωσε τη μετατόπιση των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης πίσω από τον Erdogan. Τα οικονομικά έγγραφα, που εξετάστηκαν από το Reuters, δείχνουν ότι η εξαγορά έχει επιβαρύνει τον Demiroren, τον μεγαλύτερο ιδιοκτήτη μέσων ενημέρωσης της χώρας. Η επιχείρηση μέσων ενημέρωσης του ομίλου κατέγραψε καθαρή ζημία 1,75 δισεκατομμυρίων λιρών μετά τη συμφωνία το 2018 (97 εκατομμύρια δολάρια με τις σημερινές συναλλαγματικές ισοτιμίες και 330 εκατομμύρια δολάρια τότε), σύμφωνα με τα έγγραφα. Αυτή ήταν μια απότομη αύξηση από ζημία 468 εκατομμυρίων λιρών το προηγούμενο έτος. Ο όμιλος είχε χρέη άνω των 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε διάφορους δανειστές τον Φεβρουάριο του 2020, έδειξαν τα έγγραφα.
Σε δήλωση στο Reuters, ο Demiroren είπε ότι η αναφορά του πρακτορείου για την ομάδα «συνεχίζει την προκατειλημμένη, χειριστική και προκλητική στάση του. Συνεχίζει μια στρατηγική χειραγώγησης σχετικά με το Demiroren Medya που στοχεύει να υποκινήσει το κοινό και να το παραπλανήσει».

www.bankingnews.gr