Την κατάλληλη απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, σκιαγραφεί το Bruegel
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να μεσολαβήσει σε μια ναυτική αντιπαράθεση στο κατώφλι της, στην Ανατολική Μεσόγειο, στην οποία εμπλέκονται εταίροι του ΝΑΤΟ, Ελλάδα και Τουρκία, καθώς και το μέλος της ΕΕ, η Κύπρος.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συζητούν το θέμα και, χωρίς κλιμάκωση, θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Αλλά μέχρι στιγμής, τα δύο ισχυρότερα έθνη της ΕΕ έχουν υιοθετήσει μια προσέγγιση «καλού αστυνομικού, κακού αστυνομικού» που μεταφέρει διαφορετικά και μπερδεμένα μηνύματα - και δεν έχει αποτρέψει την κλιμάκωση, αναφέρει νέα ανάλυση του Bruegel.
Η καγκελάριος Angela Merkel, με την πρόσθετη εξουσία να ασκεί την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ, ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για την πρόληψη της κλιμάκωσης, τη μείωση των εντάσεων και την αντιμετώπιση μακροχρόνιων συγκρούσεων.
Ωστόσο, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron, ενώ δεν αποφεύγει τη διαμεσολάβηση, επέλεξε την επίδειξη δύναμης, στέλνοντας γαλλικά ναυτικά σκάφη σε αμφισβητούμενα ύδατα για να αντιμετωπίσει την παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων.
Βαθιά ριζωμένη διαμάχη
Η διαφορά είναι φαινομενικά σχετικά με την ιδιοκτησία των υπεράκτιων αποθεμάτων φυσικού αερίου και την οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών 200 μιλίων (ΑΟΖ).
Η Τουρκία έχει στείλει ερευνητικά και πολεμικά πλοία σε ύδατα που διεκδικούν η Ελλάδα και η Κύπρος.
Παρά την ακτογραμμή 1.600 χιλιομέτρων της Μεσογείου, η Τουρκία είναι το μόνο κράτος της Ανατολικής Μεσογείου χωρίς διεθνώς αναγνωρισμένα δικαιώματα για υπεράκτιους πόρους στην περιοχή, επειδή τα κοντινά ελληνικά νησιά και η Κύπρος έχουν εξασφαλίσει το δικαίωμα δημιουργίας ΑΟΖ σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS ).
Η Τουρκία είναι ένα από τα δεκαπέντε μέλη του ΟΗΕ που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της UNCLOS και η Άγκυρα επιμένει ότι η υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας της δίνει δικαιώματα ιδιοκτησίας που έχουν προτεραιότητα έναντι των αξιώσεων της Κύπρου και της Ελλάδας που υποστηρίζονται από την UNCLOS.
Αλλά η διαμάχη αντανακλά επίσης βαθιά ριζωμένες αντιπαλότητες.
Η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται σε αντιπαράθεση για τη διαίρεση της Κύπρου και τις αντίπαλες θαλάσσιες διεκδικήσεις στο Αιγαίο.
Η Άγκυρα διεκδικεί το δικαίωμα της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, σε ένα μερίδιο των υπεράκτιων πόρων φυσικού αερίου.
Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδέχεται κατ' αρχήν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων για συμμετοχή στους ενεργειακούς πόρους της χώρας, αλλά αυτή η δέσμευση δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί, καθώς η Κύπρος εξακολουθεί να αναζητά επενδυτές να χρηματοδοτήσουν την υποδομή για την εξόρυξη του κυπριακού αερίου.
Οι διαφορές ως προς το υπεράκτιο αέριο έχουν επίσης επιδεινωθεί από τη σύγκρουση στη Λιβύη, με την Ελλάδα και την Τουρκία να υποστηρίζουν τις αντίπαλες πλευρές.
Η Τουρκία συνήψε συμφωνία οριοθέτησης με τη Λιβύη το 2019, η οποία απορρίπτει τους κυπριακούς και ελληνικούς ισχυρισμούς.
Η Ελλάδα απάντησε τον Αύγουστο με μια συμφωνία μερικής θαλάσσιας οριοθέτησης με την Αίγυπτο, η οποία είναι ασυμβίβαστη με τους τουρκικούς ισχυρισμούς.
Ελληνικά και τουρκικά πλοία συγκρούστηκαν στη θάλασσα στα μέσα Αυγούστου και υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω συγκρούσεων.
Τον Ιανουάριο, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή δημιούργησαν το Φόρουμ για την Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο η Άγκυρα θεωρεί ότι απειλεί τα συμφέροντα της.
Μικτά μηνύματα
Η ΕΕ ζήτησε τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της από την Κύπρο και την Ελλάδα.
Ωστόσο, οι διαφορετικές προσεγγίσεις που υιοθέτησαν η Γαλλία και η Γερμανία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσπάθεια διαμεσολάβησης της ΕΕ.
Η Merkel θέλει η ένωση να ενεργήσει για να μειώσει τις εντάσεις.
Επιθυμεί επίσης να διατηρήσει τη συνεργασία με την Τουρκία για τη μετανάστευση και είναι ευαίσθητη στις αντιδράσεις του πληθυσμού τουρκικής καταγωγής στη Γερμανία.
Από τη μεριά του, ο Macron θεωρεί ότι μια επίδειξη «σκληρής δύναμης» θα αποτρέψει τον Erdogan από στρατιωτικές απειλές.
Η κατηγορία του ότι ο Πρόεδρος Erdogan ακολουθεί μια «επεκτατική πολιτική, αναμειγνύοντας τον εθνικισμό και τον ισλαμισμό, η οποία είναι ασυμβίβαστη με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και αποτελεί παράγοντα αποσταθεροποίησης» δεν υπολογίστηκε για να προσελκύσει τον πρόεδρο της Τουρκίας σε συνομιλίες.
Επιπλέον, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία έχουν ξεκινήσει μια κοινή αεροναυτική άσκηση νότια της Κύπρου, ενώ η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει ασκήσεις αεροπορίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Κρήτη.
Οι αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, εν τω μεταξύ, έχουν αμφισβητήσει εάν η Τουρκία είναι ένας κατάλληλος διαπραγματευτικός εταίρος.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε στα τέλη Αυγούστου ότι η Ελλάδα θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από έξι έως δώδεκα μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος, συνορεύοντας με την Αλβανία και την Ιταλία, και ότι, στο μέλλον, θα μπορούσε να γίνει ένα παρόμοιο βήμα σε άλλες περιοχές.
Τούρκοι ηγέτες έχουν υπενθυμίσει στην Ελλάδα ότι το 1995, η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση δήλωσε ότι εάν η Ελλάδα επέκτεινε μονομερώς τα χωρικά της ύδατα, θα ήταν casus belli για την Άγκυρα.
Το κύριο ενδιαφέρον της ΕΕ για την Ανατολική Μεσόγειο είναι η πρόληψη των συγκρούσεων και όχι η ενεργειακή ασφάλεια.
Ενώ η αποστολή γαλλικών ναυτικών σκαφών στην ανατολική Μεσόγειο, οι ασκήσεις κοινής αεροπορικής δύναμης και η σιωπηρή απειλή κυρώσεων μπορεί να συγκεντρώσουν την εστίαση στην Άγκυρα, είναι πιο πιθανό να συμβάλουν στο αφήγημα του Erdogan κατά της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση, ο Erdogan γνωρίζει ότι είναι απίθανο να υπάρξει συναίνεση στην ΕΕ για οικονομικά σημαντικές κυρώσεις.
Μια σκληρή γραμμή για τα θαλάσσια δικαιώματα της Τουρκίας, που ονομάζεται «Γαλάζια πατρίδα», είναι ευρέως δημοφιλής μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία.
Η Τουρκία είναι επίσης σημαντικός εταίρος της ΕΕ για το εμπόριο, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη μετανάστευση.
Η κοινή πρωτοβουλία του 2016 για τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης μέσω της Τουρκίας στην ΕΕ είναι το πιο απτό παράδειγμα μιας τέτοιας συνεργασίας.
Η ΕΕ εκφράζει τη φωνή της για τον σεβασμό του κράτους δικαίου στην Τουρκία, αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να συνεργαστεί με την Άγκυρα σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Ενεργειακές προοπτικές
Το αέριο που ανακαλύφθηκε μέχρι στιγμής από την Κύπρο και το Ισραήλ έχει σημαντική αξία για τις ίδιες τις χώρες, αλλά ασήμαντη όσον αφορά τις διεθνείς αγορές ενέργειας.
Η ελκυστική ιδέα ενός αγωγού από την περιοχή προς την Ευρώπη, που συμφωνήθηκε καταρχήν από τις κυβερνήσεις της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ, αντιμετωπίζει τεχνικά και οικονομικά εμπόδια και δεν θα συμβεί αν δεν ανακαλυφθούν σημαντικές πρόσθετες ποσότητες.
Εν τω μεταξύ, η Κύπρος διέταξε μια πλωτή μονάδα επαναεριοποίησης και αποθήκευσης για να της επιτρέψει να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενώ το δικό της αέριο παραμένει λανθάνον λόγω έλλειψης υποδομής.
Η Ελλάδα δεν έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα σημαντικές εμπορικές ανακαλύψεις φυσικού αερίου.
Η πρόσφατη ανακάλυψη από την Τουρκία μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να είναι μια αλλαγή παιχνιδιού.
Οι ανακαλύψεις του Ευξείνου Πόντου, ακόμη απροσδιόριστου βαθμού, θα μπορούσαν να περιορίσουν την προθυμία της Τουρκίας να αποκτήσει πρόσβαση στο φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου και να της δώσει ένα μερίδιο στις περιφερειακές αγορές ενέργειας ως προμηθευτής.
Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει ένα παράθυρο για διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, μετατοπίζοντας την προσοχή στην Άγκυρα σε πιο ελπιδοφόρες ενεργειακές προοπτικές για την Τουρκία.
Ωστόσο, η διαμεσολάβηση θα έχει την ευκαιρία μόνο εάν υπάρχουν πειστικά κίνητρα και για τα δύο μέρη.
Για παράδειγμα, η ΕΕ θα μπορούσε να διπλασιάσει την απόρριψη οποιουδήποτε τρόπου βίας από την Τουρκία και, ταυτόχρονα, να πιέσει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Φόρουμ για την Ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Η προτίμηση της καγκελάριου Merkel για διαμεσολάβηση, σε συνεργασία με τον Ύπατο Εκπρόσωπο, θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και συμβιβασμούς σχετικά με τις αντικρουόμενες αξιώσεις τους.
Οικονομικές επιπτώσεις
Η ΕΕ έχει οικονομικά καθώς και γεωπολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται σε σχέση με την έρευνα και την παραγωγή ενέργειας στη Μαύρη Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Erdogan αναμένει ότι το αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να λανσαριστεί στην αγορά έως το 2023, αν και το 2025 φαίνεται πιο ρεαλιστικό.
Το φυσικό αέριο του Εύξεινου Πόντου από την Τουρκία θα μπορούσε να εξαχθεί στην Ευρώπη, μέσω του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου, ειδικά σε χώρες των Βαλκανίων, οι οποίες επί του παρόντος εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ιταλία θα μπορούσε επίσης να λάβει αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα, καθώς ο αγωγός Trans Adriatic (TAP), ο τελευταίος κρίκος στον νότιο διάδρομο, πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του έτους.
Σημαντικές εταιρείες ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ENI της Ιταλίας και του Γάλλου εταίρου της, της TOTAL, εμποδίστηκαν να αναζητήσουν αέριο σε αμφισβητούμενες περιοχές με την παρουσία ναυτικών πλοίων.
Η αποκλιμάκωση και οι διαπραγματεύσεις θα τους επέτρεπαν να συνεχίσουν την εξερεύνηση.
Νέες ανακαλύψεις θα βοηθήσουν την Κύπρο να προσελκύσει επενδυτές για να κατασκευάσουν τους αγωγούς που απαιτούνται για τη διάθεση του φυσικού αερίου στην αγορά.
Μια αναζωογόνηση του τουρισμού, εάν η Ανατολική Μεσόγειος δεν θεωρείται πλέον ως ζώνη σύγκρουσης, θα συνέβαλε στην ανάκαμψη της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας από την ύφεση που προκλήθηκε από τον κορωνοϊό.
Η επίλυση των συγκρούσεων θα αποφέρει κέρδη στη φήμη της Τουρκίας, όπου το επιχειρηματικό κλίμα πάσχει από αδυναμίες του κράτους δικαίου.
Αυτό θα αυξήσει τις αξιολογήσεις της χώρας και θα βελτιώσει τις συνθήκες για τις ευρωπαϊκές επενδύσεις και τραπεζικές συναλλαγές στην Τουρκία.
Η Ελλάδα και η Τουρκία αμφισβητούν την προθυμία να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, αν και με διαφορετικούς όρους.
Εάν η καγκελάριος Merkel και ο Ύπατος Εκπρόσωπος Borrell επιτύχουν αυτό μέσω της διαμεσολάβησης, θα υπάρξουν κέρδη για όλους τους ενδιαφερόμενους.
www.bankingnews.gr
Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συζητούν το θέμα και, χωρίς κλιμάκωση, θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Αλλά μέχρι στιγμής, τα δύο ισχυρότερα έθνη της ΕΕ έχουν υιοθετήσει μια προσέγγιση «καλού αστυνομικού, κακού αστυνομικού» που μεταφέρει διαφορετικά και μπερδεμένα μηνύματα - και δεν έχει αποτρέψει την κλιμάκωση, αναφέρει νέα ανάλυση του Bruegel.
Η καγκελάριος Angela Merkel, με την πρόσθετη εξουσία να ασκεί την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ, ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για την πρόληψη της κλιμάκωσης, τη μείωση των εντάσεων και την αντιμετώπιση μακροχρόνιων συγκρούσεων.
Ωστόσο, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron, ενώ δεν αποφεύγει τη διαμεσολάβηση, επέλεξε την επίδειξη δύναμης, στέλνοντας γαλλικά ναυτικά σκάφη σε αμφισβητούμενα ύδατα για να αντιμετωπίσει την παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων.
Βαθιά ριζωμένη διαμάχη
Η διαφορά είναι φαινομενικά σχετικά με την ιδιοκτησία των υπεράκτιων αποθεμάτων φυσικού αερίου και την οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών 200 μιλίων (ΑΟΖ).
Η Τουρκία έχει στείλει ερευνητικά και πολεμικά πλοία σε ύδατα που διεκδικούν η Ελλάδα και η Κύπρος.
Παρά την ακτογραμμή 1.600 χιλιομέτρων της Μεσογείου, η Τουρκία είναι το μόνο κράτος της Ανατολικής Μεσογείου χωρίς διεθνώς αναγνωρισμένα δικαιώματα για υπεράκτιους πόρους στην περιοχή, επειδή τα κοντινά ελληνικά νησιά και η Κύπρος έχουν εξασφαλίσει το δικαίωμα δημιουργίας ΑΟΖ σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS ).
Η Τουρκία είναι ένα από τα δεκαπέντε μέλη του ΟΗΕ που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της UNCLOS και η Άγκυρα επιμένει ότι η υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας της δίνει δικαιώματα ιδιοκτησίας που έχουν προτεραιότητα έναντι των αξιώσεων της Κύπρου και της Ελλάδας που υποστηρίζονται από την UNCLOS.
Αλλά η διαμάχη αντανακλά επίσης βαθιά ριζωμένες αντιπαλότητες.
Η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται σε αντιπαράθεση για τη διαίρεση της Κύπρου και τις αντίπαλες θαλάσσιες διεκδικήσεις στο Αιγαίο.
Η Άγκυρα διεκδικεί το δικαίωμα της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, σε ένα μερίδιο των υπεράκτιων πόρων φυσικού αερίου.
Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδέχεται κατ' αρχήν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων για συμμετοχή στους ενεργειακούς πόρους της χώρας, αλλά αυτή η δέσμευση δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί, καθώς η Κύπρος εξακολουθεί να αναζητά επενδυτές να χρηματοδοτήσουν την υποδομή για την εξόρυξη του κυπριακού αερίου.
Οι διαφορές ως προς το υπεράκτιο αέριο έχουν επίσης επιδεινωθεί από τη σύγκρουση στη Λιβύη, με την Ελλάδα και την Τουρκία να υποστηρίζουν τις αντίπαλες πλευρές.
Η Τουρκία συνήψε συμφωνία οριοθέτησης με τη Λιβύη το 2019, η οποία απορρίπτει τους κυπριακούς και ελληνικούς ισχυρισμούς.
Η Ελλάδα απάντησε τον Αύγουστο με μια συμφωνία μερικής θαλάσσιας οριοθέτησης με την Αίγυπτο, η οποία είναι ασυμβίβαστη με τους τουρκικούς ισχυρισμούς.
Ελληνικά και τουρκικά πλοία συγκρούστηκαν στη θάλασσα στα μέσα Αυγούστου και υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω συγκρούσεων.
Τον Ιανουάριο, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή δημιούργησαν το Φόρουμ για την Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο η Άγκυρα θεωρεί ότι απειλεί τα συμφέροντα της.
Μικτά μηνύματα
Η ΕΕ ζήτησε τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της από την Κύπρο και την Ελλάδα.
Ωστόσο, οι διαφορετικές προσεγγίσεις που υιοθέτησαν η Γαλλία και η Γερμανία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσπάθεια διαμεσολάβησης της ΕΕ.
Η Merkel θέλει η ένωση να ενεργήσει για να μειώσει τις εντάσεις.
Επιθυμεί επίσης να διατηρήσει τη συνεργασία με την Τουρκία για τη μετανάστευση και είναι ευαίσθητη στις αντιδράσεις του πληθυσμού τουρκικής καταγωγής στη Γερμανία.
Από τη μεριά του, ο Macron θεωρεί ότι μια επίδειξη «σκληρής δύναμης» θα αποτρέψει τον Erdogan από στρατιωτικές απειλές.
Η κατηγορία του ότι ο Πρόεδρος Erdogan ακολουθεί μια «επεκτατική πολιτική, αναμειγνύοντας τον εθνικισμό και τον ισλαμισμό, η οποία είναι ασυμβίβαστη με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και αποτελεί παράγοντα αποσταθεροποίησης» δεν υπολογίστηκε για να προσελκύσει τον πρόεδρο της Τουρκίας σε συνομιλίες.
Επιπλέον, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία έχουν ξεκινήσει μια κοινή αεροναυτική άσκηση νότια της Κύπρου, ενώ η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει ασκήσεις αεροπορίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Κρήτη.
Οι αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, εν τω μεταξύ, έχουν αμφισβητήσει εάν η Τουρκία είναι ένας κατάλληλος διαπραγματευτικός εταίρος.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε στα τέλη Αυγούστου ότι η Ελλάδα θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από έξι έως δώδεκα μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος, συνορεύοντας με την Αλβανία και την Ιταλία, και ότι, στο μέλλον, θα μπορούσε να γίνει ένα παρόμοιο βήμα σε άλλες περιοχές.
Τούρκοι ηγέτες έχουν υπενθυμίσει στην Ελλάδα ότι το 1995, η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση δήλωσε ότι εάν η Ελλάδα επέκτεινε μονομερώς τα χωρικά της ύδατα, θα ήταν casus belli για την Άγκυρα.
Το κύριο ενδιαφέρον της ΕΕ για την Ανατολική Μεσόγειο είναι η πρόληψη των συγκρούσεων και όχι η ενεργειακή ασφάλεια.
Ενώ η αποστολή γαλλικών ναυτικών σκαφών στην ανατολική Μεσόγειο, οι ασκήσεις κοινής αεροπορικής δύναμης και η σιωπηρή απειλή κυρώσεων μπορεί να συγκεντρώσουν την εστίαση στην Άγκυρα, είναι πιο πιθανό να συμβάλουν στο αφήγημα του Erdogan κατά της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση, ο Erdogan γνωρίζει ότι είναι απίθανο να υπάρξει συναίνεση στην ΕΕ για οικονομικά σημαντικές κυρώσεις.
Μια σκληρή γραμμή για τα θαλάσσια δικαιώματα της Τουρκίας, που ονομάζεται «Γαλάζια πατρίδα», είναι ευρέως δημοφιλής μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία.
Η Τουρκία είναι επίσης σημαντικός εταίρος της ΕΕ για το εμπόριο, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη μετανάστευση.
Η κοινή πρωτοβουλία του 2016 για τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης μέσω της Τουρκίας στην ΕΕ είναι το πιο απτό παράδειγμα μιας τέτοιας συνεργασίας.
Η ΕΕ εκφράζει τη φωνή της για τον σεβασμό του κράτους δικαίου στην Τουρκία, αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να συνεργαστεί με την Άγκυρα σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Ενεργειακές προοπτικές
Το αέριο που ανακαλύφθηκε μέχρι στιγμής από την Κύπρο και το Ισραήλ έχει σημαντική αξία για τις ίδιες τις χώρες, αλλά ασήμαντη όσον αφορά τις διεθνείς αγορές ενέργειας.
Η ελκυστική ιδέα ενός αγωγού από την περιοχή προς την Ευρώπη, που συμφωνήθηκε καταρχήν από τις κυβερνήσεις της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ, αντιμετωπίζει τεχνικά και οικονομικά εμπόδια και δεν θα συμβεί αν δεν ανακαλυφθούν σημαντικές πρόσθετες ποσότητες.
Εν τω μεταξύ, η Κύπρος διέταξε μια πλωτή μονάδα επαναεριοποίησης και αποθήκευσης για να της επιτρέψει να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενώ το δικό της αέριο παραμένει λανθάνον λόγω έλλειψης υποδομής.
Η Ελλάδα δεν έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα σημαντικές εμπορικές ανακαλύψεις φυσικού αερίου.
Η πρόσφατη ανακάλυψη από την Τουρκία μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να είναι μια αλλαγή παιχνιδιού.
Οι ανακαλύψεις του Ευξείνου Πόντου, ακόμη απροσδιόριστου βαθμού, θα μπορούσαν να περιορίσουν την προθυμία της Τουρκίας να αποκτήσει πρόσβαση στο φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου και να της δώσει ένα μερίδιο στις περιφερειακές αγορές ενέργειας ως προμηθευτής.
Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει ένα παράθυρο για διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, μετατοπίζοντας την προσοχή στην Άγκυρα σε πιο ελπιδοφόρες ενεργειακές προοπτικές για την Τουρκία.
Ωστόσο, η διαμεσολάβηση θα έχει την ευκαιρία μόνο εάν υπάρχουν πειστικά κίνητρα και για τα δύο μέρη.
Για παράδειγμα, η ΕΕ θα μπορούσε να διπλασιάσει την απόρριψη οποιουδήποτε τρόπου βίας από την Τουρκία και, ταυτόχρονα, να πιέσει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Φόρουμ για την Ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Η προτίμηση της καγκελάριου Merkel για διαμεσολάβηση, σε συνεργασία με τον Ύπατο Εκπρόσωπο, θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και συμβιβασμούς σχετικά με τις αντικρουόμενες αξιώσεις τους.
Οικονομικές επιπτώσεις
Η ΕΕ έχει οικονομικά καθώς και γεωπολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται σε σχέση με την έρευνα και την παραγωγή ενέργειας στη Μαύρη Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Erdogan αναμένει ότι το αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να λανσαριστεί στην αγορά έως το 2023, αν και το 2025 φαίνεται πιο ρεαλιστικό.
Το φυσικό αέριο του Εύξεινου Πόντου από την Τουρκία θα μπορούσε να εξαχθεί στην Ευρώπη, μέσω του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου, ειδικά σε χώρες των Βαλκανίων, οι οποίες επί του παρόντος εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ιταλία θα μπορούσε επίσης να λάβει αέριο από τη Μαύρη Θάλασσα, καθώς ο αγωγός Trans Adriatic (TAP), ο τελευταίος κρίκος στον νότιο διάδρομο, πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του έτους.
Σημαντικές εταιρείες ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ENI της Ιταλίας και του Γάλλου εταίρου της, της TOTAL, εμποδίστηκαν να αναζητήσουν αέριο σε αμφισβητούμενες περιοχές με την παρουσία ναυτικών πλοίων.
Η αποκλιμάκωση και οι διαπραγματεύσεις θα τους επέτρεπαν να συνεχίσουν την εξερεύνηση.
Νέες ανακαλύψεις θα βοηθήσουν την Κύπρο να προσελκύσει επενδυτές για να κατασκευάσουν τους αγωγούς που απαιτούνται για τη διάθεση του φυσικού αερίου στην αγορά.
Μια αναζωογόνηση του τουρισμού, εάν η Ανατολική Μεσόγειος δεν θεωρείται πλέον ως ζώνη σύγκρουσης, θα συνέβαλε στην ανάκαμψη της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας από την ύφεση που προκλήθηκε από τον κορωνοϊό.
Η επίλυση των συγκρούσεων θα αποφέρει κέρδη στη φήμη της Τουρκίας, όπου το επιχειρηματικό κλίμα πάσχει από αδυναμίες του κράτους δικαίου.
Αυτό θα αυξήσει τις αξιολογήσεις της χώρας και θα βελτιώσει τις συνθήκες για τις ευρωπαϊκές επενδύσεις και τραπεζικές συναλλαγές στην Τουρκία.
Η Ελλάδα και η Τουρκία αμφισβητούν την προθυμία να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, αν και με διαφορετικούς όρους.
Εάν η καγκελάριος Merkel και ο Ύπατος Εκπρόσωπος Borrell επιτύχουν αυτό μέσω της διαμεσολάβησης, θα υπάρξουν κέρδη για όλους τους ενδιαφερόμενους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών