Ακραίος πλούτος, ακραίος κίνδυνος: Η Σουηδία πρώτη στη λίστα των επερχόμενων ταξικών εξεγέρσεων
Κάθε χρόνο η Rockefeller International διεξάγει μια ανάλυση των λιστών του Forbes, προκειμένου να εντοπίσει χώρες στις οποίες ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξάνεται θεαματικά ως ποσοστό του ΑΕΠ, συγκεντρώνεται σε οικογενειακές αυτοκρατορίες ή διοχετεύεται σε «κακές» βιομηχανίες, γνωστές περισσότερο για τη διαφθορά παρά για την παραγωγικότητα.
Η βασική υπόθεση είναι ότι οι πιο ακραίες αποκλίσεις εμφανίζουν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο αντικαπιταλιστικής εξέγερσης.
Φέτος, τα προειδοποιητικά σημάδια δείχνουν, πάνω απ’ όλα, προς τη Σουηδία.
Παρόλο που πολλοί προοδευτικοί εξακολουθούν να τη βλέπουν ως σοσιαλιστικό παράδεισο, η Σουηδία είδε τον πλούτο των δισεκατομμυριούχων να αυξάνεται κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας στο 31% του ΑΕΠ — τη μεγαλύτερη αύξηση και το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των 20 μεγάλων οικονομιών που ανέλυσα.
Η Σουηδία διαθέτει 45 δισεκατομμυριούχους, περίπου 1,5 φορά περισσότερους κατά κεφαλήν από τις ΗΠΑ, οι οποίες συχνά περιγράφονται ως η νέα «επιχρυσωμένη εποχή».
Ο πλουσιότερος Αμερικανός όλων των εποχών ήταν ο John D. Rockefeller περίπου το 1910, όταν η περιουσία του ξεπερνούσε το 1,5% του ΑΕΠ.
Κανένας σημερινός Αμερικανός δεν πλησιάζει αυτό το όριο. Η σημερινή πατρίδα των Rockefeller είναι η Σουηδία, με επτά μεγιστάνες των οποίων ο πλούτος ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας ξεπερνά εκείνον του Rockefeller στην ακμή του.
Μια υγιής οικονομία παράγει μια ισορροπημένη τάξη δισεκατομμυριούχων, με περισσότερο «καλό» πλούτο από βιομηχανίες όπως η τεχνολογία ή η μεταποίηση και λιγότερο «κακό» πλούτο από τομείς όπως τα ακίνητα ή τα εμπορεύματα.
Όχι ότι τα ακίνητα ή τα εμπορεύματα είναι εγγενώς κακά, αλλά συνεισφέρουν λιγότερο στην παραγωγικότητα και σπανίως απολαμβάνουν την εκτίμηση του κοινού, όπως π.χ. τα αυτοκίνητα ή το λογισμικό.
Στη Σουηδία, οι «καλοί» δισεκατομμυριούχοι είναι κατά δύο προς έναν λιγότεροι από τους «κακούς».
Παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει εξελιχθεί σε φυτώριο τεχνολογικών επιχειρηματιών, μόνο τρεις από αυτούς περιλαμβάνονται στη λίστα του Forbes.
Με μόλις 12%, το μερίδιο του «καλού» πλούτου στη Σουηδία είναι το τρίτο χαμηλότερο μεταξύ των δέκα πιο ανεπτυγμένων χωρών της έρευνάς μου.
Δημιουργία πλούτου
Η Σουηδία άρχισε να ενθαρρύνει τη δημιουργία πλούτου μετά την αποτυχία του μεταπολεμικού της πειράματος με τον ανεξέλεγκτο κρατισμό πρόνοιας.
Οι βαρείς φόροι έδιωχναν διασημότητες και βιομηχάνους από τη χώρα, με αποτέλεσμα η Σουηδία να χάνει πολύ περισσότερα σε πλούτο απ’ ό,τι συγκέντρωνε σε έσοδα.
Οι οικονομικές κρίσεις των αρχών της δεκαετίας του 1990 ανάγκασαν τη χώρα να επανεξετάσει τη δέσμευσή της στον σοσιαλισμό.
Η Σουηδία δεν κατάργησε τη δωρεάν εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη που χρηματοδοτούνται από υψηλούς φόρους εισοδήματος.
Αλλά περιόρισε το κράτος πρόνοιας, ενώ κατάργησε ή μείωσε τους φόρους στον πλούτο, την κληρονομιά, τις επιχειρήσεις και τα ακίνητα.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000, οι υπερπλούσιοι δεν εγκατέλειπαν πλέον τη χώρα.
Τώρα κυριαρχούν. Σχεδόν το 70% του πλούτου των Σουηδών δισεκατομμυριούχων προέρχεται από κληρονομιά — το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στη λίστα μου μετά τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η Σουηδία δεν είναι το μόνο μεγάλο κράτος πρόνοιας που είδε άνθηση δισεκατομμυριούχων τα τελευταία χρόνια — και η Γαλλία επίσης — αλλά κάθε μία έχει τις δικές της ανισορροπίες.
Στη Σουηδία, περιλαμβάνονται οι στρεβλωμένοι φόροι και το φθηνό χρήμα. Η χώρα φορολογεί πολύ λιγότερο το κεφάλαιο σε σχέση με τους μισθούς, και κάποιες φορές μάλιστα το κεφάλαιο φορολογείται αντιστρόφως αναλογικά.
Η ετήσια εισφορά κατοικίας περιορίζεται κάτω από τα 1.000 δολάρια — μεγάλο όφελος για τους πλούσιους.
Επίσης, η Σουηδία διατηρεί τα επιτόκια πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που φουσκώνει τις τιμές των στοιχείων ενεργητικού και διευκολύνει τους πλούσιους να δανείζονται για να αυξήσουν τον πλούτο τους.
Πολιτικό τοπίο
Στις πρόσφατες εκλογές, η πολιτική αγανάκτηση στράφηκε κυρίως προς τους μετανάστες και το έγκλημα, όχι προς την ανισότητα.
Πολλές από τις κορυφαίες επιχειρηματικές οικογένειες είναι περισσότερο γνωστές για τη φιλανθρωπία τους παρά για την επίδειξη του πλούτου τους, γεγονός που τις έχει βοηθήσει να αποφύγουν τις πολιτικές επιθέσεις.
Ωστόσο, η συνολική κατάταξη της Σουηδίας στα τρία βασικά κριτήρια της ανάλυσής μου για τους δισεκατομμυριούχους είναι πλέον η χειρότερη από τις 20 χώρες που παρακολουθώ — και αυτό δεν προμηνύει τίποτα καλό.
Η Rockefeller International ξεκίνησε να διεξάγει αυτές τις αναλύσεις το 2010, όταν η εκτόξευση του πλούτου των «κακών» δισεκατομμυριούχων στην Ινδία προκάλεσε αντίδραση κατά της δημιουργίας πλούτου, αρκετά ισχυρή ώστε να εμποδίσει συνολικά την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Την επόμενη δεκαετία, τα απογοητευτικά αποτελέσματα στους δείκτες πλούτου των δισεκατομμυριούχων προμήνυαν εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο — μεταξύ αυτών στη Χιλή, πριν ξεσπάσουν μαζικές ταραχές κατά της κοινωνικής ανισότητας το 2019, και στη Γαλλία, πριν την έκρηξη διαδηλώσεων «φορολογήστε τους πλούσιους» το 2023. Στο Παρίσι, οι διαδηλωτές στοχοποίησαν ονομαστικά κορυφαίους δισεκατομμυριούχους.
**Αυτές οι ταξικές εξεγέρσεις μπορούν να εξαπλωθούν σαν πυρκαγιές, μεταβαλλόμενες με τους πολιτικούς ανέμους.
Όπως περιέγραψε ο Σουηδός οικονομολόγος Johan Norberg τη χώρα του, η Σουηδία είναι ένα έθνος των «άκρων», που τείνει να αγνοεί χρόνιες παθογένειες «μέχρι να γίνουν πολύ μεγάλες για να αγνοηθούν και τότε όλοι αλλάζουν γνώμη ταυτόχρονα».
Κάθε υγιής οικονομία πρέπει να ενθαρρύνει τη δημιουργία πλούτου, ειδικά στους πιο παραγωγικούς τομείς, αλλά η ισορροπία είναι απαραίτητη.
Πάρα πολύς πλούτος στην κορυφή, συγκεντρωμένος στα χέρια πάρα πολλών δισεκατομμυριούχων του «λάθος» τύπου, εκθέτει μια χώρα στον κίνδυνο πολιτικής αναταραχής ή ανατροπής πολιτικών.
Η Σουηδία είναι πλέον πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους αναταραχή, καταλήγει η Rockefeller International.
www.bankingnews.gr
Η βασική υπόθεση είναι ότι οι πιο ακραίες αποκλίσεις εμφανίζουν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο αντικαπιταλιστικής εξέγερσης.
Φέτος, τα προειδοποιητικά σημάδια δείχνουν, πάνω απ’ όλα, προς τη Σουηδία.
Παρόλο που πολλοί προοδευτικοί εξακολουθούν να τη βλέπουν ως σοσιαλιστικό παράδεισο, η Σουηδία είδε τον πλούτο των δισεκατομμυριούχων να αυξάνεται κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας στο 31% του ΑΕΠ — τη μεγαλύτερη αύξηση και το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των 20 μεγάλων οικονομιών που ανέλυσα.
Η Σουηδία διαθέτει 45 δισεκατομμυριούχους, περίπου 1,5 φορά περισσότερους κατά κεφαλήν από τις ΗΠΑ, οι οποίες συχνά περιγράφονται ως η νέα «επιχρυσωμένη εποχή».
Ο πλουσιότερος Αμερικανός όλων των εποχών ήταν ο John D. Rockefeller περίπου το 1910, όταν η περιουσία του ξεπερνούσε το 1,5% του ΑΕΠ.
Κανένας σημερινός Αμερικανός δεν πλησιάζει αυτό το όριο. Η σημερινή πατρίδα των Rockefeller είναι η Σουηδία, με επτά μεγιστάνες των οποίων ο πλούτος ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας ξεπερνά εκείνον του Rockefeller στην ακμή του.
Μια υγιής οικονομία παράγει μια ισορροπημένη τάξη δισεκατομμυριούχων, με περισσότερο «καλό» πλούτο από βιομηχανίες όπως η τεχνολογία ή η μεταποίηση και λιγότερο «κακό» πλούτο από τομείς όπως τα ακίνητα ή τα εμπορεύματα.
Όχι ότι τα ακίνητα ή τα εμπορεύματα είναι εγγενώς κακά, αλλά συνεισφέρουν λιγότερο στην παραγωγικότητα και σπανίως απολαμβάνουν την εκτίμηση του κοινού, όπως π.χ. τα αυτοκίνητα ή το λογισμικό.
Στη Σουηδία, οι «καλοί» δισεκατομμυριούχοι είναι κατά δύο προς έναν λιγότεροι από τους «κακούς».
Παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει εξελιχθεί σε φυτώριο τεχνολογικών επιχειρηματιών, μόνο τρεις από αυτούς περιλαμβάνονται στη λίστα του Forbes.
Με μόλις 12%, το μερίδιο του «καλού» πλούτου στη Σουηδία είναι το τρίτο χαμηλότερο μεταξύ των δέκα πιο ανεπτυγμένων χωρών της έρευνάς μου.
Δημιουργία πλούτου
Η Σουηδία άρχισε να ενθαρρύνει τη δημιουργία πλούτου μετά την αποτυχία του μεταπολεμικού της πειράματος με τον ανεξέλεγκτο κρατισμό πρόνοιας.
Οι βαρείς φόροι έδιωχναν διασημότητες και βιομηχάνους από τη χώρα, με αποτέλεσμα η Σουηδία να χάνει πολύ περισσότερα σε πλούτο απ’ ό,τι συγκέντρωνε σε έσοδα.
Οι οικονομικές κρίσεις των αρχών της δεκαετίας του 1990 ανάγκασαν τη χώρα να επανεξετάσει τη δέσμευσή της στον σοσιαλισμό.
Η Σουηδία δεν κατάργησε τη δωρεάν εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη που χρηματοδοτούνται από υψηλούς φόρους εισοδήματος.
Αλλά περιόρισε το κράτος πρόνοιας, ενώ κατάργησε ή μείωσε τους φόρους στον πλούτο, την κληρονομιά, τις επιχειρήσεις και τα ακίνητα.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000, οι υπερπλούσιοι δεν εγκατέλειπαν πλέον τη χώρα.
Τώρα κυριαρχούν. Σχεδόν το 70% του πλούτου των Σουηδών δισεκατομμυριούχων προέρχεται από κληρονομιά — το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στη λίστα μου μετά τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η Σουηδία δεν είναι το μόνο μεγάλο κράτος πρόνοιας που είδε άνθηση δισεκατομμυριούχων τα τελευταία χρόνια — και η Γαλλία επίσης — αλλά κάθε μία έχει τις δικές της ανισορροπίες.
Στη Σουηδία, περιλαμβάνονται οι στρεβλωμένοι φόροι και το φθηνό χρήμα. Η χώρα φορολογεί πολύ λιγότερο το κεφάλαιο σε σχέση με τους μισθούς, και κάποιες φορές μάλιστα το κεφάλαιο φορολογείται αντιστρόφως αναλογικά.
Η ετήσια εισφορά κατοικίας περιορίζεται κάτω από τα 1.000 δολάρια — μεγάλο όφελος για τους πλούσιους.
Επίσης, η Σουηδία διατηρεί τα επιτόκια πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που φουσκώνει τις τιμές των στοιχείων ενεργητικού και διευκολύνει τους πλούσιους να δανείζονται για να αυξήσουν τον πλούτο τους.
Πολιτικό τοπίο
Στις πρόσφατες εκλογές, η πολιτική αγανάκτηση στράφηκε κυρίως προς τους μετανάστες και το έγκλημα, όχι προς την ανισότητα.
Πολλές από τις κορυφαίες επιχειρηματικές οικογένειες είναι περισσότερο γνωστές για τη φιλανθρωπία τους παρά για την επίδειξη του πλούτου τους, γεγονός που τις έχει βοηθήσει να αποφύγουν τις πολιτικές επιθέσεις.
Ωστόσο, η συνολική κατάταξη της Σουηδίας στα τρία βασικά κριτήρια της ανάλυσής μου για τους δισεκατομμυριούχους είναι πλέον η χειρότερη από τις 20 χώρες που παρακολουθώ — και αυτό δεν προμηνύει τίποτα καλό.
Η Rockefeller International ξεκίνησε να διεξάγει αυτές τις αναλύσεις το 2010, όταν η εκτόξευση του πλούτου των «κακών» δισεκατομμυριούχων στην Ινδία προκάλεσε αντίδραση κατά της δημιουργίας πλούτου, αρκετά ισχυρή ώστε να εμποδίσει συνολικά την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Την επόμενη δεκαετία, τα απογοητευτικά αποτελέσματα στους δείκτες πλούτου των δισεκατομμυριούχων προμήνυαν εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο — μεταξύ αυτών στη Χιλή, πριν ξεσπάσουν μαζικές ταραχές κατά της κοινωνικής ανισότητας το 2019, και στη Γαλλία, πριν την έκρηξη διαδηλώσεων «φορολογήστε τους πλούσιους» το 2023. Στο Παρίσι, οι διαδηλωτές στοχοποίησαν ονομαστικά κορυφαίους δισεκατομμυριούχους.
**Αυτές οι ταξικές εξεγέρσεις μπορούν να εξαπλωθούν σαν πυρκαγιές, μεταβαλλόμενες με τους πολιτικούς ανέμους.
Όπως περιέγραψε ο Σουηδός οικονομολόγος Johan Norberg τη χώρα του, η Σουηδία είναι ένα έθνος των «άκρων», που τείνει να αγνοεί χρόνιες παθογένειες «μέχρι να γίνουν πολύ μεγάλες για να αγνοηθούν και τότε όλοι αλλάζουν γνώμη ταυτόχρονα».
Κάθε υγιής οικονομία πρέπει να ενθαρρύνει τη δημιουργία πλούτου, ειδικά στους πιο παραγωγικούς τομείς, αλλά η ισορροπία είναι απαραίτητη.
Πάρα πολύς πλούτος στην κορυφή, συγκεντρωμένος στα χέρια πάρα πολλών δισεκατομμυριούχων του «λάθος» τύπου, εκθέτει μια χώρα στον κίνδυνο πολιτικής αναταραχής ή ανατροπής πολιτικών.
Η Σουηδία είναι πλέον πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους αναταραχή, καταλήγει η Rockefeller International.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών