Αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αυξήσουν τα επιτόκια πολύ γρήγορα, το αποτέλεσμα θα είναι η ύφεση
Ο στόχος της ανάπτυξηςτου ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 3%, που έχει θέσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump, θα οδηγήσει σε ωφελήσει μόλις το 1% των Αμερικανών, όπως υποστηρίζει σε άρθρο ο καθηγητής του Harvard University, Kenneth Rogoff, στο σάιτ του think-tank, Project Syndicate.
Ο αμερικανός πρόεδρος Donald Trump συχνά ισχυρίζεται με στόμφο, ότι οι πολιτικές του θα αποφέρουν σταθερή ανάπτυξη της οικονομίας 3-4% για πολλά χρόνια, υποστηρίζει ο Rogoff.
Η εκτίμηση του όμως αμφισβητείται από τις προβλέψεις πολλών αναλυτών, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Wall Street και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed, Federal Reserve), οι οποίοι υποστηρίζουν ότι θα είναι ευχαριστημένοι, αν οι ΗΠΑ επιτύχουν ακόμη και αύξηση 2%.
Αλλά υπάρχει κάποια πιθανότητα να είναι έχει δίκιο ο Trump;
Και αν ναι, σε ποιο βαθμό οι πολιτικές του θα είναι υπεύθυνες, ώστε η ταχύτερη ανάπτυξη θα συνεπάγεται σοβαρό μακροπρόθεσμο κόστος για το περιβάλλον και την εισοδηματική ανισότητα;
Η χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για τον ρυθμό ανάπτυξης, αλλά οι περισσότεροι Αμερικανοί πρέπει να ανησυχούν πολύ για τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η ανάπτυξη.
Η πρόβλεψη του Trump για το γενικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ είναι σχεδόν άγρια.
Μια σταθερή ροή οικονομικών δεδομένων υποδηλώνει ότι ο ετήσιος ρυθμός επιταχύνθηκε τώρα στο 2,5%, κατακερματίζοντας κατά πολύ τη διαφορά μεταξύ του Trump και των εμπειρογνωμόνων.
Επιπλέον, τα κέρδη από την απασχόληση ήταν ισχυρά κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών της προεδρίας Trump, με περισσότερο από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν, τις μετοχές να ανεβαίνουν σε νέα υψηλά επίπεδα, δύο παράγοντες που ενισχύουν την υψηλότερη κατανάλωση.
Με δεδομένες αυτές τις επιδόσεις, η επίτευξη της ετήσιας αύξησης κατά 3% θα ήταν δύσκολο να θεωρείται ένα θαύμα.
Και η επίτευξη του στόχου του Trump θα ήταν ακόμη πιο πιθανή, εάν η κυβέρνησή του ξαφνικά γίνει πιο συνεκτική (πράγμα που θα μπορούσε πράγματι να απαιτήσει ένα θαύμα).
Φυσικά, η ανάπτυξη το 2017 είναι κατά πολλούς, μια συνέχεια αυτής που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Barack Obama.
Η μεταβολή της πορείας ενός γιγαντιαίου πλοίου - στην περίπτωση αυτή, της οικονομίας των ΗΠΑ - διαρκεί πολύ και ακόμα και αν ο Trump καταφέρει να περάσει μέρος της οικονομικής του ατζέντας μέσω του Κογκρέσου των ΗΠΑ, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη δεν είναι πιθανό να γίνουν αισθητές πριν το 2018.
Σίγουρα, ο Trump έχει παραβλέψει τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος (που βοήθησε στην εξόρυξη άνθρακα), μαλάκωσε την οικονομική εποπτεία (μεγάλη για τις τραπεζικές μετοχές) και δεν έχει έντονο ενδιαφέρον για την επιβολή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού (μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για τα μονοπώλια τεχνολογίας για την Amazon και τη Google ).
Ωστόσο, οι κυριότερες πρωτοβουλίες της πολιτικής του για τη μεταρρύθμιση της φορολογίας εταιρειών και τις δαπάνες για τις υποδομές, παραμένουν στο πλαίσιο του σχεδίου.
Επιπλέον, τα σχέδια του Trump για την αύξηση του προστατευτισμού και για την απότομη μείωση της μετανάστευσης, εάν πραγματοποιηθούν, θα είχαν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη (αν και, για να είμαστε δίκαιοι, η πρόταση να προσαρμόσουμε τη σύνθεση της μετανάστευσης στις ανάγκες της οικονομίας είναι αυτό που οι περισσότερες χώρες, Καναδάς και Αυστραλία, κάνουν ήδη).
Ίσως η μόνη πιο σημαντική απόφαση που θα πάρει ο Trump για την οικονομία θα είναι η επιλογή του ποιος θα αντικαταστήσει τη Janet Yellen, ως επικεφαλής της Federal Reserve.
Σε άλλους διορισμούς, ο Trump προτίμησε στρατηγούς και επιχειρηματίες, από τους τεχνοκράτες.
Σε γενικές γραμμές, οι πιο επιτυχημένοι τραπεζίτες τα τελευταία χρόνια ήταν ακριβώς οι τύποι των εμπειρογνωμόνων, που ο Trump φαίνεται να αποφεύγει.
Όποιος διοριστεί ο Trump είναι πιθανό να αντιμετωπίσει άμεσα σημαντικές προκλήσεις. Η υποτονική αύξηση των μισθών ενόψει μιας αυστηρότερης αγοράς εργασίας, είναι απίθανο να συνεχιστεί και οποιαδήποτε μεγάλη άνοδος των μισθών, θα ασκήσει έντονη ανοδική πίεση στις τιμές (αν και αυτό δεν μπορεί να συμβεί σύντομα, δεδομένης της αμείλικτης πτωτικής πίεσης στους μισθούς που προέρχονται από τον αυτοματισμό και την παγκοσμιοποίηση ).
Ο τρόπος με τον οποίο η Fed θα χειριστεί μια ενδεχόμενη μετάβαση στην αύξηση των μισθών θα είναι κρίσιμη.
Αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αυξήσουν τα επιτόκια πολύ γρήγορα, το αποτέλεσμα θα είναι η ύφεση.
Εάν αυξήσουν τα επιτόκια πολύ αργά, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να γίνει αυξηθεί για τα καλά.
Έτσι ναι, ο Trump θα μπορούσε να πετύχει τον αριθμό ανάπτυξης του, ειδικά εάν βρει έναν τρόπο να εξομαλύνει την οικονομική χάραξη πολιτικής (κάτι που είναι εξαιρετικά αβέβαιο για έναν πρόεδρο που φαίνεται να προτιμά τα tweets από την ανάλυση).
Αλλά ακόμα κι αν οι ΗΠΑ πιάσουν το στόχο του 3%, ίσως δεν είναι η πανάκεια που ο Trump ελπίζει ότι θα είναι.
Η ταχύτερη ανάπτυξη είναι απίθανο να αντιστρέψει την τρέχουσα τάση προς την ανισότητα και μερικές μικρές, στοχοθετημένες προεδρικές παρεμβάσεις, στις δράσεις συγκεκριμένων πολιτειών ή εταιρειών δεν πρόκειται να αλλάξουν κάτι τέτοιο. Αντίθετα, δεν υπάρχει λόγος να μην υποθέσουμε ότι οι ευνοημένοι θα είναι οι έχοντες τα κεφάλαια
Τελικά, αυτή η τάση θα μπορούσε να αντιστραφεί, αλλά δεν φαίνεται αυτό να συμβαίνει σύντομα.
Εάν η συνεχιζόμενη περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αυξανόμενη ανισότητα κάνουν την οικονομική ανάπτυξη μία αμφιλεγόμενη ευλογία, είναι η κυβέρνηση των ΗΠΑ λανθασμένη να επικεντρωθεί σε αυτό τόσο πολύ;
Οχι εντελώς.
Οι υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα καλοί για τις μικρότερες επιχειρήσεις και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα.
Οι πρόσφατοι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης έχουν καταστήσει τους δυνητικούς επιχειρηματίες, πολύ πιο απρόθυμους να κινηθούν μεταξύ των πολιτειών ή να αλλάξουν θέσεις εργασίας και έχουν μειώσει την οικονομική δραστηριότητα γενικά.
Και αν η αμερικανική οικονομία εξασθενίσει ουσιαστικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να φτάσει η ημέρα, όπου οι ΗΠΑ δεν θα έχουν πλέον σημαντική στρατιωτική υπεροχή έναντι των αντιπάλων της.
Εκείνοι που, όπως και ο Trump, θέλουν να μειώσουν τις αμερικανικές στρατιωτικές παρεμβάσεις στο εξωτερικό, μπορεί να υποστηρίζουν ότι αυτό δεν είναι κάτι για να ανησυχεί κάποιος, αλλά κάνουν λάθος.
Ωστόσο, οι πολιτικές που παράγουν ευρύτερα κοινή και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη, θα ήταν πολύ καλύτερες από τις πολιτικές, που διαιωνίζουν τις τρέχουσες τάσεις συγκέντρωσης κεφαλαίων και επιδεινώνουν τα δεινά πολλών Αμερικανών.
Ακόμη και αν ο Trump πιάσει τους στόχους ανάπτυξης το 2018 και το 2019, μόνο η χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να είναι αισθάνεται ευχαριστημένη, κανένας άλλος, καταλήγει στο άρθρο του ο Rogoff.
www.bankingnews.gr
Ο αμερικανός πρόεδρος Donald Trump συχνά ισχυρίζεται με στόμφο, ότι οι πολιτικές του θα αποφέρουν σταθερή ανάπτυξη της οικονομίας 3-4% για πολλά χρόνια, υποστηρίζει ο Rogoff.
Η εκτίμηση του όμως αμφισβητείται από τις προβλέψεις πολλών αναλυτών, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Wall Street και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed, Federal Reserve), οι οποίοι υποστηρίζουν ότι θα είναι ευχαριστημένοι, αν οι ΗΠΑ επιτύχουν ακόμη και αύξηση 2%.
Αλλά υπάρχει κάποια πιθανότητα να είναι έχει δίκιο ο Trump;
Και αν ναι, σε ποιο βαθμό οι πολιτικές του θα είναι υπεύθυνες, ώστε η ταχύτερη ανάπτυξη θα συνεπάγεται σοβαρό μακροπρόθεσμο κόστος για το περιβάλλον και την εισοδηματική ανισότητα;
Η χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για τον ρυθμό ανάπτυξης, αλλά οι περισσότεροι Αμερικανοί πρέπει να ανησυχούν πολύ για τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η ανάπτυξη.
Η πρόβλεψη του Trump για το γενικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ είναι σχεδόν άγρια.
Μια σταθερή ροή οικονομικών δεδομένων υποδηλώνει ότι ο ετήσιος ρυθμός επιταχύνθηκε τώρα στο 2,5%, κατακερματίζοντας κατά πολύ τη διαφορά μεταξύ του Trump και των εμπειρογνωμόνων.
Επιπλέον, τα κέρδη από την απασχόληση ήταν ισχυρά κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών της προεδρίας Trump, με περισσότερο από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν, τις μετοχές να ανεβαίνουν σε νέα υψηλά επίπεδα, δύο παράγοντες που ενισχύουν την υψηλότερη κατανάλωση.
Με δεδομένες αυτές τις επιδόσεις, η επίτευξη της ετήσιας αύξησης κατά 3% θα ήταν δύσκολο να θεωρείται ένα θαύμα.
Και η επίτευξη του στόχου του Trump θα ήταν ακόμη πιο πιθανή, εάν η κυβέρνησή του ξαφνικά γίνει πιο συνεκτική (πράγμα που θα μπορούσε πράγματι να απαιτήσει ένα θαύμα).
Φυσικά, η ανάπτυξη το 2017 είναι κατά πολλούς, μια συνέχεια αυτής που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Barack Obama.
Η μεταβολή της πορείας ενός γιγαντιαίου πλοίου - στην περίπτωση αυτή, της οικονομίας των ΗΠΑ - διαρκεί πολύ και ακόμα και αν ο Trump καταφέρει να περάσει μέρος της οικονομικής του ατζέντας μέσω του Κογκρέσου των ΗΠΑ, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη δεν είναι πιθανό να γίνουν αισθητές πριν το 2018.
Σίγουρα, ο Trump έχει παραβλέψει τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος (που βοήθησε στην εξόρυξη άνθρακα), μαλάκωσε την οικονομική εποπτεία (μεγάλη για τις τραπεζικές μετοχές) και δεν έχει έντονο ενδιαφέρον για την επιβολή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού (μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για τα μονοπώλια τεχνολογίας για την Amazon και τη Google ).
Ωστόσο, οι κυριότερες πρωτοβουλίες της πολιτικής του για τη μεταρρύθμιση της φορολογίας εταιρειών και τις δαπάνες για τις υποδομές, παραμένουν στο πλαίσιο του σχεδίου.
Επιπλέον, τα σχέδια του Trump για την αύξηση του προστατευτισμού και για την απότομη μείωση της μετανάστευσης, εάν πραγματοποιηθούν, θα είχαν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη (αν και, για να είμαστε δίκαιοι, η πρόταση να προσαρμόσουμε τη σύνθεση της μετανάστευσης στις ανάγκες της οικονομίας είναι αυτό που οι περισσότερες χώρες, Καναδάς και Αυστραλία, κάνουν ήδη).
Ίσως η μόνη πιο σημαντική απόφαση που θα πάρει ο Trump για την οικονομία θα είναι η επιλογή του ποιος θα αντικαταστήσει τη Janet Yellen, ως επικεφαλής της Federal Reserve.
Σε άλλους διορισμούς, ο Trump προτίμησε στρατηγούς και επιχειρηματίες, από τους τεχνοκράτες.
Σε γενικές γραμμές, οι πιο επιτυχημένοι τραπεζίτες τα τελευταία χρόνια ήταν ακριβώς οι τύποι των εμπειρογνωμόνων, που ο Trump φαίνεται να αποφεύγει.
Όποιος διοριστεί ο Trump είναι πιθανό να αντιμετωπίσει άμεσα σημαντικές προκλήσεις. Η υποτονική αύξηση των μισθών ενόψει μιας αυστηρότερης αγοράς εργασίας, είναι απίθανο να συνεχιστεί και οποιαδήποτε μεγάλη άνοδος των μισθών, θα ασκήσει έντονη ανοδική πίεση στις τιμές (αν και αυτό δεν μπορεί να συμβεί σύντομα, δεδομένης της αμείλικτης πτωτικής πίεσης στους μισθούς που προέρχονται από τον αυτοματισμό και την παγκοσμιοποίηση ).
Ο τρόπος με τον οποίο η Fed θα χειριστεί μια ενδεχόμενη μετάβαση στην αύξηση των μισθών θα είναι κρίσιμη.
Αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αυξήσουν τα επιτόκια πολύ γρήγορα, το αποτέλεσμα θα είναι η ύφεση.
Εάν αυξήσουν τα επιτόκια πολύ αργά, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να γίνει αυξηθεί για τα καλά.
Έτσι ναι, ο Trump θα μπορούσε να πετύχει τον αριθμό ανάπτυξης του, ειδικά εάν βρει έναν τρόπο να εξομαλύνει την οικονομική χάραξη πολιτικής (κάτι που είναι εξαιρετικά αβέβαιο για έναν πρόεδρο που φαίνεται να προτιμά τα tweets από την ανάλυση).
Αλλά ακόμα κι αν οι ΗΠΑ πιάσουν το στόχο του 3%, ίσως δεν είναι η πανάκεια που ο Trump ελπίζει ότι θα είναι.
Η ταχύτερη ανάπτυξη είναι απίθανο να αντιστρέψει την τρέχουσα τάση προς την ανισότητα και μερικές μικρές, στοχοθετημένες προεδρικές παρεμβάσεις, στις δράσεις συγκεκριμένων πολιτειών ή εταιρειών δεν πρόκειται να αλλάξουν κάτι τέτοιο. Αντίθετα, δεν υπάρχει λόγος να μην υποθέσουμε ότι οι ευνοημένοι θα είναι οι έχοντες τα κεφάλαια
Τελικά, αυτή η τάση θα μπορούσε να αντιστραφεί, αλλά δεν φαίνεται αυτό να συμβαίνει σύντομα.
Εάν η συνεχιζόμενη περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αυξανόμενη ανισότητα κάνουν την οικονομική ανάπτυξη μία αμφιλεγόμενη ευλογία, είναι η κυβέρνηση των ΗΠΑ λανθασμένη να επικεντρωθεί σε αυτό τόσο πολύ;
Οχι εντελώς.
Οι υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα καλοί για τις μικρότερες επιχειρήσεις και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα.
Οι πρόσφατοι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης έχουν καταστήσει τους δυνητικούς επιχειρηματίες, πολύ πιο απρόθυμους να κινηθούν μεταξύ των πολιτειών ή να αλλάξουν θέσεις εργασίας και έχουν μειώσει την οικονομική δραστηριότητα γενικά.
Και αν η αμερικανική οικονομία εξασθενίσει ουσιαστικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να φτάσει η ημέρα, όπου οι ΗΠΑ δεν θα έχουν πλέον σημαντική στρατιωτική υπεροχή έναντι των αντιπάλων της.
Εκείνοι που, όπως και ο Trump, θέλουν να μειώσουν τις αμερικανικές στρατιωτικές παρεμβάσεις στο εξωτερικό, μπορεί να υποστηρίζουν ότι αυτό δεν είναι κάτι για να ανησυχεί κάποιος, αλλά κάνουν λάθος.
Ωστόσο, οι πολιτικές που παράγουν ευρύτερα κοινή και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη, θα ήταν πολύ καλύτερες από τις πολιτικές, που διαιωνίζουν τις τρέχουσες τάσεις συγκέντρωσης κεφαλαίων και επιδεινώνουν τα δεινά πολλών Αμερικανών.
Ακόμη και αν ο Trump πιάσει τους στόχους ανάπτυξης το 2018 και το 2019, μόνο η χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να είναι αισθάνεται ευχαριστημένη, κανένας άλλος, καταλήγει στο άρθρο του ο Rogoff.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών