Η ασυνήθιστη ύφεση ενέχει εξαιρετικά υψηλούς κινδύνους
Το πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω πανδημίας (PEPP), αλλά και οι πράξεις παροχής ρευστότητας στις τράπεζες (TLTRO) έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά εργαλεία στο τρέχον περιβάλλον της Ευρωζώνης.
Αυτό ανέφερε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, C. Lagarde, η οποία δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να προσαρμοστούν δυναμικά ανάλογα με την πορεία της πανδημίας.
Εντούτοις, αυτά πιθανόν να παραμείνουν τα κύρια εργαλεία για την προσαρμογή της νομισματικής μας πολιτικής.
Μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση
Η σκόπιμη διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19 προκάλεσε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση.
Το πιο σημαντικό, έχει διεισδύσει και παραλύσει τομείς που είναι συνήθως λιγότερο ευαίσθητοι στον οικονομικό κύκλο.
Σε μια τακτική ύφεση, οι κατασκευές τυπικά πλήττονται περισσότερο από την κυκλική ύφεση, ενώ οι υπηρεσίες είναι πιο ανθεκτικές.
Αλλά κατά τη διάρκεια του lockdown την άνοιξη, είδαμε το αντίστροφο.
Αρκεί να συγκρίνει κανείς την εμπειρία μας στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους με τους πρώτους έξι μήνες μετά την πτώση της Lehman.
Μετά τη Lehman, η μεταποίηση συνέβαλε 2,8 εκατοστιαίες μονάδες στην ύφεση και οι υπηρεσίες συνέβαλαν 1,7 εκατοστιαίες μονάδες.
Αλλά φέτος, η απώλεια ήταν 9,8 εκατοστιαίες μονάδες για τις υπηρεσίες και πολύ λιγότερο, 3,2 εκατοστιαίες μονάδες, για τη μεταποίηση.
Αυτό έχει τρεις σημαντικές επιπτώσεις.
Πρώτον, η έρευνα διαπιστώνει ότι η ανάκαμψη από μια ύφεση που βασίζεται σε υπηρεσίες τείνει να είναι πιο αργή από ό,τι από μια διαρκή ύφεση υπό την καθοδήγηση αγαθών, καθώς οι υπηρεσίες δημιουργούν χαμηλή ζήτηση από ό,τι τα καταναλωτικά αγαθά.
Για παράδειγμα, οι άνθρωποι είναι απίθανο να κάνουν διπλάσιες διακοπές στο εξωτερικό το επόμενο έτος για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ταξιδιών φέτος.
Δεύτερον, καθώς οι υπηρεσίες έχουν μεγαλύτερη ένταση εργασίας, η ύφεση που βασίζεται στις υπηρεσίες έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας.
Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι στη ζώνη του ευρώ έχασαν τη δουλειά τους το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Από αυτούς, σχεδόν οι μισοί εργάστηκαν στο λιανικό και το χονδρικό εμπόριο, τη στέγαση και τις υπηρεσίες τροφίμων και τις μεταφορές, παρά τις δραστηριότητες που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα πέμπτο της παραγωγής.
Τους έξι μήνες μετά τον Lehman, ο τομέας που επηρεάστηκε περισσότερο - η βιομηχανία - υπέστη μόνο 900.000 απώλειες θέσεων εργασίας.
Και τρίτον, αυτές οι απώλειες θέσεων εργασίας πλήττουν τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες άνισα.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, το εργατικό δυναμικό συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 7% για άτομα με χαμηλές δεξιότητες - που συνήθως έχουν επίσης χαμηλότερα εισοδήματα - ενώ μειώθηκε κατά 5,4% για εκείνους με μεσαίες δεξιότητες και αυξήθηκε κατά 3,3% για εκείνους με υψηλές δεξιότητες.
Αυτό είναι διπλάσιο από την απώλεια θέσεων εργασίας χαμηλής ειδίκευσης που είδαμε τους έξι μήνες μετά τη Lehman.
Εκτός από τον κοινωνικό τους αντίκτυπο, οι απώλειες θέσεων εργασίας για άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα αποτελούν ιδιαίτερη απειλή για την οικονομία, επειδή περίπου οι μισοί από αυτούς που βρίσκονται στο κάτω μέρος της κλίμακας εισοδήματος αντιμετωπίζουν περιορισμούς ρευστότητας και επομένως καταναλώνουν περισσότερο από το εισόδημά τους.
Η ένταση εργασίας των τομέων που επλήγησαν περισσότερο επηρεάζει επίσης τον κίνδυνο υστέρησης στην αγορά εργασίας.
Ενώ τα συστήματα διατήρησης θέσεων εργασίας έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στην άμβλυνση αυτών των κινδύνων, δεν μπορούσαν να τους εξαλείψουν εντελώς.
Παρόλο που πολλοί εργαζόμενοι επέστρεψαν γρήγορα στην κανονική απασχόληση μόλις άρθηκαν οι περιορισμοί, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που έχασαν τη δουλειά τους την άνοιξη εγκατέλειψαν το εργατικό δυναμικό και σταμάτησαν να αναζητούν εργασία, με 3,2 εκατομμύρια εργαζόμενους να χαρακτηρίζονται ως «αποθαρρυμένοι».
Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από την περίοδο μετά τη Lehman, όταν η μείωση της απασχόλησης αντιστοιχούσε σε αύξηση της ανεργίας.
Και οι νέοι έχουν πληγεί ιδιαίτερα, βλέποντας δυσανάλογες απολύσεις και καθυστερημένη είσοδο στην αγορά εργασίας.
Η έρευνα διαπιστώνει ότι αυτό μπορεί να έχει μια ποικιλία μακροχρόνιων επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλότερων αποδοχών δέκα έως δεκαπέντε χρόνια αργότερα, και των χειρότερων μελλοντικών συνθηκών υγείας.
Έτσι, από την αρχή, αυτή η ασυνήθιστη ύφεση ενέχει εξαιρετικά υψηλούς κινδύνους.
Γι 'αυτό απαιτείται μια εξαιρετική πολιτική απάντηση.
Και αυτό που καθόρισε αυτήν την απάντηση πολιτικής, συγκεκριμένα στην Ευρώπη, είναι το μείγμα πολιτικής.
Μαθαίνοντας τα διδάγματα της τελευταίας δεκαετίας, υπήρξε μια νέα συναίνεση ότι η σύνθεση των πολιτικών έχει σημασία για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι μακροοικονομικές, εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές έπαψαν να είναι μόνες στις προσπάθειές τους.
Πολιτικές απαντήσεις στην πανδημία
Τι σημαίνει αυτό για τη νομισματική πολιτική;
Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι με τους οποίους προσαρμόσαμε την πολιτική της ΕΚΤ στην πανδημία: μέσω του σχεδιασμού των εργαλείων μας και μέσω της μετάδοσης της νομισματικής μας πολιτικής.
Πρώτα απ 'όλα, ανταποκριθήκαμε στα μοναδικά χαρακτηριστικά της ύφεσης σχεδιάζοντας ένα σύνολο εργαλείων ειδικά προσαρμοσμένων στη φύση του σοκ, συμπεριλαμβανομένης της επαναβαθμονόμησης των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTROs), της επέκτασης των αποδεκτών εξασφαλίσεων και της κυκλοφορίας ενός νέου προγράμματος αγοράς έκτακτης ανάγκης 1,35 τρισ. ευρώ (PEPP).
Ειδικότερα, το PEPP έχει τη διπλή λειτουργία της σταθεροποίησης των χρηματοπιστωτικών αγορών και συμβάλλει στη χαλάρωση της συνολικής στάσης της νομισματικής πολιτικής, συμβάλλοντας έτσι στην αντιστάθμιση του πτωτικού αντίκτυπου της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού.
Η λειτουργία σταθεροποίησης του PEPP διασφαλίζεται από την ευελιξία του, η οποία είναι κρίσιμη δεδομένης της απρόβλεπτης πορείας της πανδημίας και του άνισου αντίκτυπου σε όλες τις οικονομίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ευελιξία του PEPP μας επιτρέπει να αντιδράσουμε με στοχευμένο τρόπο και να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους κατακερματισμού.
Αυτό ήταν το κλειδί για την αντιστροφή των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης που είδαμε στις πρώτες μέρες της κρίσης.
Παράλληλα, η λειτουργία του PEPP μας δίνει το περιθώριο να αντισταθμίσουμε το σοκ που προκαλείται από την πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού - μια πορεία που έχει επίσης επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα ειδικά χαρακτηριστικά αυτής της ύφεσης.
Ο πληθωρισμός όχι μόνο έχει πέσει σε αρνητική επικράτεια, αλλά έχουμε ήδη δει τον πληθωρισμό υπηρεσιών, ο οποίος είναι συνήθως το πιο σταθερό μέρος του δείκτη τιμών, να πέφτει στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Ωστόσο, το PEPP, μαζί με τα άλλα μέτρα που έχουμε λάβει φέτος, παρείχε κρίσιμη υποστήριξη στην πορεία του πληθωρισμού και απέτρεψε ένα πολύ μεγαλύτερο αποπληθωριστικό σοκ.
Και ο αντίκτυπός του έχει ενισχυθεί από αλληλεπιδράσεις με άλλες πολιτικές.
Για παράδειγμα, το συνδυασμένο αποτέλεσμα των νομισματικών και εποπτικών μέτρων της ΕΚΤ εκτιμάται ότι έχει σώσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας.
Ταυτόχρονα, η φύση της πανδημίας επηρεάζει επίσης τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Κανονικά, μια χαλάρωση των όρων χρηματοδότησης ενισχύει τη ζήτηση ενθαρρύνοντας τις επιχειρήσεις να δανείζονται και να επενδύουν, και τα νοικοκυριά να χρησιμοποιούν το μελλοντικό εισόδημα και να καταναλώνουν περισσότερα.
Σε ταραγμένους καιρούς, οι παρεμβάσεις νομισματικής πολιτικής εξαλείφουν επίσης την υπερβολική τιμολόγηση κινδύνου από την αγορά.
Αλλά όταν τα επιτόκια είναι ήδη χαμηλά και η ιδιωτική ζήτηση περιορίζεται από το σχεδιασμό - όπως συμβαίνει σήμερα - και η μετάδοση από τους όρους χρηματοδότησης στις ιδιωτικές δαπάνες ενδέχεται να μετριαστεί.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν πολύ υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, οδηγώντας σε υψηλότερη προληπτική αποταμίευση και αναβολή επενδύσεων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας η νομισματική πολιτική να διασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για ολόκληρη την οικονομία: τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα.
Πράγματι, αυτές είναι οι στιγμές που η δημοσιονομική πολιτική έχει το μεγαλύτερο αντίκτυπο, για τουλάχιστον δύο λόγους.
Πρώτον, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να ανταποκριθεί με πιο στοχευμένο τρόπο στα τμήματα της οικονομίας που επηρεάζονται από περιορισμούς στην υγεία.
Η έρευνα δείχνει ότι, ενώ η νομισματική πολιτική μπορεί να αυξήσει τη συνολική δραστηριότητα σε αυτό το περιβάλλον, δεν μπορεί να υποστηρίξει τους συγκεκριμένους τομείς που θα ενισχύσουν περισσότερο την ευημερία.
Οι δημοσιονομικές πολιτικές, από την άλλη πλευρά, μπορούν να ανταποκριθούν άμεσα, όπου απαιτείται περισσότερη βοήθεια.
Έχουμε δει την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας στόχευσης στη ζώνη του ευρώ φέτος.
Η έρευνα για τις προσδοκίες των καταναλωτών της ΕΚΤ δείχνει ότι τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα έχουν σημειώσει μεγαλύτερη μείωση των ωρών εργασίας, αλλά έλαβαν επίσης μεγαλύτερο μερίδιο της κυβερνητικής στήριξης.
Ως αποτέλεσμα, ενώ η αποζημίωση των εργαζομένων μειώθηκε κατά περισσότερο από 7% το δεύτερο τρίμηνο, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε μόνο κατά 3%, επειδή οι κρατικές μεταβιβάσεις αντιστάθμισαν την απώλεια εισοδήματος.
Δεύτερον, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να σπάσει το «παράδοξο της δυναμικής» στον ιδιωτικό τομέα όταν υπάρχει αβεβαιότητα.
Οι δημόσιες δαπάνες αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των συνολικών δαπανών στη ζώνη του ευρώ και, ως εκ τούτου, μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανισμός συντονισμού για το άλλο 50%.
Η έρευνα για τους καταναλωτές καταδεικνύει αυτό: τα άτομα που θεωρούν ότι η κυβερνητική υποστήριξη είναι πιο κατάλληλη παρουσιάζουν λιγότερο προληπτική συμπεριφορά.
Και με αυτόν τον τρόπο, με τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της νομισματικής μετάδοσης μέσω του ιδιωτικού τομέα.
Ο κίνδυνος ασταθούς ανάκαμψης
Δυστυχώς, όμως, η οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία θα μπορούσε να είναι ανώμαλη.
Βλέπουμε μια ισχυρή επανεμφάνιση του ιού και αυτό εισήγαγε μια νέα δυναμική.
Ενώ τα τελευταία νέα σχετικά με ένα εμβόλιο φαίνονται ενθαρρυντικά, θα μπορούσαμε ακόμα να αντιμετωπίσουμε επαναλαμβανόμενους κύκλους επιτάχυνσης της ιογενούς εξάπλωσης και αύξηση των περιορισμών έως ότου επιτευχθεί εκτεταμένη ανοσία.
Επομένως, η ανάκαμψη μπορεί να μην είναι γραμμική, αλλά μάλλον ασταθής, και θα εξαρτάται από τον ρυθμό της διάθεσης του εμβολίου.
Εν τω μεταξύ, η παραγωγή στον τομέα των υπηρεσιών ενδέχεται να δυσκολευτεί να ανακάμψει πλήρως.
Πράγματι, οι υπηρεσίες είχαν ήδη παρουσιάσει πτωτική τάση πριν από τον τελευταίο γύρο περιορισμών: ο PMI των υπηρεσιών μειώθηκε από 54,7 τον Ιούλιο σε 46,9 τον Οκτώβριο.
Και ενώ η μεταποίηση έχει παραμείνει σχετικά ανθεκτική, υπάρχει κίνδυνος επιβράδυνσης της ανάκαμψης στη μεταποίηση όταν μειωθούν οι καθυστερήσεις παραγγελιών και η βιομηχανική παραγωγή ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τη ζήτηση.
Σε αυτήν την περίπτωση, η βασική πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής θα είναι να γεφυρωθεί το χάσμα έως ότου προχωρήσει ο εμβολιασμός και η ανάκαμψη να δημιουργήσει τη δική της δυναμική.
Η ισχύς της ανάκαμψης το τρίτο τρίμηνο υποδηλώνει ότι η αρχική πολιτική απάντηση ήταν αποτελεσματική και η ικανότητα ανάκαμψης της οικονομίας εξακολουθεί να ισχύει.
Αλλά θα απαιτήσει πολύ προσεκτική διαχείριση της πολιτικής για να διασφαλιστεί ότι αυτό ισχύει.
Πάνω απ 'όλα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτή η εξαιρετική κάμψη παραμένει ακριβώς αυτή - εξαιρετική - και δεν μετατρέπεται σε μια πιο συμβατική ύφεση που τρέφεται από μόνη της.
Ακόμα κι αν αυτό το δεύτερο κύμα του ιού αποδειχθεί λιγότερο έντονο από το πρώτο, δεν αποτελεί λιγότερο κίνδυνο για την οικονομία.
Ειδικότερα, εάν το κοινό δεν βλέπει πλέον την πανδημία ως έκτακτο γεγονός, θα μπορούσαμε να δούμε πιο διαρκείς αλλαγές στη συμπεριφορά από ό, τι κατά το πρώτο κύμα.
Τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να γίνουν πιο φοβισμένα για το μέλλον και να αυξήσουν την προληπτική τους αποταμίευση.
Οι εταιρείες που έχουν επιβιώσει μέχρι τώρα με την αύξηση του δανεισμού θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι η δραστηριότητα δεν έχει πλέον νόημα για τις επιχειρήσεις.
Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει έναν «πολλαπλασιαστή εταιρειών εξόδου», όπου το κλείσιμο των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν περιορισμούς υγείας να μειώνει τη ζήτηση για συμπληρωματικές επιχειρήσεις, και με τη σειρά τους να προκαλέσουν άλλες τις εταιρείες να μειώσουν την παραγωγή τους.
Εάν συνέβαινε αυτό, η ύφεση θα μπορούσε να διεισδύσει μέσω της οικονομίας σε τομείς που δεν επηρεάζονται άμεσα από την πανδημία - και ενδεχομένως να προκαλέσει ένα βρόγχο ανάδρασης μεταξύ της πραγματικής οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Οι τράπεζες ενδέχεται να αρχίσουν να σφίγγουν τα πιστωτικά πρότυπα με την πεποίθηση ότι η εταιρική πιστοληπτική ικανότητα επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να είναι λιγότερο πρόθυμες ή ικανές να δανειστούν κεφάλαια, επιβράδυνση της πιστωτικής αύξησης και οι αντιλήψεις κινδύνου των τραπεζών να αυξάνονται περαιτέρω.
Η έρευνα τραπεζικής δανεισμού της ΕΚΤ σηματοδοτεί ήδη μια πιθανή σύσφιξη τους επόμενους μήνες.
Βλέπουμε επίσης ενδείξεις ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αναμένουν να επιδεινωθεί η πρόσβασή τους στη χρηματοδότηση.
Συνεπώς, η συνεχής, ισχυρή και στοχευμένη πολιτική απάντηση είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της οικονομίας, τουλάχιστον έως ότου περάσει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία.
Ο σωστός συνδυασμός πολιτικής είναι απαραίτητος
Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο της προσπάθειας σταθεροποίησης - τα σχέδια δημοσιονομικών σχεδίων υποδηλώνουν ότι η δημοσιονομική στήριξη το επόμενο έτος θα είναι σημαντική και σε γενικές γραμμές παρόμοια με αυτή τη χρονιά, και το πακέτο της ΕΕ επόμενης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία χωρίς καθυστέρηση.
Οι εποπτικές αρχές εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες μπορούν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ανάκαμψη, προετοιμάζοντας για πιθανή επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων.
Και οι διαρθρωτικές πολιτικές πρέπει να ενισχυθούν, ώστε η υποστήριξη της πολιτικής να μπορεί να συνοδεύει τις ευρείες αλλαγές που θα επιφέρει η πανδημία, όπως η επιτάχυνση της εξάπλωσης της ψηφιοποίησης και η ανανέωση της εστίασης σε κλιματικά θέματα.
Οι προοπτικές της νομισματικής πολιτικής
Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος της νομισματικής πολιτικής σε αυτήν την απάντηση;
Είναι σαφές ότι οι αρνητικοί κίνδυνοι για την οικονομία έχουν αυξηθεί.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας είναι πλέον πιθανό να συνεχίσει να επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα έως το 2021.
Επιπλέον, η αδυναμία της ζήτησης και η οικονομική επιβράδυνση επιβαρύνουν τον πληθωρισμό, ο οποίος αναμένεται να παραμείνει σε αρνητική επικράτεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Αυτό οφείλεται εν μέρει σε προσωρινούς παράγοντες, αλλά η πτώση του υποκείμενου πληθωρισμού φαίνεται επίσης να σχετίζεται με την αποδυνάμωση της δραστηριότητας.
Και οι εξελίξεις στη συναλλαγματική ισοτιμία μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην πορεία του πληθωρισμού.
Συνεπώς, απαιτείται συνεχής υποστήριξη πολιτικής για την επίτευξη του στόχου μας για τον πληθωρισμό.
Αλλά πρέπει επίσης να εξετάσουμε πώς είναι καλύτερο να παρέχουμε αυτήν την υποστήριξη.
Η ασυνήθιστη φύση της ύφεσης και η αστάθεια της ανάκαμψης καθιστούν την αξιολόγηση της πορείας του πληθωρισμού πιο δύσκολη από ό,τι στους κανονικούς χρόνους.
Οι μεταβολές στην κατανάλωση που προκαλούνται από περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς δημιουργούν σημαντικό αντίκτυπο στα δεδομένα πληθωρισμού.
Και η ανακοπή της εκκίνησης της ανάκαμψης σημαίνει ότι η βραχυπρόθεσμη πορεία του πληθωρισμού περιβάλλεται από σημαντική αβεβαιότητα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας η νομισματική πολιτική να στηρίζει τη δυναμική του πληθωρισμού υποστηρίζοντας τη ζήτηση και αποτρέποντας τις συνέπειες του δεύτερου γύρου, όπου το αρνητικό πανδημικό σοκ στον πληθωρισμό τροφοδοτεί τον καθορισμό των μισθών και των τιμών και γίνεται επίμονο.
Για το σκοπό αυτό, η καλύτερη συμβολή της νομισματικής πολιτικής είναι να εξασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για ολόκληρη την οικονομία.
Δύο θεωρήσεις είναι σημαντικές εδώ.
Πρώτον, ενώ η δημοσιονομική πολιτική είναι ενεργή για τη στήριξη της οικονομίας, η νομισματική πολιτική πρέπει να ελαχιστοποιήσει τυχόν επιπτώσεις «συσσώρευσης» που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αρνητικές επιπτώσεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Διαφορετικά, η αύξηση των φορολογικών παρεμβάσεων θα μπορούσε να ασκήσει ανοδική πίεση στα επιτόκια της αγοράς και να εξαπολύσει ιδιώτες επενδυτές, με αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική ζήτηση.
Δεύτερον, η νομισματική πολιτική πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει τον τραπεζικό τομέα για να διασφαλίσει τη μετάδοση πολιτικής και να αποτρέψει την εμφάνιση ανεπιθύμητων βρόχων ανατροφοδότησης.
Οι εταιρείες εξακολουθούν να εξαρτώνται από νέες ροές πιστώσεων.
Και όσοι έχουν δανειστεί μέχρι τώρα χρειάζονται τη βεβαιότητα ότι η αναχρηματοδότηση θα παραμείνει διαθέσιμη με ελκυστικούς όρους, προκειμένου να αποφευχθεί η υπερβολική απομόχλευση.
Με άλλα λόγια, όταν σκεφτόμαστε ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης, αυτό που έχει σημασία δεν είναι μόνο το επίπεδο των όρων χρηματοδότησης αλλά και η διάρκεια της πολιτικής στήριξης.
Όλοι οι τομείς της οικονομίας πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης θα παραμείνουν εξαιρετικά ευνοϊκές για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται - ειδικά καθώς ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας επεκταθεί τώρα και το επόμενο έτος.
Επί του παρόντος, ισχύουν όλοι οι όροι τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα.
Σχεδόν όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν αρνητικές αποδόσεις έως την πενταετή διάρκεια.
Τα επιτόκια τραπεζικού δανεισμού πλησιάζουν τα ιστορικά χαμηλά τους: περίπου 1,5% για τις εταιρείες και 1,4% για τα στεγαστικά δάνεια.
Και η καθοδήγηση προς τα εμπρός για τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων και τα επιτόκια μας παρέχει σαφήνεια στη μελλοντική πορεία των επιτοκίων.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν ευνοϊκές.
Γι 'αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα επαναπροσδιορίσουμε τα μέσα μας, ανάλογα με την περίπτωση, για να ανταποκριθούμε στην κατάσταση που εξελίσσεται.
Το Συμβούλιο είναι ομόφωνο στη δέσμευσή του να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης θα παραμείνουν ευνοϊκές για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και για την εξουδετέρωση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία πληθωρισμού.
Τις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε περισσότερες πληροφορίες για να βασίσουμε την απόφασή μας σχετικά με αυτήν την επαναβαθμονόμηση, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με την επιτυχία των νέων μέτρων περιορισμού του ιού, ένα νέο σύνολο μακροοικονομικών προβλέψεων και περισσότερη σαφήνεια στα δημοσιονομικά σχέδια και τις προοπτικές διάθεσης εμβολίων.
Ενώ όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι, οι PEPP και TLTRO έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στο τρέχον περιβάλλον και μπορούν να προσαρμοστούν δυναμικά για να αντιδράσουν στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η πανδημία.
Κατά συνέπεια, είναι πιθανό να παραμείνουν τα κύρια εργαλεία για την προσαρμογή της νομισματικής μας πολιτικής.
www.bankingnews.gr
Αυτό ανέφερε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, C. Lagarde, η οποία δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να προσαρμοστούν δυναμικά ανάλογα με την πορεία της πανδημίας.
Εντούτοις, αυτά πιθανόν να παραμείνουν τα κύρια εργαλεία για την προσαρμογή της νομισματικής μας πολιτικής.
Μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση
Η σκόπιμη διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19 προκάλεσε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη ύφεση.
Το πιο σημαντικό, έχει διεισδύσει και παραλύσει τομείς που είναι συνήθως λιγότερο ευαίσθητοι στον οικονομικό κύκλο.
Σε μια τακτική ύφεση, οι κατασκευές τυπικά πλήττονται περισσότερο από την κυκλική ύφεση, ενώ οι υπηρεσίες είναι πιο ανθεκτικές.
Αλλά κατά τη διάρκεια του lockdown την άνοιξη, είδαμε το αντίστροφο.
Αρκεί να συγκρίνει κανείς την εμπειρία μας στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους με τους πρώτους έξι μήνες μετά την πτώση της Lehman.
Μετά τη Lehman, η μεταποίηση συνέβαλε 2,8 εκατοστιαίες μονάδες στην ύφεση και οι υπηρεσίες συνέβαλαν 1,7 εκατοστιαίες μονάδες.
Αλλά φέτος, η απώλεια ήταν 9,8 εκατοστιαίες μονάδες για τις υπηρεσίες και πολύ λιγότερο, 3,2 εκατοστιαίες μονάδες, για τη μεταποίηση.
Αυτό έχει τρεις σημαντικές επιπτώσεις.
Πρώτον, η έρευνα διαπιστώνει ότι η ανάκαμψη από μια ύφεση που βασίζεται σε υπηρεσίες τείνει να είναι πιο αργή από ό,τι από μια διαρκή ύφεση υπό την καθοδήγηση αγαθών, καθώς οι υπηρεσίες δημιουργούν χαμηλή ζήτηση από ό,τι τα καταναλωτικά αγαθά.
Για παράδειγμα, οι άνθρωποι είναι απίθανο να κάνουν διπλάσιες διακοπές στο εξωτερικό το επόμενο έτος για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ταξιδιών φέτος.
Δεύτερον, καθώς οι υπηρεσίες έχουν μεγαλύτερη ένταση εργασίας, η ύφεση που βασίζεται στις υπηρεσίες έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας.
Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι στη ζώνη του ευρώ έχασαν τη δουλειά τους το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Από αυτούς, σχεδόν οι μισοί εργάστηκαν στο λιανικό και το χονδρικό εμπόριο, τη στέγαση και τις υπηρεσίες τροφίμων και τις μεταφορές, παρά τις δραστηριότητες που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα πέμπτο της παραγωγής.
Τους έξι μήνες μετά τον Lehman, ο τομέας που επηρεάστηκε περισσότερο - η βιομηχανία - υπέστη μόνο 900.000 απώλειες θέσεων εργασίας.
Και τρίτον, αυτές οι απώλειες θέσεων εργασίας πλήττουν τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες άνισα.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, το εργατικό δυναμικό συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 7% για άτομα με χαμηλές δεξιότητες - που συνήθως έχουν επίσης χαμηλότερα εισοδήματα - ενώ μειώθηκε κατά 5,4% για εκείνους με μεσαίες δεξιότητες και αυξήθηκε κατά 3,3% για εκείνους με υψηλές δεξιότητες.
Αυτό είναι διπλάσιο από την απώλεια θέσεων εργασίας χαμηλής ειδίκευσης που είδαμε τους έξι μήνες μετά τη Lehman.
Εκτός από τον κοινωνικό τους αντίκτυπο, οι απώλειες θέσεων εργασίας για άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα αποτελούν ιδιαίτερη απειλή για την οικονομία, επειδή περίπου οι μισοί από αυτούς που βρίσκονται στο κάτω μέρος της κλίμακας εισοδήματος αντιμετωπίζουν περιορισμούς ρευστότητας και επομένως καταναλώνουν περισσότερο από το εισόδημά τους.
Η ένταση εργασίας των τομέων που επλήγησαν περισσότερο επηρεάζει επίσης τον κίνδυνο υστέρησης στην αγορά εργασίας.
Ενώ τα συστήματα διατήρησης θέσεων εργασίας έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στην άμβλυνση αυτών των κινδύνων, δεν μπορούσαν να τους εξαλείψουν εντελώς.
Παρόλο που πολλοί εργαζόμενοι επέστρεψαν γρήγορα στην κανονική απασχόληση μόλις άρθηκαν οι περιορισμοί, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που έχασαν τη δουλειά τους την άνοιξη εγκατέλειψαν το εργατικό δυναμικό και σταμάτησαν να αναζητούν εργασία, με 3,2 εκατομμύρια εργαζόμενους να χαρακτηρίζονται ως «αποθαρρυμένοι».
Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από την περίοδο μετά τη Lehman, όταν η μείωση της απασχόλησης αντιστοιχούσε σε αύξηση της ανεργίας.
Και οι νέοι έχουν πληγεί ιδιαίτερα, βλέποντας δυσανάλογες απολύσεις και καθυστερημένη είσοδο στην αγορά εργασίας.
Η έρευνα διαπιστώνει ότι αυτό μπορεί να έχει μια ποικιλία μακροχρόνιων επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλότερων αποδοχών δέκα έως δεκαπέντε χρόνια αργότερα, και των χειρότερων μελλοντικών συνθηκών υγείας.
Έτσι, από την αρχή, αυτή η ασυνήθιστη ύφεση ενέχει εξαιρετικά υψηλούς κινδύνους.
Γι 'αυτό απαιτείται μια εξαιρετική πολιτική απάντηση.
Και αυτό που καθόρισε αυτήν την απάντηση πολιτικής, συγκεκριμένα στην Ευρώπη, είναι το μείγμα πολιτικής.
Μαθαίνοντας τα διδάγματα της τελευταίας δεκαετίας, υπήρξε μια νέα συναίνεση ότι η σύνθεση των πολιτικών έχει σημασία για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι μακροοικονομικές, εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές έπαψαν να είναι μόνες στις προσπάθειές τους.
Πολιτικές απαντήσεις στην πανδημία
Τι σημαίνει αυτό για τη νομισματική πολιτική;
Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι με τους οποίους προσαρμόσαμε την πολιτική της ΕΚΤ στην πανδημία: μέσω του σχεδιασμού των εργαλείων μας και μέσω της μετάδοσης της νομισματικής μας πολιτικής.
Πρώτα απ 'όλα, ανταποκριθήκαμε στα μοναδικά χαρακτηριστικά της ύφεσης σχεδιάζοντας ένα σύνολο εργαλείων ειδικά προσαρμοσμένων στη φύση του σοκ, συμπεριλαμβανομένης της επαναβαθμονόμησης των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTROs), της επέκτασης των αποδεκτών εξασφαλίσεων και της κυκλοφορίας ενός νέου προγράμματος αγοράς έκτακτης ανάγκης 1,35 τρισ. ευρώ (PEPP).
Ειδικότερα, το PEPP έχει τη διπλή λειτουργία της σταθεροποίησης των χρηματοπιστωτικών αγορών και συμβάλλει στη χαλάρωση της συνολικής στάσης της νομισματικής πολιτικής, συμβάλλοντας έτσι στην αντιστάθμιση του πτωτικού αντίκτυπου της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού.
Η λειτουργία σταθεροποίησης του PEPP διασφαλίζεται από την ευελιξία του, η οποία είναι κρίσιμη δεδομένης της απρόβλεπτης πορείας της πανδημίας και του άνισου αντίκτυπου σε όλες τις οικονομίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ευελιξία του PEPP μας επιτρέπει να αντιδράσουμε με στοχευμένο τρόπο και να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους κατακερματισμού.
Αυτό ήταν το κλειδί για την αντιστροφή των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης που είδαμε στις πρώτες μέρες της κρίσης.
Παράλληλα, η λειτουργία του PEPP μας δίνει το περιθώριο να αντισταθμίσουμε το σοκ που προκαλείται από την πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού - μια πορεία που έχει επίσης επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα ειδικά χαρακτηριστικά αυτής της ύφεσης.
Ο πληθωρισμός όχι μόνο έχει πέσει σε αρνητική επικράτεια, αλλά έχουμε ήδη δει τον πληθωρισμό υπηρεσιών, ο οποίος είναι συνήθως το πιο σταθερό μέρος του δείκτη τιμών, να πέφτει στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Ωστόσο, το PEPP, μαζί με τα άλλα μέτρα που έχουμε λάβει φέτος, παρείχε κρίσιμη υποστήριξη στην πορεία του πληθωρισμού και απέτρεψε ένα πολύ μεγαλύτερο αποπληθωριστικό σοκ.
Και ο αντίκτυπός του έχει ενισχυθεί από αλληλεπιδράσεις με άλλες πολιτικές.
Για παράδειγμα, το συνδυασμένο αποτέλεσμα των νομισματικών και εποπτικών μέτρων της ΕΚΤ εκτιμάται ότι έχει σώσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας.
Ταυτόχρονα, η φύση της πανδημίας επηρεάζει επίσης τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Κανονικά, μια χαλάρωση των όρων χρηματοδότησης ενισχύει τη ζήτηση ενθαρρύνοντας τις επιχειρήσεις να δανείζονται και να επενδύουν, και τα νοικοκυριά να χρησιμοποιούν το μελλοντικό εισόδημα και να καταναλώνουν περισσότερα.
Σε ταραγμένους καιρούς, οι παρεμβάσεις νομισματικής πολιτικής εξαλείφουν επίσης την υπερβολική τιμολόγηση κινδύνου από την αγορά.
Αλλά όταν τα επιτόκια είναι ήδη χαμηλά και η ιδιωτική ζήτηση περιορίζεται από το σχεδιασμό - όπως συμβαίνει σήμερα - και η μετάδοση από τους όρους χρηματοδότησης στις ιδιωτικές δαπάνες ενδέχεται να μετριαστεί.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν πολύ υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, οδηγώντας σε υψηλότερη προληπτική αποταμίευση και αναβολή επενδύσεων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας η νομισματική πολιτική να διασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για ολόκληρη την οικονομία: τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα.
Πράγματι, αυτές είναι οι στιγμές που η δημοσιονομική πολιτική έχει το μεγαλύτερο αντίκτυπο, για τουλάχιστον δύο λόγους.
Πρώτον, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να ανταποκριθεί με πιο στοχευμένο τρόπο στα τμήματα της οικονομίας που επηρεάζονται από περιορισμούς στην υγεία.
Η έρευνα δείχνει ότι, ενώ η νομισματική πολιτική μπορεί να αυξήσει τη συνολική δραστηριότητα σε αυτό το περιβάλλον, δεν μπορεί να υποστηρίξει τους συγκεκριμένους τομείς που θα ενισχύσουν περισσότερο την ευημερία.
Οι δημοσιονομικές πολιτικές, από την άλλη πλευρά, μπορούν να ανταποκριθούν άμεσα, όπου απαιτείται περισσότερη βοήθεια.
Έχουμε δει την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας στόχευσης στη ζώνη του ευρώ φέτος.
Η έρευνα για τις προσδοκίες των καταναλωτών της ΕΚΤ δείχνει ότι τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα έχουν σημειώσει μεγαλύτερη μείωση των ωρών εργασίας, αλλά έλαβαν επίσης μεγαλύτερο μερίδιο της κυβερνητικής στήριξης.
Ως αποτέλεσμα, ενώ η αποζημίωση των εργαζομένων μειώθηκε κατά περισσότερο από 7% το δεύτερο τρίμηνο, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε μόνο κατά 3%, επειδή οι κρατικές μεταβιβάσεις αντιστάθμισαν την απώλεια εισοδήματος.
Δεύτερον, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να σπάσει το «παράδοξο της δυναμικής» στον ιδιωτικό τομέα όταν υπάρχει αβεβαιότητα.
Οι δημόσιες δαπάνες αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των συνολικών δαπανών στη ζώνη του ευρώ και, ως εκ τούτου, μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανισμός συντονισμού για το άλλο 50%.
Η έρευνα για τους καταναλωτές καταδεικνύει αυτό: τα άτομα που θεωρούν ότι η κυβερνητική υποστήριξη είναι πιο κατάλληλη παρουσιάζουν λιγότερο προληπτική συμπεριφορά.
Και με αυτόν τον τρόπο, με τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της νομισματικής μετάδοσης μέσω του ιδιωτικού τομέα.
Ο κίνδυνος ασταθούς ανάκαμψης
Δυστυχώς, όμως, η οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία θα μπορούσε να είναι ανώμαλη.
Βλέπουμε μια ισχυρή επανεμφάνιση του ιού και αυτό εισήγαγε μια νέα δυναμική.
Ενώ τα τελευταία νέα σχετικά με ένα εμβόλιο φαίνονται ενθαρρυντικά, θα μπορούσαμε ακόμα να αντιμετωπίσουμε επαναλαμβανόμενους κύκλους επιτάχυνσης της ιογενούς εξάπλωσης και αύξηση των περιορισμών έως ότου επιτευχθεί εκτεταμένη ανοσία.
Επομένως, η ανάκαμψη μπορεί να μην είναι γραμμική, αλλά μάλλον ασταθής, και θα εξαρτάται από τον ρυθμό της διάθεσης του εμβολίου.
Εν τω μεταξύ, η παραγωγή στον τομέα των υπηρεσιών ενδέχεται να δυσκολευτεί να ανακάμψει πλήρως.
Πράγματι, οι υπηρεσίες είχαν ήδη παρουσιάσει πτωτική τάση πριν από τον τελευταίο γύρο περιορισμών: ο PMI των υπηρεσιών μειώθηκε από 54,7 τον Ιούλιο σε 46,9 τον Οκτώβριο.
Και ενώ η μεταποίηση έχει παραμείνει σχετικά ανθεκτική, υπάρχει κίνδυνος επιβράδυνσης της ανάκαμψης στη μεταποίηση όταν μειωθούν οι καθυστερήσεις παραγγελιών και η βιομηχανική παραγωγή ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τη ζήτηση.
Σε αυτήν την περίπτωση, η βασική πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής θα είναι να γεφυρωθεί το χάσμα έως ότου προχωρήσει ο εμβολιασμός και η ανάκαμψη να δημιουργήσει τη δική της δυναμική.
Η ισχύς της ανάκαμψης το τρίτο τρίμηνο υποδηλώνει ότι η αρχική πολιτική απάντηση ήταν αποτελεσματική και η ικανότητα ανάκαμψης της οικονομίας εξακολουθεί να ισχύει.
Αλλά θα απαιτήσει πολύ προσεκτική διαχείριση της πολιτικής για να διασφαλιστεί ότι αυτό ισχύει.
Πάνω απ 'όλα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτή η εξαιρετική κάμψη παραμένει ακριβώς αυτή - εξαιρετική - και δεν μετατρέπεται σε μια πιο συμβατική ύφεση που τρέφεται από μόνη της.
Ακόμα κι αν αυτό το δεύτερο κύμα του ιού αποδειχθεί λιγότερο έντονο από το πρώτο, δεν αποτελεί λιγότερο κίνδυνο για την οικονομία.
Ειδικότερα, εάν το κοινό δεν βλέπει πλέον την πανδημία ως έκτακτο γεγονός, θα μπορούσαμε να δούμε πιο διαρκείς αλλαγές στη συμπεριφορά από ό, τι κατά το πρώτο κύμα.
Τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να γίνουν πιο φοβισμένα για το μέλλον και να αυξήσουν την προληπτική τους αποταμίευση.
Οι εταιρείες που έχουν επιβιώσει μέχρι τώρα με την αύξηση του δανεισμού θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι η δραστηριότητα δεν έχει πλέον νόημα για τις επιχειρήσεις.
Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει έναν «πολλαπλασιαστή εταιρειών εξόδου», όπου το κλείσιμο των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν περιορισμούς υγείας να μειώνει τη ζήτηση για συμπληρωματικές επιχειρήσεις, και με τη σειρά τους να προκαλέσουν άλλες τις εταιρείες να μειώσουν την παραγωγή τους.
Εάν συνέβαινε αυτό, η ύφεση θα μπορούσε να διεισδύσει μέσω της οικονομίας σε τομείς που δεν επηρεάζονται άμεσα από την πανδημία - και ενδεχομένως να προκαλέσει ένα βρόγχο ανάδρασης μεταξύ της πραγματικής οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Οι τράπεζες ενδέχεται να αρχίσουν να σφίγγουν τα πιστωτικά πρότυπα με την πεποίθηση ότι η εταιρική πιστοληπτική ικανότητα επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να είναι λιγότερο πρόθυμες ή ικανές να δανειστούν κεφάλαια, επιβράδυνση της πιστωτικής αύξησης και οι αντιλήψεις κινδύνου των τραπεζών να αυξάνονται περαιτέρω.
Η έρευνα τραπεζικής δανεισμού της ΕΚΤ σηματοδοτεί ήδη μια πιθανή σύσφιξη τους επόμενους μήνες.
Βλέπουμε επίσης ενδείξεις ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αναμένουν να επιδεινωθεί η πρόσβασή τους στη χρηματοδότηση.
Συνεπώς, η συνεχής, ισχυρή και στοχευμένη πολιτική απάντηση είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της οικονομίας, τουλάχιστον έως ότου περάσει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία.
Ο σωστός συνδυασμός πολιτικής είναι απαραίτητος
Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο της προσπάθειας σταθεροποίησης - τα σχέδια δημοσιονομικών σχεδίων υποδηλώνουν ότι η δημοσιονομική στήριξη το επόμενο έτος θα είναι σημαντική και σε γενικές γραμμές παρόμοια με αυτή τη χρονιά, και το πακέτο της ΕΕ επόμενης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία χωρίς καθυστέρηση.
Οι εποπτικές αρχές εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες μπορούν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ανάκαμψη, προετοιμάζοντας για πιθανή επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων.
Και οι διαρθρωτικές πολιτικές πρέπει να ενισχυθούν, ώστε η υποστήριξη της πολιτικής να μπορεί να συνοδεύει τις ευρείες αλλαγές που θα επιφέρει η πανδημία, όπως η επιτάχυνση της εξάπλωσης της ψηφιοποίησης και η ανανέωση της εστίασης σε κλιματικά θέματα.
Οι προοπτικές της νομισματικής πολιτικής
Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος της νομισματικής πολιτικής σε αυτήν την απάντηση;
Είναι σαφές ότι οι αρνητικοί κίνδυνοι για την οικονομία έχουν αυξηθεί.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας είναι πλέον πιθανό να συνεχίσει να επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα έως το 2021.
Επιπλέον, η αδυναμία της ζήτησης και η οικονομική επιβράδυνση επιβαρύνουν τον πληθωρισμό, ο οποίος αναμένεται να παραμείνει σε αρνητική επικράτεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Αυτό οφείλεται εν μέρει σε προσωρινούς παράγοντες, αλλά η πτώση του υποκείμενου πληθωρισμού φαίνεται επίσης να σχετίζεται με την αποδυνάμωση της δραστηριότητας.
Και οι εξελίξεις στη συναλλαγματική ισοτιμία μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην πορεία του πληθωρισμού.
Συνεπώς, απαιτείται συνεχής υποστήριξη πολιτικής για την επίτευξη του στόχου μας για τον πληθωρισμό.
Αλλά πρέπει επίσης να εξετάσουμε πώς είναι καλύτερο να παρέχουμε αυτήν την υποστήριξη.
Η ασυνήθιστη φύση της ύφεσης και η αστάθεια της ανάκαμψης καθιστούν την αξιολόγηση της πορείας του πληθωρισμού πιο δύσκολη από ό,τι στους κανονικούς χρόνους.
Οι μεταβολές στην κατανάλωση που προκαλούνται από περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς δημιουργούν σημαντικό αντίκτυπο στα δεδομένα πληθωρισμού.
Και η ανακοπή της εκκίνησης της ανάκαμψης σημαίνει ότι η βραχυπρόθεσμη πορεία του πληθωρισμού περιβάλλεται από σημαντική αβεβαιότητα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας η νομισματική πολιτική να στηρίζει τη δυναμική του πληθωρισμού υποστηρίζοντας τη ζήτηση και αποτρέποντας τις συνέπειες του δεύτερου γύρου, όπου το αρνητικό πανδημικό σοκ στον πληθωρισμό τροφοδοτεί τον καθορισμό των μισθών και των τιμών και γίνεται επίμονο.
Για το σκοπό αυτό, η καλύτερη συμβολή της νομισματικής πολιτικής είναι να εξασφαλίσει ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για ολόκληρη την οικονομία.
Δύο θεωρήσεις είναι σημαντικές εδώ.
Πρώτον, ενώ η δημοσιονομική πολιτική είναι ενεργή για τη στήριξη της οικονομίας, η νομισματική πολιτική πρέπει να ελαχιστοποιήσει τυχόν επιπτώσεις «συσσώρευσης» που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αρνητικές επιπτώσεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Διαφορετικά, η αύξηση των φορολογικών παρεμβάσεων θα μπορούσε να ασκήσει ανοδική πίεση στα επιτόκια της αγοράς και να εξαπολύσει ιδιώτες επενδυτές, με αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική ζήτηση.
Δεύτερον, η νομισματική πολιτική πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει τον τραπεζικό τομέα για να διασφαλίσει τη μετάδοση πολιτικής και να αποτρέψει την εμφάνιση ανεπιθύμητων βρόχων ανατροφοδότησης.
Οι εταιρείες εξακολουθούν να εξαρτώνται από νέες ροές πιστώσεων.
Και όσοι έχουν δανειστεί μέχρι τώρα χρειάζονται τη βεβαιότητα ότι η αναχρηματοδότηση θα παραμείνει διαθέσιμη με ελκυστικούς όρους, προκειμένου να αποφευχθεί η υπερβολική απομόχλευση.
Με άλλα λόγια, όταν σκεφτόμαστε ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης, αυτό που έχει σημασία δεν είναι μόνο το επίπεδο των όρων χρηματοδότησης αλλά και η διάρκεια της πολιτικής στήριξης.
Όλοι οι τομείς της οικονομίας πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης θα παραμείνουν εξαιρετικά ευνοϊκές για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται - ειδικά καθώς ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας επεκταθεί τώρα και το επόμενο έτος.
Επί του παρόντος, ισχύουν όλοι οι όροι τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα.
Σχεδόν όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν αρνητικές αποδόσεις έως την πενταετή διάρκεια.
Τα επιτόκια τραπεζικού δανεισμού πλησιάζουν τα ιστορικά χαμηλά τους: περίπου 1,5% για τις εταιρείες και 1,4% για τα στεγαστικά δάνεια.
Και η καθοδήγηση προς τα εμπρός για τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων και τα επιτόκια μας παρέχει σαφήνεια στη μελλοντική πορεία των επιτοκίων.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν ευνοϊκές.
Γι 'αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα επαναπροσδιορίσουμε τα μέσα μας, ανάλογα με την περίπτωση, για να ανταποκριθούμε στην κατάσταση που εξελίσσεται.
Το Συμβούλιο είναι ομόφωνο στη δέσμευσή του να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης θα παραμείνουν ευνοϊκές για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και για την εξουδετέρωση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία πληθωρισμού.
Τις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε περισσότερες πληροφορίες για να βασίσουμε την απόφασή μας σχετικά με αυτήν την επαναβαθμονόμηση, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με την επιτυχία των νέων μέτρων περιορισμού του ιού, ένα νέο σύνολο μακροοικονομικών προβλέψεων και περισσότερη σαφήνεια στα δημοσιονομικά σχέδια και τις προοπτικές διάθεσης εμβολίων.
Ενώ όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι, οι PEPP και TLTRO έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στο τρέχον περιβάλλον και μπορούν να προσαρμοστούν δυναμικά για να αντιδράσουν στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η πανδημία.
Κατά συνέπεια, είναι πιθανό να παραμείνουν τα κύρια εργαλεία για την προσαρμογή της νομισματικής μας πολιτικής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών