Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών ο Daniel Ellsberg – Ήταν ο «Snowden» του Βιετνάμ και ο εχθρός του Kissinger

O Daniel Ellsberg, ο πρώην στρατιωτικός αναλυτής που διοχέτευσε στον Τύπο τα απόρρητα «Έγγραφα του Πενταγώνου» για τον πόλεμο του Βιετνάμ, αποκαλύπτοντας την απάτη της αμερικανικής κυβέρνησης και πυροδοτώντας ταυτόχρονα μια από τις σημαντικότερες μάχες για την ελευθερία του Τύπου, πέθανε την Παρασκευή 16/6/2023 σε ηλικία 92 ετών.
Ο Ellsberg είχε διαγνωστεί τον Φεβρουάριο με καρκίνο στο πάγκρεας, που δεν επιδεχόταν χειρουργικής επέμβασης. Πέθανε στο σπίτι του στο Κένσινγκτον της Καλιφόρνιας, ανακοίνωσε η οικογένειά του.
Πολλά χρόνια πριν από τον Edward Snowden και τα WikiLeaks, που αποκάλυψαν κρατικά μυστικά στο όνομα της διαφάνειας, ο Ellsberg έδειξε στους Αμερικανούς ότι η κυβέρνησή τους ήταν ικανή να τους παραπλανήσει, λέγοντάς τους ψέματα.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπερασπιζόταν τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος.
Η δική του ιστορία παρουσιάστηκε στην ταινία The Post του 2017.

Ο ...εχθρός του Kissinger

Ο Ellsberg απευθύνθηκε στα μέσα ενημέρωσης το 1971 ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να επισπεύσει το τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ.
Έγινε έτσι στόχος μιας εκστρατείας λάσπης από τον Λευκό Οίκο του τότε προέδρου Richard Nixon.
Ο Henry Kissinger, τότε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου, τον χαρακτήριζε «τον πιο επικίνδυνο άνθρωπο στην Αμερική που πρέπει να τον σταματήσουμε με κάθε τρόπο».
Όταν στάλθηκε στη Σαϊγκόν εκ μέρους του State Department, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Ellsberg είχε ήδη ένα εντυπωσιακό βιογραφικό: είχε τρία πτυχία από το Χάρβαρντ, υπηρέτησε στους Πεζοναύτες και εργάστηκε στο Πεντάγωνο και τον αμερικανικό οργανισμό Έρευνας και Ανάπτυξης RAND Corporation, ένα ινστιτούτο μελετών που ασκούσε μεγάλη επιρροή.
Εκείνη την εποχή ήταν υποστηρικτής του Ψυχρού Πολέμου και «γεράκι» του Βιετνάμ.
Στα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 2003 με τον τίτλο «Μυστικά: Αναμνήσεις από το Βιετνάμ και τα Έγγραφα του Πενταγώνου», παραδέχτηκε ότι βρισκόταν μόλις μία εβδομάδα στη Σαϊγκόν (η θητεία του θα ήταν διετής) όταν αντιλήφθηκε ότι οι ΗΠΑ είχαν εμπλακεί σε έναν πόλεμο που δεν θα κέρδιζαν.
Στο μεταξύ, κατ’ εντολή του υπουργού Άμυνας Robert Mcnamara, στελέχη του Πενταγώνου συνέτασσαν κρυφά μια έκθεση 7.000 σελίδων για την ανάμιξη των ΗΠΑ στο Βιετνάμ από το 1945 μέχρι το 1967.
Όταν την ολοκλήρωσαν, δύο από τα 15 αντίγραφα στάλθηκαν στο RAND Corporation, όπου είχε επιστρέψει και εργαζόταν ο Ellsberg.


Η αποκάλυψη και οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις

Δίνοντας μια νέα, διαφορετική αντίληψη για τον πόλεμο, ο Ellsberg άρχισε να συμμετέχει σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις. Είπε ότι είχε την ιδέα να κάνει αντίγραφα των Εγγράφων του Πενταγώνου αφού άκουσε έναν διαδηλωτή να λέει ότι ανυπομονεί να πάει στη φυλακή γιατί αρνήθηκε τη στράτευση.
Ο Ellsberg άρχισε τότε να βγάζει κρυφά την απόρρητη μελέτη από τα γραφεία του RAND και να κάνει αντίγραφα με ένα νοικιασμένο φωτοτυπικό, με τη βοήθεια του 13χρονου γιου του και της 10χρονης κόρης του. Πήρε τα έγγραφα μαζί του όταν μετακόμισε στη Βοστόνη για να εργαστεί στο ΜΙΤ και τα φύλαξε για ενάμιση χρόνο, μέχρι που έδωσε κάποιες σελίδες στην εφημερίδα New York Times.
Η εφημερίδα δημοσίευσε ένα πρώτο μέρος των Εγγράφων του Πενταγώνου στις 13 Ιουνίου 1971. Η κυβέρνηση του Nixon ζήτησε από έναν δικαστή να σταματήσει τα δημοσιεύματα, επικαλούμενη τον Νόμο περί Κατασκοπείας. Ο Ellsberg έδωσε τότε τα Έγγραφα στην Washington Post και σε καμιά δεκαριά άλλες εφημερίδες. Περίπου τρεις εβδομάδες μετά το πρώτο δημοσίευμα, το Ανώτατο Δικαστήριο, στην υπόθεση εναντίον της New York Times, έκρινε ότι ο Τύπος είχε το δικαίωμα να δημοσιεύσει την έκθεση.
Τα έγγραφα αποκάλυπταν ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ πιθανότατα δεν μπορούσαν να κερδίσουν τον πόλεμο και ότι ο πρόεδρος John Kennedy ενέκρινε τα σχέδια ενός πραξικοπήματος για την ανατροπή της ηγεσίας του Νοτίου Βιετνάμ.
Ο διάδοχος του Kennedy , ο Lyndon Johnson, σχεδίαζε να διευρύνει τον πόλεμο, βομβαρδίζοντας το Βόρειο Βιετνάμ, μολονότι είχε πει προεκλογικά ότι δεν θα το έκανε. Τα έγγραφα μιλούσαν επίσης για τους μυστικούς βομβαρδισμούς των ΗΠΑ στην Καμπότζη και το Λάος και αποκάλυπταν ότι ο αριθμός των θυμάτων ήταν μεγαλύτερος από αυτόν που παραδέχονταν οι αρχές.
Η εφημερίδα NYT δεν αποκάλυψε ποτέ ποιος διέρρευσε τα έγγραφα, αλλά το FBI κατέληξε πολύ γρήγορα στο όνομα του Ellsberg, ο οποίος κρύφτηκε για δύο εβδομάδες και στη συνέχεια παραδόθηκε, στη Βοστόνη.


«Αισθάνθηκα ότι ως Αμερικανός πολίτης, ως υπεύθυνος πολίτης, δεν μπορούσα πλέον να συνεργάζομαι στην απόκρυψη αυτών των πληροφοριών από το αμερικανικό κοινό», είχε δηλώσει τότε ο ίδιος, τονίζοντας ότι «ήταν προετοιμασμένος να υποστεί όλες τις συνέπειες» της πράξης του.
Μετάνιωσε μόνο επειδή δεν διέρρευσε τα έγγραφα νωρίτερα.
Μολονότι τα Έγγραφα του Πενταγώνου δεν άγγιζαν την κυβέρνηση του Nixon και τον τρόπο που χειρίστηκε το Βιετνάμ, οι Υδραυλικοί του Λευκού Οίκου, η μυστική ομάδα Ειδικών Ερευνών που αργότερα οργάνωσε τη διάρρηξη στα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος στο Water Gate, διατάχθηκαν να σταματήσουν τις διαρροές και να δυσφημίσουν τον Ellsberg.
Ο Ellsberg και ένας συνάδελφός του στο RAND κατηγορήθηκαν εντέλει για κατασκοπεία, κλοπή και συνωμοσία. Όμως στη δίκη, το 1973, η υπόθεση απορρίφθηκε όταν αποκαλύφθηκαν οι κυβερνητικές παρατυπίες και η διάρρηξη.
Τα επόμενα χρόνια, ο Ellsberg έγραψε βιβλία και έδωσε διαλέξεις υπέρ της διαφάνειας και κατά της διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Υπερασπίστηκε τον Snowden, λέγοντας ότι δεν έκανε τίποτα κακό όταν έδωσε σε δημοσιογράφους χιλιάδες απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα για τις παρακολουθήσεις πολιτών από αμερικανικές υπηρεσίες.
Τα κάποτε άκρως απόρρητα έγγραφα που αποκάλυψε ο Ellsberg πλέον υπάρχουν στο διαδίκτυο, όπου μπορεί να τα διαβάσει ο καθένας: http://www.archives.gov/research/pentagon-papers/.

www.bankingnews.gr