Νέο κύμα μετανάστευσης και αύξηση θανάτων αναμένονται μετά το τέλος του πολέμου με τη Ρωσία
Πόσοι από τους σχεδόν 5 εκατομμύρια Ουκρανούς που έφυγαν στο εξωτερικό θα επιστρέψουν όταν τελειώσει ο πόλεμος;
Αυτή είναι μια ερώτηση που απασχολεί τους πολιτικούς της χώρας, οι οποίοι προσπαθούν να βρουν τρόπους να πείσουν τους Ουκρανούς πρόσφυγες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Απασχολεί επίσης και την Ella Libanova, μία από τις κορυφαίες δημογράφους της Ουκρανίας, επισημαίνει σε δημοσίευμα του το Politico.
Δημογραφική κρίση
Η Libanova φοβάται ότι ο πόλεμος επιδεινώνει την δημογραφική κρίση, η οποία είχε αρχίσει πολύ πριν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin διατάξει τις στρατιωτικές του δυνάμεις να περάσουν τα σύνορα για να υποτάξουν μία χώρα που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει πραγματικά.
Ο πόλεμος δεν θα βοηθήσει να ξεπεραστεί η μακροχρόνια δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει.
Πριν από τον πόλεμο - ακόμη και πριν την προσάρτηση της Κριμαίας και την κατοχή από τη Ρωσία μιας έκτασης του Donbass το 2014 - η Ουκρανία βίωνε μία ανησυχητική δημογραφική πτώση.
Οι … συνοδοιπόροι
Δεν είναι όμως μόνη σε αυτή την πορεία: Από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ευρώπης έχουν βιώσει δραματική μείωση του πληθυσμού τους.
Η Βουλγαρία, η Λετονία και η Λιθουανία έχουν καταγράψει τις πιο απότομες μειώσεις, με πτώσεις άνω του 20%, η Εσθονία και η Ρουμανία έχουν μειώσεις 16%, η Κροατία 11% και η Ουγγαρία 8%.
Πολλές από αυτές τις μειώσεις οφείλονται στην έξοδο των νέων για καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες, ενώ ένας άλλος λόγος είναι η κατάρρευση των ποσοστών γονιμότητας - και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ουκρανία.
«Δεν γεννάμε»
«Δεν γεννάμε τον απαραίτητο αριθμό παιδιών.
Ο δείκτης θνησιμότητας είναι μεγαλύτερος από τον δείκτη γεννητικότητας από το 1991.
Κάθε επόμενη γενιά μικραίνει λίγο λιγότερο, αλλά παραμένει μικρότερη από την προηγούμενη.
Και τώρα, εξαιτίας του πολέμου, υπάρχουν πολλά παιδιά που έπρεπε να γεννηθούν και δεν θα δουν ποτέ το φως της ημέρας» ανέφερε σε συνέντευξη της στο Politico η Lbanova.
Οικονομικοί μετανάστες
Φυσικά, η μετανάστευση για εργασιακούς λόγους έχει επιδεινώσει το πρόβλημα.
Από το 1991 - έτος ανεξαρτησίας της Ουκρανίας - μέχρι το 2020, περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες της χώρας έγιναν οικονομικοί μετανάστες, πολλοί από τους οποίους πήγαν στην Πολωνία.
Από αυτού, περίπου μισό εκατομμύριο επέστρεψαν λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του Covid-19 στις δουλειές τους.
Επιπλέον, το προσδόκιμο ζωής στην Ουκρανία είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη - ιδιαίτερα για τους άνδρες - λόγω του «καπνίσματος, αλκοόλ, κακής διατροφής, εργασίας σε τοξικά περιβάλλοντα και υψηλής θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα».
Κάτω από 30 εκατομμύρια ο πληθυσμός
Το 1991, ο πληθυσμός της Ουκρανίας ήταν 52 εκατομμύρια.
Μέχρι το 2015, είχε μειωθεί κατά 10 εκατομμύρια.
Και τώρα, ο πόλεμος επιδεινώνει σημαντικά τις δημογραφικές προοπτικές: Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ για το 2024, ο πληθυσμός της Ουκρανίας είχε μειωθεί σε 37,9 εκατομμύρια.
Μάλιστα, κάποιοι δημογράφοι εκτιμούν ότι ίσως να είναι κάτω από 30 εκατομμύρια — αν μετρήσουμε μόνο τις περιοχές που ελέγχει η Ουκρανία.
Κάτω από 30% οι Ουκρανοί που θα επιστρέψουν
Όμως, κατά το πρώτο έτος του πολέμου, δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν τόσο από Ουκρανούς όσο και από Ευρωπαίους κοινωνιολόγους, ανέφεραν με αισιοδοξία ότι οι περισσότεροι από αυτούς που είχαν φύγει θα επέστρεφαν, με κάποιους να εκτιμούν ότι το 80% έως 90% θα το έκαναν.
Η Libanova δεν πίστευε ποτέ πραγματικά αυτές τις προβλέψεις, αρχικά είχε πει ότι η Ουκρανία θα ήταν τυχερή, αν το ποσοστό επιστροφής ήταν 50%.
«Αυτό θα ήταν φανταστικό», είχε πει η Libanova.
Τρία χρόνια αργότερα, προβλέπει ότι το ποσοστό επιστροφής θα είναι πιθανότατα πιο κοντά στο 30%, παρόμοιο με το ποσοστό επιστροφής που παρατηρήθηκε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους της δεκαετίας του 1990.
Υποπτεύεται ότι οι αισιόδοξες προβλέψεις ήταν το αποτέλεσμα του πατριωτικού ζήλου αυτών που είχαν φύγει και της δυσφορίας να παραδεχτούν σε άλλους, συμπεριλαμβανομένων των εαυτών τους, ότι μπορεί να παραμείνουν στα νέα τους σπίτια εκτός αν αναγκαστούν να φύγουν από τις χώρες υποδοχής τους.
Δεν θα γυρίσουν ποτέ
Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών, Dmytro Kuleba, είναι ακόμη πιο απαισιόδοξος.
Λίγο μετά την παραίτησή του πέρυσι, είπε στον Πρόεδρο Volodymyr Zelensky ότι η Ουκρανία θα είχε τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα.
«Πάντα του έλεγα = ο πρόεδρος ποτέ δεν συμφωνούσε μαζί μου - ότι η μόνη μας ελπίδα θα ήταν να εισάγουμε ανθρώπους από άλλες χώρες.
Νομίζω ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί που έφυγαν, το έκαναν για πάντα, και δεν μπορούμε πραγματικά να υπολογίζουμε ότι θα επιστρέψουν.
Κάθε οικογένεια θα καθίσει και θα καταρτίσει μία λίστα με επιχειρήματα υπέρ της επιστροφής ή όχι.
Αλλά για τις μητέρες, θα υπάρχει αυτό το μεγάλο ερώτημα σχετικά με το αν θα ριζώσουν ξανά τα παιδιά τους, αφού έκαναν νέους φίλους, έμαθαν τη γλώσσα των νέων τους σπιτιών και ενσωματώθηκαν» επισήμανε ο Kuleba.
Επίσης, καθώς πολλοί από αυτούς έχουν τώρα δουλειές, θα πρέπει να αναλογιστούν αν οι ευκαιρίες είναι καλύτερες εκεί που είναι, παρά στην Ουκρανία, που προσπαθεί να ανακάμψει από τον πόλεμο.
Καμία βοήθεια από την κυβέρνηση
«Είναι τεράστιο πρόβλημα» τόνισε ο βουλευτής της αντιπολίτευσης, Mykola Kniazhytskyi.
Και κατηγορεί την κυβέρνηση που δεν σκέφτεται μακροπρόθεσμα και δεν κάνει αρκετά για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να παραμείνουν.
«Δυστυχώς, η κυβέρνηση μας δεν έχει κανένα πρόγραμμα υποστήριξης για τους εκτοπισμένους εντός Ουκρανίας, οπότε δεν είχαν άλλη επιλογή από το να γίνουν πρόσφυγες.
Η κυβέρνηση δεν έχει βοηθήσει με τη στέγαση ή την κατασκευή διαμερισμάτων.
Και για τα παιδιά εκτός Ουκρανίας και στα σχολεία άλλων χωρών, δεν έχουν γίνει αρκετά για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα ξεχάσουν τη γλώσσα της Ουκρανίας και την ιστορία τους για να βοηθήσουν στη διατήρηση των δεσμών» είπε ο Ουκρανός βουλευτής.
Η νομοθεσία που στήριξε ο Kniazhytskyi για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων παραμένει αδρανής στο κοινοβούλιο για περισσότερο από ένα χρόνο τώρα.
«Άλλοι βουλευτές δεν κατανοούν πόσο σημαντικό είναι» υπογράμμισε ο Ουκρανός βουλευτής.
Να μην φύγουν άλλοι
Από τη δική της πλευρά, η Libanova πιστεύει ότι ήταν καλό που οι άνθρωποι έφυγαν όταν ξεκίνησε ο πόλεμος.
«Τους έσωσε.
Επέκτεινε τη ζωή τους - όχι μόνο επειδή δεν σκοτώθηκαν από βόμβα, αλλά και γιατί η υγεία τους θα είναι καλύτερη για το μέλλον και θα έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Η διπλή αποστολή τώρα είναι να βρουν τρόπους να τους φέρουν πίσω όταν τελειώσει ο πόλεμος, και να προσπαθήσουν να αποτρέψουν τους συζύγους ή τους άντρες από το να φύγουν από την Ουκρανία για να επανενωθούν με τις σύζυγους και τα παιδιά τους που βρίσκονται στο εξωτερικό.
Εάν η Ουκρανία αποτύχει σε αυτό, οι δημογραφικές της προοπτικές θα είναι πραγματικά ζοφερές, ειδικά αφού πολλές από τις κυρίως γυναίκες πρόσφυγες της Ουκρανίας βρίσκονται στην ηλικία τεκνοποίησης.
Θα αυξηθούν οι θάνατοι
Η Libanova αναμένει επίσης ότι ο δείκτης θνησιμότητας θα χειροτερέψει τα επόμενα χρόνια και όχι μόνο λόγω των θυμάτων του πολέμου.
«Ακόμα περισσότεροι ... θα πεθάνουν από καρδιακά επεισόδια και εγκεφαλικά λόγω του άγχους, της κατάθλιψης, τηςκακής διατροφής και της έλλειψης άμεσης ιατρικής φροντίδας από ένα υπερφορτωμένο ιατρικό σύστημα» υποστήριξε η Libanova.
Η συνολική απώλεια είναι σχεδόν αδύνατον να υπολογιστεί, αλλά η Libanova εκτιμά ότι μέχρι το 2030, ο πληθυσμός της Ουκρανίας δεν θα ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια, αλλά ακόμα και αυτό θα εξαρτηθεί από το πότε τελειώσει ο πόλεμος και με ποιον τρόπο.
www.bankingnews.gr
Αυτή είναι μια ερώτηση που απασχολεί τους πολιτικούς της χώρας, οι οποίοι προσπαθούν να βρουν τρόπους να πείσουν τους Ουκρανούς πρόσφυγες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Απασχολεί επίσης και την Ella Libanova, μία από τις κορυφαίες δημογράφους της Ουκρανίας, επισημαίνει σε δημοσίευμα του το Politico.
Δημογραφική κρίση
Η Libanova φοβάται ότι ο πόλεμος επιδεινώνει την δημογραφική κρίση, η οποία είχε αρχίσει πολύ πριν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin διατάξει τις στρατιωτικές του δυνάμεις να περάσουν τα σύνορα για να υποτάξουν μία χώρα που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει πραγματικά.
Ο πόλεμος δεν θα βοηθήσει να ξεπεραστεί η μακροχρόνια δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει.
Πριν από τον πόλεμο - ακόμη και πριν την προσάρτηση της Κριμαίας και την κατοχή από τη Ρωσία μιας έκτασης του Donbass το 2014 - η Ουκρανία βίωνε μία ανησυχητική δημογραφική πτώση.
Οι … συνοδοιπόροι
Δεν είναι όμως μόνη σε αυτή την πορεία: Από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ευρώπης έχουν βιώσει δραματική μείωση του πληθυσμού τους.
Η Βουλγαρία, η Λετονία και η Λιθουανία έχουν καταγράψει τις πιο απότομες μειώσεις, με πτώσεις άνω του 20%, η Εσθονία και η Ρουμανία έχουν μειώσεις 16%, η Κροατία 11% και η Ουγγαρία 8%.
Πολλές από αυτές τις μειώσεις οφείλονται στην έξοδο των νέων για καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες, ενώ ένας άλλος λόγος είναι η κατάρρευση των ποσοστών γονιμότητας - και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ουκρανία.
«Δεν γεννάμε»
«Δεν γεννάμε τον απαραίτητο αριθμό παιδιών.
Ο δείκτης θνησιμότητας είναι μεγαλύτερος από τον δείκτη γεννητικότητας από το 1991.
Κάθε επόμενη γενιά μικραίνει λίγο λιγότερο, αλλά παραμένει μικρότερη από την προηγούμενη.
Και τώρα, εξαιτίας του πολέμου, υπάρχουν πολλά παιδιά που έπρεπε να γεννηθούν και δεν θα δουν ποτέ το φως της ημέρας» ανέφερε σε συνέντευξη της στο Politico η Lbanova.
Οικονομικοί μετανάστες
Φυσικά, η μετανάστευση για εργασιακούς λόγους έχει επιδεινώσει το πρόβλημα.
Από το 1991 - έτος ανεξαρτησίας της Ουκρανίας - μέχρι το 2020, περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες της χώρας έγιναν οικονομικοί μετανάστες, πολλοί από τους οποίους πήγαν στην Πολωνία.
Από αυτού, περίπου μισό εκατομμύριο επέστρεψαν λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του Covid-19 στις δουλειές τους.
Επιπλέον, το προσδόκιμο ζωής στην Ουκρανία είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη - ιδιαίτερα για τους άνδρες - λόγω του «καπνίσματος, αλκοόλ, κακής διατροφής, εργασίας σε τοξικά περιβάλλοντα και υψηλής θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα».
Κάτω από 30 εκατομμύρια ο πληθυσμός
Το 1991, ο πληθυσμός της Ουκρανίας ήταν 52 εκατομμύρια.
Μέχρι το 2015, είχε μειωθεί κατά 10 εκατομμύρια.
Και τώρα, ο πόλεμος επιδεινώνει σημαντικά τις δημογραφικές προοπτικές: Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ για το 2024, ο πληθυσμός της Ουκρανίας είχε μειωθεί σε 37,9 εκατομμύρια.
Μάλιστα, κάποιοι δημογράφοι εκτιμούν ότι ίσως να είναι κάτω από 30 εκατομμύρια — αν μετρήσουμε μόνο τις περιοχές που ελέγχει η Ουκρανία.
Κάτω από 30% οι Ουκρανοί που θα επιστρέψουν
Όμως, κατά το πρώτο έτος του πολέμου, δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν τόσο από Ουκρανούς όσο και από Ευρωπαίους κοινωνιολόγους, ανέφεραν με αισιοδοξία ότι οι περισσότεροι από αυτούς που είχαν φύγει θα επέστρεφαν, με κάποιους να εκτιμούν ότι το 80% έως 90% θα το έκαναν.
Η Libanova δεν πίστευε ποτέ πραγματικά αυτές τις προβλέψεις, αρχικά είχε πει ότι η Ουκρανία θα ήταν τυχερή, αν το ποσοστό επιστροφής ήταν 50%.
«Αυτό θα ήταν φανταστικό», είχε πει η Libanova.
Τρία χρόνια αργότερα, προβλέπει ότι το ποσοστό επιστροφής θα είναι πιθανότατα πιο κοντά στο 30%, παρόμοιο με το ποσοστό επιστροφής που παρατηρήθηκε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους της δεκαετίας του 1990.
Υποπτεύεται ότι οι αισιόδοξες προβλέψεις ήταν το αποτέλεσμα του πατριωτικού ζήλου αυτών που είχαν φύγει και της δυσφορίας να παραδεχτούν σε άλλους, συμπεριλαμβανομένων των εαυτών τους, ότι μπορεί να παραμείνουν στα νέα τους σπίτια εκτός αν αναγκαστούν να φύγουν από τις χώρες υποδοχής τους.
Δεν θα γυρίσουν ποτέ
Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών, Dmytro Kuleba, είναι ακόμη πιο απαισιόδοξος.
Λίγο μετά την παραίτησή του πέρυσι, είπε στον Πρόεδρο Volodymyr Zelensky ότι η Ουκρανία θα είχε τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα.
«Πάντα του έλεγα = ο πρόεδρος ποτέ δεν συμφωνούσε μαζί μου - ότι η μόνη μας ελπίδα θα ήταν να εισάγουμε ανθρώπους από άλλες χώρες.
Νομίζω ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί που έφυγαν, το έκαναν για πάντα, και δεν μπορούμε πραγματικά να υπολογίζουμε ότι θα επιστρέψουν.
Κάθε οικογένεια θα καθίσει και θα καταρτίσει μία λίστα με επιχειρήματα υπέρ της επιστροφής ή όχι.
Αλλά για τις μητέρες, θα υπάρχει αυτό το μεγάλο ερώτημα σχετικά με το αν θα ριζώσουν ξανά τα παιδιά τους, αφού έκαναν νέους φίλους, έμαθαν τη γλώσσα των νέων τους σπιτιών και ενσωματώθηκαν» επισήμανε ο Kuleba.
Επίσης, καθώς πολλοί από αυτούς έχουν τώρα δουλειές, θα πρέπει να αναλογιστούν αν οι ευκαιρίες είναι καλύτερες εκεί που είναι, παρά στην Ουκρανία, που προσπαθεί να ανακάμψει από τον πόλεμο.
Καμία βοήθεια από την κυβέρνηση
«Είναι τεράστιο πρόβλημα» τόνισε ο βουλευτής της αντιπολίτευσης, Mykola Kniazhytskyi.
Και κατηγορεί την κυβέρνηση που δεν σκέφτεται μακροπρόθεσμα και δεν κάνει αρκετά για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να παραμείνουν.
«Δυστυχώς, η κυβέρνηση μας δεν έχει κανένα πρόγραμμα υποστήριξης για τους εκτοπισμένους εντός Ουκρανίας, οπότε δεν είχαν άλλη επιλογή από το να γίνουν πρόσφυγες.
Η κυβέρνηση δεν έχει βοηθήσει με τη στέγαση ή την κατασκευή διαμερισμάτων.
Και για τα παιδιά εκτός Ουκρανίας και στα σχολεία άλλων χωρών, δεν έχουν γίνει αρκετά για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα ξεχάσουν τη γλώσσα της Ουκρανίας και την ιστορία τους για να βοηθήσουν στη διατήρηση των δεσμών» είπε ο Ουκρανός βουλευτής.
Η νομοθεσία που στήριξε ο Kniazhytskyi για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων παραμένει αδρανής στο κοινοβούλιο για περισσότερο από ένα χρόνο τώρα.
«Άλλοι βουλευτές δεν κατανοούν πόσο σημαντικό είναι» υπογράμμισε ο Ουκρανός βουλευτής.
Να μην φύγουν άλλοι
Από τη δική της πλευρά, η Libanova πιστεύει ότι ήταν καλό που οι άνθρωποι έφυγαν όταν ξεκίνησε ο πόλεμος.
«Τους έσωσε.
Επέκτεινε τη ζωή τους - όχι μόνο επειδή δεν σκοτώθηκαν από βόμβα, αλλά και γιατί η υγεία τους θα είναι καλύτερη για το μέλλον και θα έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Η διπλή αποστολή τώρα είναι να βρουν τρόπους να τους φέρουν πίσω όταν τελειώσει ο πόλεμος, και να προσπαθήσουν να αποτρέψουν τους συζύγους ή τους άντρες από το να φύγουν από την Ουκρανία για να επανενωθούν με τις σύζυγους και τα παιδιά τους που βρίσκονται στο εξωτερικό.
Εάν η Ουκρανία αποτύχει σε αυτό, οι δημογραφικές της προοπτικές θα είναι πραγματικά ζοφερές, ειδικά αφού πολλές από τις κυρίως γυναίκες πρόσφυγες της Ουκρανίας βρίσκονται στην ηλικία τεκνοποίησης.
Θα αυξηθούν οι θάνατοι
Η Libanova αναμένει επίσης ότι ο δείκτης θνησιμότητας θα χειροτερέψει τα επόμενα χρόνια και όχι μόνο λόγω των θυμάτων του πολέμου.
«Ακόμα περισσότεροι ... θα πεθάνουν από καρδιακά επεισόδια και εγκεφαλικά λόγω του άγχους, της κατάθλιψης, τηςκακής διατροφής και της έλλειψης άμεσης ιατρικής φροντίδας από ένα υπερφορτωμένο ιατρικό σύστημα» υποστήριξε η Libanova.
Η συνολική απώλεια είναι σχεδόν αδύνατον να υπολογιστεί, αλλά η Libanova εκτιμά ότι μέχρι το 2030, ο πληθυσμός της Ουκρανίας δεν θα ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια, αλλά ακόμα και αυτό θα εξαρτηθεί από το πότε τελειώσει ο πόλεμος και με ποιον τρόπο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών