Η ταχυβολία του Μ1 σε συνδυασμό με μια αναχορηγία 8 φυσιγγίων διαμετρήματος 30-06, έδιναν στον αμερικανό πεζικάριο εξαιρετικό πλεονέκτημα
Το “Μ1 cal. 30” ήταν το πρώτο επιτυχημένο λειτουργικά αυτογεμές τυφέκιο μάχης που μπήκε σε στρατιωτική υπηρεσία.
Όταν το υιοθέτησε το 1936 ο αμερικανικός στρατός, όλοι οι δυνητικοί αντίπαλοι και σύμμαχοι χρησιμοποιούσαν ακόμη επαναληπτικά όπλα με κινητό ουραίο (Mauser 98, Lee Enfield, Mosin Nagant 1895) βασισμένα σε τεχνολογία του 19ου αιώνα.
Η ταχυβολία του Μ1 σε συνδυασμό με μια αναχορηγία 8 φυσιγγίων διαμετρήματος 30-06, έδιναν στον αμερικανό πεζικάριο εξαιρετικό πλεονέκτημα.
Τόσο ώστε o διάσημος στρατηγός George Patton (Τζόρτζ Πάτον) το χαρακτήρισε ως“το σπουδαιότερο εργαλείο μάχης που κατασκευάστηκε ποτέ”.
Ο κύριος John Garand
Ο σχεδιαστής του Μ1 γεννήθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1888 και το 1909 μετανάστευσε στι ΗΠΑ.
Ήταν αυτοδίδακτος μηχανικός και το 1919 έπιασε δουλειά στο κρατικό εργοστάσιο όπλων Springfield Armory.
Στη δεκαετία του 1920-1930 δούλεψε πάνω στη σχεδίαση ενός όπλου με μηχανισμό αερίων σε διαμετρημα .276 της ίντσας (7mm).
Το νέο διαμέτρημα υποσχόταν υψηλότερη ταχύτητα και πιο ευθυτενη τροχιά σε σχέση με το υπάρχον 30-06 (7,62Χ63mm).
Η έρευνα προχωρούσε επί χρόνια με συνεχείς δοκιμές και επανασχεδιασμούς καθώς εξελίσσονταν παράλληλα τουλάχιστον τέσσερα εναλλακτικά μοντέλα πρωτοτύπων από διαφορετικές ομάδες.
Ενόψει του επερχόμενου πολέμου με τη ναζιστική Γερμανία, ο στρατηγός Douglas McArthur (Ντάγκλας Μακ Αρθουρ) με προσωπική παρέμβαση σταμάτησε την ανάπτυξη νέου πυρομαχικού, λαμβάνοντας υπόψη τα τεράστια αποθέματα φυσιγγίων που υπήρχαν και την αναταραχή που θα προκαλούσε στη βιομηχανική παραγωγή και επιμελητεία των ΗΠΑ η αλλαγή.
Όλες οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στην εξέλιξη του νέου όπλου, μετά από βελτιστοποίηση του ώστε να λειτουργεί με φυσίγια cal .30-06.
Τον Ιανουάριο του 1936, το όπλο με τον κωδικό “τυφέκιο Μ1” πήρε τελική έγκριση παραγωγής. Από τότε και μέχρι το 1957, περίπου 5.000.000 μονάδες κατασκευάστηκαν για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Σε μία σπάνια επίδειξη εκτίμησης για την πατρίδα που τον υιοθέτησε, ο Garand παραχώρησε τα πνευματικά δικαιώματα του σχεδίου του στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, αρνούμενος να εισπράξει έστω και ένα δολλάριο πέρα από το μισθό του ώς μηχανικού στο κρατικό εργοστάσιο όπλων.
Λειτουργία
Το Garand παίρνει κίνηση από ένα σύστημα αερίων με πιστόνι μακράς διαδρομής.
Μια οπή κοντά στο στόμιο της κάνης διοχετεύει συμπιεσμένα αέρια από την ανάφλεξη του φυσιγγίου προς ένα κύλινδρο.
Ο κύλινδρος είναι “σφραγισμένος” από μια ράβδο, της οποίας το άκρο δέχεται την πίεση.
Για 30 περίπου μιλισεκόντ, η αδράνεια της μάζας της μεταλλικής ράβδου και του κλείστρου με το οποίο συνδέεται αυτή κρατούν τη θαλάμη κλειδωμένη.
Κατόπιν, η πίεση υπερνικά την αντίσταση τους και σπρωγμένη η ράβδος προς τα πίσω παρασύρει το κλείστρο και το απασφαλίζει περιστρέφοντας το.
Κατά την οπισθοδρόμηση του, το κλείστρο εξολκεύει τον άδειο κάλυκα και οπλίζει τη σφύρα για την επόμενη βολή.
Φτάνοντας στο τέρμα της διαδρομής του, έχει συμπιέσει το επανατατικό ελατήριο που βρίσκεται κάτω από την κάνη.
Αυτό εκτονώνεται, αναστρέφοντας τη διαδρομή του κλείστρου και της ράβδου.
Η κεφαλή του κλείστρου περνάει πάνω από την αποθήκη φυσιγγίων και παρασύρει το πρώτο από αυτά, οδηγώντας το στη θαλάμη. Μια σειρά από οδηγοί πάνω στον κορμό, περιστρέφουν την κεφαλή του κλείστρου και την κλειδώνουν ώστε η πυροδότηση να γίνει με ασφάλεια.
Ο κύκλος επαναλαμβάνεται σε κάθε πάτημα της σκανδάλης, μέχρι να βληθούν και τα οκτώ φυσίγγια και το κλείστρο να παραμείνει ανοιχτό.
Μια “σχεδόν τέλεια” πρωτοποριακή σχεδίαση
Το Μ1 ήταν ένα τρομερό βήμα εξέλιξης στα φορητά όπλα.
Αναμφίβολα άλλαξε τη μάχη πεζικού αφού επέτρεψε σε λιγότερους αριθμητικά στρατιώτες να κυριαρχούν με ταχύτερα και πυκνά πυρά.
Ο αντίκτυπος του ήταν ότι έπεισε τους οργανωμένους στρατούς να “εμπιστευθούν” τον απλό στρατιώτη με ένα ταχυβόλο και ισχυρό τουφέκι που μπορούσε να ανταγωνιστεί τα αυτόματα όπλα (πολυβόλα-οπλοπολυβόλα) μίας διμοιρίας σε ισχύ πυρός και βεληνεκές. Και φυσικά επηρέασε τα τυφέκια που ήρθαν στο μέλλον.
Το ΑΚ 47, το Μ14, ακόμη και το FN FAL έχουν μέσα τους ατόφιες ιδέες ή ψήγματα που μπορούν να ανιχνευτούν πίσω στο M1.
Παρόλα αυτά μία ιδιαιτερότητα το κατέστησε αδιέξοδο στη σχεδίαση των όπλων.
Είναι το “κλιπ” 8 φυσιγγίων που τροφοδοτεί το γεμιστήρα. Ατέλειωτες συζητήσεις έχουν γίνει για τη θετική ή αρνητική επίδραση αυτού του σχεδιαστικού στοιχείου.
Ο λόγος είναι ότι το Μ1 μπορεί να γεμιστεί μόνο με 8 φυσίγγια (που συγκρατούνται από το κλιπ) ή να χρησιμοποιείται ως μονόσφαιρο. Δεν υπάρχει τρόπος να γίνει επαναγέμιση σε ένα μερικώς χρησιμοποιημένο κλιπ.
Για να είμαστε δίκαιοι, ο Garand, όταν υιοθέτησε αυτή τη λύση απλά ικανοποιούσε τις επιθυμίες της στρατιωτικής ηγεσίας.
Παρόλο που οι αποσπώμενοι γεμιστήρεςείχαν εφευρεθεί πολλά χρόνια πριν (το Browwning BAR χρησιμοποιούσε γεμιστήρες 20 φυσιγγίων στο ίδιο διαμέτρημα από το 1918), οι αξιωματικοι διοικητικής μέριμνας του αμερικανικού στρατού, ωχριούσαν στην ιδέα ότι στρατιώτες θα είχαν στη διάθεση τους τόσες σφαίρες.
Σε μία τυπική έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα του πολέμου, επέμειναν ότι τέτοιοι γεμιστηρες ήταν ακριβοί, θα χάνονταν εύκολα από τους πεζικάριους και θα οδηγούσαν σε … άσκοπη σπατάλη σφαιρών.
Εξανάγκασν το σχεδιαστή να ενσωματώσει εσωτερικό γεμιστήρα και για την πλήρωση του κατέληξαν σε ένα μεταλλικό τσέρκι που ήταν… φθηνό.
Το λανθασμένο της επιλογής αποδείχτηκε το 1952.
Στη διαδικασία βελτίωσης του Μ1 (που οδήγησε στη δημιουργία του Μ14), το πρώτο ζητούμενο στη λίστα ήταν η χρήση αποσπώμενου γεμιστήρα.
Προς υπεράσπιση τους, με το τουφέκι να ζυγίζει 4,3 κιλά, η χρήση των κλιπ αντί ατσάλινων γεμιστήρων ελάφρυνε κάπως το φορτίο του στρατιώτη.
Μ1 και Ελλάδα
Οι παλιότεροι άνδρες σε αυτή τη χώρα έχουν μνήμες από τη χρήση του Μ1 σε στρατιωτική υπηρεσία.
Παραχωρήθηκαν μετά το Β Π.Π. ως αμερικανική βοήθεια προς αντικατάσταση του αγγλικού οπλισμού της εποχής του εμφυλίου. Τα πρώτα έφτασαν το 1950 και πολέμησαν σε ελληνικά χέρια στην Κορέα και αργότερα στην Κύπρο.
Η ευθυβολία και η αξιοπιστία του το έχουν κάνει αγαπητό στους στρατιώτες που το γνώρισαν.
Διαθέτει κάνη μήκους 60 εκατοστών που σε συνδυασμό με το φυσίγγιο 7,62Χ63mm δίνει μεγαλύτερη ταχύτητα και βεληνεκές από το G3. Η ισχύς του επιτρέπει ένα ωφέλιμο βεληνεκές 500+ μέτρων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πυρά παρενόχλησης ακόμη και στη διπλάσια απόσταση.
Τα ρυθμιζόμενα σκοπευτικά του είναι ίσως τα πληρέστερα που έχουν τοποθετηθεί σε πολεμικό τουφέκι και το ξύλινο κοντάκι το καθιστά εργονομικότερο και χωρίς ακμές που δυσχεραίνουν τη μεταφορά.
Τα Μ1 αποτελούν τα πρώτα και μακροβιώτερα αυτογεμή όπλα του Στρατού, καθώς συνεχίζουν να υπηρετούν ακόμη με τους Ευζώνους που εκτελούν χρέη φρουράς του Αγνώστου Στρατιώτη.
www.bankingnews.gr
Όταν το υιοθέτησε το 1936 ο αμερικανικός στρατός, όλοι οι δυνητικοί αντίπαλοι και σύμμαχοι χρησιμοποιούσαν ακόμη επαναληπτικά όπλα με κινητό ουραίο (Mauser 98, Lee Enfield, Mosin Nagant 1895) βασισμένα σε τεχνολογία του 19ου αιώνα.
Η ταχυβολία του Μ1 σε συνδυασμό με μια αναχορηγία 8 φυσιγγίων διαμετρήματος 30-06, έδιναν στον αμερικανό πεζικάριο εξαιρετικό πλεονέκτημα.
Τόσο ώστε o διάσημος στρατηγός George Patton (Τζόρτζ Πάτον) το χαρακτήρισε ως“το σπουδαιότερο εργαλείο μάχης που κατασκευάστηκε ποτέ”.
Ο κύριος John Garand
Ο σχεδιαστής του Μ1 γεννήθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1888 και το 1909 μετανάστευσε στι ΗΠΑ.
Ήταν αυτοδίδακτος μηχανικός και το 1919 έπιασε δουλειά στο κρατικό εργοστάσιο όπλων Springfield Armory.
Στη δεκαετία του 1920-1930 δούλεψε πάνω στη σχεδίαση ενός όπλου με μηχανισμό αερίων σε διαμετρημα .276 της ίντσας (7mm).
Το νέο διαμέτρημα υποσχόταν υψηλότερη ταχύτητα και πιο ευθυτενη τροχιά σε σχέση με το υπάρχον 30-06 (7,62Χ63mm).
Η έρευνα προχωρούσε επί χρόνια με συνεχείς δοκιμές και επανασχεδιασμούς καθώς εξελίσσονταν παράλληλα τουλάχιστον τέσσερα εναλλακτικά μοντέλα πρωτοτύπων από διαφορετικές ομάδες.
Ενόψει του επερχόμενου πολέμου με τη ναζιστική Γερμανία, ο στρατηγός Douglas McArthur (Ντάγκλας Μακ Αρθουρ) με προσωπική παρέμβαση σταμάτησε την ανάπτυξη νέου πυρομαχικού, λαμβάνοντας υπόψη τα τεράστια αποθέματα φυσιγγίων που υπήρχαν και την αναταραχή που θα προκαλούσε στη βιομηχανική παραγωγή και επιμελητεία των ΗΠΑ η αλλαγή.
Όλες οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στην εξέλιξη του νέου όπλου, μετά από βελτιστοποίηση του ώστε να λειτουργεί με φυσίγια cal .30-06.
Τον Ιανουάριο του 1936, το όπλο με τον κωδικό “τυφέκιο Μ1” πήρε τελική έγκριση παραγωγής. Από τότε και μέχρι το 1957, περίπου 5.000.000 μονάδες κατασκευάστηκαν για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Σε μία σπάνια επίδειξη εκτίμησης για την πατρίδα που τον υιοθέτησε, ο Garand παραχώρησε τα πνευματικά δικαιώματα του σχεδίου του στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, αρνούμενος να εισπράξει έστω και ένα δολλάριο πέρα από το μισθό του ώς μηχανικού στο κρατικό εργοστάσιο όπλων.
Λειτουργία
Το Garand παίρνει κίνηση από ένα σύστημα αερίων με πιστόνι μακράς διαδρομής.
Μια οπή κοντά στο στόμιο της κάνης διοχετεύει συμπιεσμένα αέρια από την ανάφλεξη του φυσιγγίου προς ένα κύλινδρο.
Ο κύλινδρος είναι “σφραγισμένος” από μια ράβδο, της οποίας το άκρο δέχεται την πίεση.
Για 30 περίπου μιλισεκόντ, η αδράνεια της μάζας της μεταλλικής ράβδου και του κλείστρου με το οποίο συνδέεται αυτή κρατούν τη θαλάμη κλειδωμένη.
Κατόπιν, η πίεση υπερνικά την αντίσταση τους και σπρωγμένη η ράβδος προς τα πίσω παρασύρει το κλείστρο και το απασφαλίζει περιστρέφοντας το.
Κατά την οπισθοδρόμηση του, το κλείστρο εξολκεύει τον άδειο κάλυκα και οπλίζει τη σφύρα για την επόμενη βολή.
Φτάνοντας στο τέρμα της διαδρομής του, έχει συμπιέσει το επανατατικό ελατήριο που βρίσκεται κάτω από την κάνη.
Αυτό εκτονώνεται, αναστρέφοντας τη διαδρομή του κλείστρου και της ράβδου.
Η κεφαλή του κλείστρου περνάει πάνω από την αποθήκη φυσιγγίων και παρασύρει το πρώτο από αυτά, οδηγώντας το στη θαλάμη. Μια σειρά από οδηγοί πάνω στον κορμό, περιστρέφουν την κεφαλή του κλείστρου και την κλειδώνουν ώστε η πυροδότηση να γίνει με ασφάλεια.
Ο κύκλος επαναλαμβάνεται σε κάθε πάτημα της σκανδάλης, μέχρι να βληθούν και τα οκτώ φυσίγγια και το κλείστρο να παραμείνει ανοιχτό.
Μια “σχεδόν τέλεια” πρωτοποριακή σχεδίαση
Το Μ1 ήταν ένα τρομερό βήμα εξέλιξης στα φορητά όπλα.
Αναμφίβολα άλλαξε τη μάχη πεζικού αφού επέτρεψε σε λιγότερους αριθμητικά στρατιώτες να κυριαρχούν με ταχύτερα και πυκνά πυρά.
Ο αντίκτυπος του ήταν ότι έπεισε τους οργανωμένους στρατούς να “εμπιστευθούν” τον απλό στρατιώτη με ένα ταχυβόλο και ισχυρό τουφέκι που μπορούσε να ανταγωνιστεί τα αυτόματα όπλα (πολυβόλα-οπλοπολυβόλα) μίας διμοιρίας σε ισχύ πυρός και βεληνεκές. Και φυσικά επηρέασε τα τυφέκια που ήρθαν στο μέλλον.
Το ΑΚ 47, το Μ14, ακόμη και το FN FAL έχουν μέσα τους ατόφιες ιδέες ή ψήγματα που μπορούν να ανιχνευτούν πίσω στο M1.
Παρόλα αυτά μία ιδιαιτερότητα το κατέστησε αδιέξοδο στη σχεδίαση των όπλων.
Είναι το “κλιπ” 8 φυσιγγίων που τροφοδοτεί το γεμιστήρα. Ατέλειωτες συζητήσεις έχουν γίνει για τη θετική ή αρνητική επίδραση αυτού του σχεδιαστικού στοιχείου.
Ο λόγος είναι ότι το Μ1 μπορεί να γεμιστεί μόνο με 8 φυσίγγια (που συγκρατούνται από το κλιπ) ή να χρησιμοποιείται ως μονόσφαιρο. Δεν υπάρχει τρόπος να γίνει επαναγέμιση σε ένα μερικώς χρησιμοποιημένο κλιπ.
Για να είμαστε δίκαιοι, ο Garand, όταν υιοθέτησε αυτή τη λύση απλά ικανοποιούσε τις επιθυμίες της στρατιωτικής ηγεσίας.
Παρόλο που οι αποσπώμενοι γεμιστήρεςείχαν εφευρεθεί πολλά χρόνια πριν (το Browwning BAR χρησιμοποιούσε γεμιστήρες 20 φυσιγγίων στο ίδιο διαμέτρημα από το 1918), οι αξιωματικοι διοικητικής μέριμνας του αμερικανικού στρατού, ωχριούσαν στην ιδέα ότι στρατιώτες θα είχαν στη διάθεση τους τόσες σφαίρες.
Σε μία τυπική έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα του πολέμου, επέμειναν ότι τέτοιοι γεμιστηρες ήταν ακριβοί, θα χάνονταν εύκολα από τους πεζικάριους και θα οδηγούσαν σε … άσκοπη σπατάλη σφαιρών.
Εξανάγκασν το σχεδιαστή να ενσωματώσει εσωτερικό γεμιστήρα και για την πλήρωση του κατέληξαν σε ένα μεταλλικό τσέρκι που ήταν… φθηνό.
Το λανθασμένο της επιλογής αποδείχτηκε το 1952.
Στη διαδικασία βελτίωσης του Μ1 (που οδήγησε στη δημιουργία του Μ14), το πρώτο ζητούμενο στη λίστα ήταν η χρήση αποσπώμενου γεμιστήρα.
Προς υπεράσπιση τους, με το τουφέκι να ζυγίζει 4,3 κιλά, η χρήση των κλιπ αντί ατσάλινων γεμιστήρων ελάφρυνε κάπως το φορτίο του στρατιώτη.
Μ1 και Ελλάδα
Οι παλιότεροι άνδρες σε αυτή τη χώρα έχουν μνήμες από τη χρήση του Μ1 σε στρατιωτική υπηρεσία.
Παραχωρήθηκαν μετά το Β Π.Π. ως αμερικανική βοήθεια προς αντικατάσταση του αγγλικού οπλισμού της εποχής του εμφυλίου. Τα πρώτα έφτασαν το 1950 και πολέμησαν σε ελληνικά χέρια στην Κορέα και αργότερα στην Κύπρο.
Η ευθυβολία και η αξιοπιστία του το έχουν κάνει αγαπητό στους στρατιώτες που το γνώρισαν.
Διαθέτει κάνη μήκους 60 εκατοστών που σε συνδυασμό με το φυσίγγιο 7,62Χ63mm δίνει μεγαλύτερη ταχύτητα και βεληνεκές από το G3. Η ισχύς του επιτρέπει ένα ωφέλιμο βεληνεκές 500+ μέτρων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πυρά παρενόχλησης ακόμη και στη διπλάσια απόσταση.
Τα ρυθμιζόμενα σκοπευτικά του είναι ίσως τα πληρέστερα που έχουν τοποθετηθεί σε πολεμικό τουφέκι και το ξύλινο κοντάκι το καθιστά εργονομικότερο και χωρίς ακμές που δυσχεραίνουν τη μεταφορά.
Τα Μ1 αποτελούν τα πρώτα και μακροβιώτερα αυτογεμή όπλα του Στρατού, καθώς συνεχίζουν να υπηρετούν ακόμη με τους Ευζώνους που εκτελούν χρέη φρουράς του Αγνώστου Στρατιώτη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών