Στη δεκαετία του 1960 η Γαλλία παρέμενε μια αποικιοκρατική δύναμη με κτήσεις.
Την προστάτευαν υπερπόντια στρατέματα όπως διάσημη Λεγεώνα των Ξένων (Legion Etrangere) και Πεζοναύτες (Fusiliers-Marins). Η εμπλοκή τους σε συγκρούσεις ανά την Ασία και την Αφρική έδειξε την ανάγκη για απόκτηση σύγχρονου οπλισμού.
Γεμάτο μικρές ιδιομορφίες
Οι Γάλλοι είχαν εντυπωσιαστεί από το χαμηλό βάρος και ανάκρουση του αμερικανικού διαμετρήματος 5,56mm και του τυφεκίου Μ16. Απευθύνθηκαν στην εγχώρια Manufacture d'Armes de Saint-Etienne (MAS) για ένα ανάλογο, μοντέρνο τυφέκιο.
Η έρευνα ξεκίνησε στα τέλη του ‘60 και το 1971 το όπλο είχε λάβει την τελική του μορφή. Θα χρειάζονταν να περιμένουν ως το 1976, πριν τα πρώτα τεμάχια σειριακής παραγωγής παραδοθούν στις στρατιωτικές μονάδες.
Αλλά όταν έγιναν αποδεκτά, δεν έμοιαζαν με οτιδήποτε άλλο στον κόσμο.
Σε αντίθεση με το σύνηθες σύστημα “διά των αερίων”, ο μηχανισμός λειτουργεί με την αδράνεια από την έκρηξη του φυσιγγίου. Η οπισθοδρόμηση του κλείστρου επιβραδύνεται από ένα σύστημα μοχλού, μειώνοντας τη μάζα του κλείστρου και τον αριθμό των κινητών μερών. Αυτή ήταν κεντρική επιλογή της σχεδίασης καθώς αναζητούσαν ένα σύστημα που θα παρέμενε ανεπηρέαστο από τις κλιματικές συνθήκες και την υγρασία στην οποία θα υποβάλλονταν το όπλο (το παράδειγμα της αποτυχίας του συστήματος αερίων του Μ16 στην Ινδοκίνα ήταν πρόσφατο).
Σύμφωνα με την MAS η επιλογή του αδρανειακού συστήματος αυξάνει την αξιοπιστία και μειώνει τη συσσώρευση βρωμιάς στο μηχανισμό. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι η ικανότητα χρήσης οπλοβομβίδων χωρίς την ανάγκη για προετοιμασία του μηχανισμού (κλείσιμο της βαλβίδας αερίων) όπως σε άλλα όπλα. Μια “λεπτομέρεια” που δεν αναφέρουν συχνά είναι πως για να λειτουργήσει σωστά το αδρανειακό σύστημα οι Γάλλοι έχουν αναπτύξει ειδικά φυσίγγια 5,56mm με (ανθεκτικότερο) σιδερένιο κάλυκα, αντί του συνηθισμένου ορειχάλκινου. Ο “βίαιος” κύκλος λειτουργίας του FAMAS μπορεί να προκαλέσει εμπλοκές κατά την εξόλκευση με κοινά πυρομαχικά.
Το άλλο μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι η υψηλή ταχυβολία σε αυτόματο πυρ, που φτάνει τα 1.000 βλήματα το λεπτό. Ίσως για το λόγο αυτό ενσωματώθηκε ένας ξεχωριστός διακόπτης στο κοντάκιο που περιορίζει τις ριπές σε τρία φυσίγγια με κάθε πάτημα της σκανδάλης.
Σε κανονική λειτουργία, η βολή ελέγχεται από έναν ασυνήθιστο μοχλό ασφάλειας που βρίσκεται μέσα στη σκανδαλοθήκη. Όταν βρίσκεται στο κέντρο, καλύπτει τη σκανδάλη και δε γίνεται βολή. Ο δεξιόχειρας χειριστής με το δείκτη τη σπρώχνει πρός τα αριστερά, θέτοντας το όπλο σε αυτόματη λειτουργία. Αντίθετα, η μονή βολή απαιτεί μια “αφύσικη” κίνηση με το αριστερό χέρι ώστε να σπρωχθεί ο μοχλός δεξιά. Αυτό δείχνει πως η πρόθεση των σχεδιαστών είναι το FAMAS να χρησιμοποιείται πρωτίστως ως αυτόματο.
Μια ακόμη παραξενιά του FAMAS είναι η ύπαρξη δίποδα ο οποίος διπλώνει κατά μήκος του κορμού.
Με γνώμονα το μικρό μήκος
Οι Γάλλοι ήταν υπέρμαχοι της μηχανοκίνησης. Οι μικρές αριθμητικά δυνάμεις τους θα έπρεπε να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις με πλοία και αεροσκάφη για να φτάνουν έγκαιρα στις περιοχές δράσης. Οπότε οι συμπαγείς διαστάσεις ήταν κύρια κύρια απαίτηση. Η MAS ανταποκρίθηκε υοοθετώντας τη διάτξη “Bullpup” (όπλου ο μηχανισμός της σκανδάλης τοποθετείται μπροστά από το κλείστρο), εξοικονομώντας έτσι το μήκος του κοντακίου. Έτσι κατόρθωσαν να “χωρέσουν” μια κάνη μήκους 48,8cm σε ένα τυφέκιο μήκους 76 εκατοστών.
Συγκριτικά το G3 (με κάνη 47cm) φτάνει τo ένα μέτρο. Η εξόλκευση των καλύκων γίνεται στο ύψος του προσώπου του χειριστή και μπορεί να ρυθμιστεί για χρήση από αριστερόχειρες ή δεξιόχειρες. Η αλλαγή όμως απαιτεί αποσυναρμολόγηση. Τα σκόπευτρα εδράζουν σε μια υπερυψωμένη ράγα που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως κάλυμμα για το μοχλό όπλισης που είναι αμφιδέξιος. Το χαρακτηριστικό σχήμα έδωσε στο τυφέκιο το παρατσούκλι “Clairon” (Σάλπιγγα).
Κατασκευασμένο από χαλυβδόφυλλο και με ελάχιστα πλαστικά μέρη, το όπλο ζυγίζει 3,6 κιλά. Το αρχικό μοντέλο F1 τροφοδοτεί από γεμιστήρες των 25 φυσιγγίων και το “βήμα” (η ταχύτητα περιστροφής των ραβδώσεων) στην κάνη ήταν κατάλληλο για τα αμερικανικά φυσίγγια Μ193 βάρους 3,6 γραμμαρίων (55 grain).
Τέλος εποχής
Το 1994 ήρθε το βελτιωμένο FAMAS G2. Διέθετε νέα κάνη συμβατή με το νατοϊκό φυσίγγιο SS109 και χρησιμοποιεί γεμιστήρες από Μ16. Μόνο το ναυτικό και οι ειδικές δυνάμεις απέκτησαν τη νέα έκδοση που ξεχωρίζει από το μεγαλύτερο φυλακτήρα της σκανδάλης. Κάποιες βελτιώσεις στα πλαστικά μέρη και η δυνατότητα προσαρμογής οπτικών στοχάστρων στη χειρολαβή, πέρασαν και στα παλιά F1.
Το όπλο επέδειξε καλή αξιοπιστία και οι στρατιώτες το εμπστεύονται. Η τελευταία παρτίδα παραδόθηκε στις ένοπλες δυνάμεις το 2002 και λίγους μήνες αργότερα η Manufacture d’ Arms de Saint-Etienne έκλεισε τις πόρτες της για πάντα, στερώντας από τη Γαλλία την αυτονομία παραγωγής φορητών όπλων.
Μετά από 40 χρόνια υπηρεσίας, τα 400.000 FAMAS άρχισαν να αντικαθίστανται από τα γερμανικά ΗΚ-416F. Η αλλαγή θα γίνεται σταδιακά μέχρι το 2028, χρονιά που αναμένεται πως οι τελευταίες μονάδες της εθνοφυλακής θα αποσύρουν τις “σάλπιγγες” προς χάρην του “416”.
www.bankingnews.gr
Την προστάτευαν υπερπόντια στρατέματα όπως διάσημη Λεγεώνα των Ξένων (Legion Etrangere) και Πεζοναύτες (Fusiliers-Marins). Η εμπλοκή τους σε συγκρούσεις ανά την Ασία και την Αφρική έδειξε την ανάγκη για απόκτηση σύγχρονου οπλισμού.
Γεμάτο μικρές ιδιομορφίες
Οι Γάλλοι είχαν εντυπωσιαστεί από το χαμηλό βάρος και ανάκρουση του αμερικανικού διαμετρήματος 5,56mm και του τυφεκίου Μ16. Απευθύνθηκαν στην εγχώρια Manufacture d'Armes de Saint-Etienne (MAS) για ένα ανάλογο, μοντέρνο τυφέκιο.
Η έρευνα ξεκίνησε στα τέλη του ‘60 και το 1971 το όπλο είχε λάβει την τελική του μορφή. Θα χρειάζονταν να περιμένουν ως το 1976, πριν τα πρώτα τεμάχια σειριακής παραγωγής παραδοθούν στις στρατιωτικές μονάδες.
Αλλά όταν έγιναν αποδεκτά, δεν έμοιαζαν με οτιδήποτε άλλο στον κόσμο.
Σε αντίθεση με το σύνηθες σύστημα “διά των αερίων”, ο μηχανισμός λειτουργεί με την αδράνεια από την έκρηξη του φυσιγγίου. Η οπισθοδρόμηση του κλείστρου επιβραδύνεται από ένα σύστημα μοχλού, μειώνοντας τη μάζα του κλείστρου και τον αριθμό των κινητών μερών. Αυτή ήταν κεντρική επιλογή της σχεδίασης καθώς αναζητούσαν ένα σύστημα που θα παρέμενε ανεπηρέαστο από τις κλιματικές συνθήκες και την υγρασία στην οποία θα υποβάλλονταν το όπλο (το παράδειγμα της αποτυχίας του συστήματος αερίων του Μ16 στην Ινδοκίνα ήταν πρόσφατο).
Σύμφωνα με την MAS η επιλογή του αδρανειακού συστήματος αυξάνει την αξιοπιστία και μειώνει τη συσσώρευση βρωμιάς στο μηχανισμό. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι η ικανότητα χρήσης οπλοβομβίδων χωρίς την ανάγκη για προετοιμασία του μηχανισμού (κλείσιμο της βαλβίδας αερίων) όπως σε άλλα όπλα. Μια “λεπτομέρεια” που δεν αναφέρουν συχνά είναι πως για να λειτουργήσει σωστά το αδρανειακό σύστημα οι Γάλλοι έχουν αναπτύξει ειδικά φυσίγγια 5,56mm με (ανθεκτικότερο) σιδερένιο κάλυκα, αντί του συνηθισμένου ορειχάλκινου. Ο “βίαιος” κύκλος λειτουργίας του FAMAS μπορεί να προκαλέσει εμπλοκές κατά την εξόλκευση με κοινά πυρομαχικά.
Το άλλο μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι η υψηλή ταχυβολία σε αυτόματο πυρ, που φτάνει τα 1.000 βλήματα το λεπτό. Ίσως για το λόγο αυτό ενσωματώθηκε ένας ξεχωριστός διακόπτης στο κοντάκιο που περιορίζει τις ριπές σε τρία φυσίγγια με κάθε πάτημα της σκανδάλης.
Σε κανονική λειτουργία, η βολή ελέγχεται από έναν ασυνήθιστο μοχλό ασφάλειας που βρίσκεται μέσα στη σκανδαλοθήκη. Όταν βρίσκεται στο κέντρο, καλύπτει τη σκανδάλη και δε γίνεται βολή. Ο δεξιόχειρας χειριστής με το δείκτη τη σπρώχνει πρός τα αριστερά, θέτοντας το όπλο σε αυτόματη λειτουργία. Αντίθετα, η μονή βολή απαιτεί μια “αφύσικη” κίνηση με το αριστερό χέρι ώστε να σπρωχθεί ο μοχλός δεξιά. Αυτό δείχνει πως η πρόθεση των σχεδιαστών είναι το FAMAS να χρησιμοποιείται πρωτίστως ως αυτόματο.
Μια ακόμη παραξενιά του FAMAS είναι η ύπαρξη δίποδα ο οποίος διπλώνει κατά μήκος του κορμού.
Με γνώμονα το μικρό μήκος
Οι Γάλλοι ήταν υπέρμαχοι της μηχανοκίνησης. Οι μικρές αριθμητικά δυνάμεις τους θα έπρεπε να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις με πλοία και αεροσκάφη για να φτάνουν έγκαιρα στις περιοχές δράσης. Οπότε οι συμπαγείς διαστάσεις ήταν κύρια κύρια απαίτηση. Η MAS ανταποκρίθηκε υοοθετώντας τη διάτξη “Bullpup” (όπλου ο μηχανισμός της σκανδάλης τοποθετείται μπροστά από το κλείστρο), εξοικονομώντας έτσι το μήκος του κοντακίου. Έτσι κατόρθωσαν να “χωρέσουν” μια κάνη μήκους 48,8cm σε ένα τυφέκιο μήκους 76 εκατοστών.
Συγκριτικά το G3 (με κάνη 47cm) φτάνει τo ένα μέτρο. Η εξόλκευση των καλύκων γίνεται στο ύψος του προσώπου του χειριστή και μπορεί να ρυθμιστεί για χρήση από αριστερόχειρες ή δεξιόχειρες. Η αλλαγή όμως απαιτεί αποσυναρμολόγηση. Τα σκόπευτρα εδράζουν σε μια υπερυψωμένη ράγα που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως κάλυμμα για το μοχλό όπλισης που είναι αμφιδέξιος. Το χαρακτηριστικό σχήμα έδωσε στο τυφέκιο το παρατσούκλι “Clairon” (Σάλπιγγα).
Κατασκευασμένο από χαλυβδόφυλλο και με ελάχιστα πλαστικά μέρη, το όπλο ζυγίζει 3,6 κιλά. Το αρχικό μοντέλο F1 τροφοδοτεί από γεμιστήρες των 25 φυσιγγίων και το “βήμα” (η ταχύτητα περιστροφής των ραβδώσεων) στην κάνη ήταν κατάλληλο για τα αμερικανικά φυσίγγια Μ193 βάρους 3,6 γραμμαρίων (55 grain).
Τέλος εποχής
Το 1994 ήρθε το βελτιωμένο FAMAS G2. Διέθετε νέα κάνη συμβατή με το νατοϊκό φυσίγγιο SS109 και χρησιμοποιεί γεμιστήρες από Μ16. Μόνο το ναυτικό και οι ειδικές δυνάμεις απέκτησαν τη νέα έκδοση που ξεχωρίζει από το μεγαλύτερο φυλακτήρα της σκανδάλης. Κάποιες βελτιώσεις στα πλαστικά μέρη και η δυνατότητα προσαρμογής οπτικών στοχάστρων στη χειρολαβή, πέρασαν και στα παλιά F1.
Το όπλο επέδειξε καλή αξιοπιστία και οι στρατιώτες το εμπστεύονται. Η τελευταία παρτίδα παραδόθηκε στις ένοπλες δυνάμεις το 2002 και λίγους μήνες αργότερα η Manufacture d’ Arms de Saint-Etienne έκλεισε τις πόρτες της για πάντα, στερώντας από τη Γαλλία την αυτονομία παραγωγής φορητών όπλων.
Μετά από 40 χρόνια υπηρεσίας, τα 400.000 FAMAS άρχισαν να αντικαθίστανται από τα γερμανικά ΗΚ-416F. Η αλλαγή θα γίνεται σταδιακά μέχρι το 2028, χρονιά που αναμένεται πως οι τελευταίες μονάδες της εθνοφυλακής θα αποσύρουν τις “σάλπιγγες” προς χάρην του “416”.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών