Διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου και παροχών των Ταμείων
Την ενίσχυση της παρουσίας των Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Ταμείων Ασφάλισης προκρίνουν οι κυβερνήσεις και οι αρμόδιοι θεσμικοί φορείς στην Ευρώπη και την Ελλάδα για την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, του δημογραφικού προβλήματος.
Στην Ελλάδα το δημογραφικό πρόβλημα είναι ιδιαίτερα μεγάλο, οδηγώντας τα συνταξιοδοτικά ταμεία (πρώτος πυλώνας ασφάλισης - διανεμητικό σύστημα) σε αδιέξοδο. Υπό την αίρεση της θέσπισης λειτουργίας των Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Ταμείων Ασφάλισης (δεύτερος πυλώνας ασφάλισης - κεφαλαιοποιητικό σύστημα) το πρόβλημα στην Ελλάδα θα περιοριστεί και θα σταθεροποιηθεί, αρχικά.
Οι μεγάλες ανατροπές με τις συντάξεις ξεκίνησαν στην δεκαετία της χρηματοοικονομικής κρίσης όταν ο λογαριασμός με τις συντάξεις στην Ευρώπη δεν έβγαινε, με τα ασφαλιστικά ταμεία στην Ελλάδα να ασφυκτιούν.
Η τρόικα πρότεινε την εισαγωγή τριών πυλώνων ασφάλισης:
Πρώτος πυλώνας ασφάλισης: Διανεμητικό σύστημα,
Δεύτερος πυλώνας ασφάλισης: Κεφαλαιοποιητικό σύστημα με την θέσπιση Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Ταμείων,
Τρίτος πυλώνας: Ιδιωτική ασφάλιση.
Ωστόσο, τα μέτρα αυτά δεν υλοποιήθηκαν με το πρόβλημα σήμερα να παραμένει, απειλώντας και πάλι τα δημοσιονομικά της χώρας.
Η εικόνα στην Ευρώπη
Τα πράγματα δεν είναι ρόδινα ούτε στην Ευρώπη, όπου η τάση για αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και επιμήκυνση του εργασιακού βίου, καθιστούν επίκαιρη τη συζήτηση για τη διαφοροποίηση όχι μόνο του ασφαλιστικού κινδύνου, αλλά και του είδους των παροχών ή ακόμη και του χρόνου συνταξιοδότησης σε σχέση με τον πρώτο πυλώνα. Έτσι οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών «συμμαχούν» με τις Εποπτικές Αρχές προκρίνοντας μεταρρυθμίσεις για στόχο να βελτιωθούν τα μακροοικονομικά των Ταμείων, να μετριαστεί ο κατακερματισμός αλλά και να υπάρξει διαφάνεια.
Η ελληνική οικονομία έρμαιο του δημογραφικού προβλήματος
Στην Ελλάδα, μία σημαντική διαρθρωτική πρόκληση, με την οποία έρχεται αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία, είναι η γήρανση του πληθυσμού. Η γήρανση του πληθυσμού έχει αρνητική επίδραση στο διανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (πρώτος πυλώνας) και επιβαρύνει τόσο τους εργαζόμενους (μεγαλύτερο βάρος σε όρους εισφορών), όσο και τους συνταξιούχους (μεγαλύτερη ανασφάλεια σε όρους συνταξιοδοτικών παροχών). Συνεπάγεται συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και συνεπώς επηρεάζει αρνητικά τη δυνητική μακροχρόνια ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Κενά στο ασφαλιστικό σύστημα
Από μόνη της, η επαγγελματική ασφάλιση δεν μπορεί να δώσει λύση σε όλα τα προβλήματα. Ένα μεικτό σύστημα ασφάλισης όμως, που θα συνδυάζει διανεμητικά και κεφαλαιοποιητικά χαρακτηριστικά υπό τη μορφή χωριστών πυλώνων, θα μπορούσε να επιτύχει τη διάχυση και τη μεγαλύτερη διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου, προς όφελος των ασφαλισμένων, ενισχύοντας τις οικονομικές τους αντοχές.
Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα παρέχει μια σταθερή βάση για την οργάνωση και λειτουργία των ΤΕΑ. Ταυτόχρονα, ενέχει και αρκετές περιοχές που θα μπορούσαν να βελτιωθούν ώστε ο θεσμός των ΤΕΑ να καταστεί περισσότερο λειτουργικός εντός ενός συστήματος τριών πυλώνων ασφάλισης στην Ελλάδα.
Εμπόδια σε πόρους βάζει το όριο των 100 ασφαλισμένων
Μια σημαντική περιοχή βελτίωσης του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν προβλέπεται η σύσταση επαγγελματικών ταμείων πολλαπλών εργοδοτών («πολυεργοδοτικά» ΤΕΑ). Ο ν. 3029/2002 επιτρέπει την ίδρυση ΤΕΑ «ανά επιχείρηση ή κλάδο ή κλάδους εργαζομένων», θέτοντας έτσι ως απαραίτητη προϋπόθεση τον κοινό επαγγελματικό δεσμό των μελών του ταμείου από την πλευρά των εργοδοτών. Ως εκ τούτου, τα Επαγγελματικά Ταμεία που έχουν συσταθεί και λειτουργούν έως σήμερα από τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι κατά βάση «κλειστά» και στοχεύουν στην αποκλειστική κάλυψη των εργαζομένων σε αυτές. Επιπλέον, για την ίδρυση ενός ΤΕΑ ισχύει ελάχιστο όριο 100 ασφαλισμένων. Οι περιορισμοί αυτοί αποκλείουν τους μικρότερους εργοδότες, οι οποίοι μπορεί να μην έχουν τους απαραίτητους πόρους για να ιδρύσουν ένα δικό τους, εξατομικευμένο, ΤΕΑ. Η διάδοση του θεσμού καθίσταται συνεπώς δυσχερής, εφόσον η ελληνική οικονομία αποτελείται, κατά βάση από μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η Οδηγία IORP II ρυθμίζει τα ΤΕΑ
Οι δραστηριότητες και η εποπτεία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης ρυθμίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την Οδηγία 2016/2341, -IORP II (Institutions of Occupational Retirement Provisions). Η Οδηγία αυτή θεσπίζει ένα πλέγμα κανόνων για την ανάληψη και άσκηση δραστηριοτήτων των ιδρυμάτων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών και ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη το 2020 με τον νόμο 4680.
Στην Ελλάδα τα ΤΕΑ φτάνουν τα 31 εκ των τα 27 είναι ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης και τα 4 Τ.Ε.Α. υποχρεωτικής ασφάλισης. Μέσα στο 2023 θα λάβουν άδεια λειτουργία 4 ακόμα νέα Ταμεία 4. Το συνολικό ενεργητικό των ΤΕΑ, προσεγγίζει τα 1,81 δισ. ευρώ, ενώ η μέση ετήσια απόδοση των χαρτοφυλακίων τους την τελευταία δεκαετία ήταν 4,5%.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών