Μεγάλο παιχνίδι στη Μέση Ανατολή…
Όταν ο ηγέτης του Κόμματος του Τουρκικού Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), Devlet Bahçeli, ο οποίος είχε αρνηθεί στο παρελθόν την ύπαρξη εθνικών Κούρδων στη χώρα, έκανε πρόταση για επανέναρξη της συνεργασίας με το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), δηλαδή του πολιτικού βραχίονα του PKK, που στην Τουρκία θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση.
Ενδεικτικό σχετικά είναι άρθρο της εφημερίδας Hürriyet, που ανέφερε πως η πολιτική τάξη της χώρας «έχει παγώσει από την αγωνιώδη προσμονή».
Ο Bahçeli κάλεσε τον Τούρκο Κούρδο ηγέτη Ocalan, ο οποίος εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στο νησί Ιμραλί στη Θάλασσα του Μαρμαρά, να μιλήσει στο κοινοβούλιο, απευθύνοντάς του, ταυτόχρονα, έκκληση «να καταθέσει τα όπλα και να υιοθετήσει την τουρκική πολιτική διαδικασία».
Γεγονός είναι ότι πρόσφατα ο Bahçeli, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Προέδρου Recep Tayyip Erdogan, άρχισε να δείχνει «αυξημένη πολιτική ευαισθησία» στην πιθανότητα να υπάρξουν εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές αναταραχές στην Τουρκία.
Αξίζει να επισημανθεί πως ο Bahçeli άρχισε να παίζει το κουρδικό χαρτί μετά την απομάκρυνση τριών ανώτερων αξιωματούχων της Άγκυρας που κατηγορήθηκαν ότι είχαν σχέσεις με τη φερόμενη εγκληματική οργάνωση Ayhan Bora Kaplan… (ο ηγέτης του MHP προειδοποίησε δημόσια τον Erdogan για πιθανή επανάληψη της απόπειρας πραξικοπήματος, όπως το 2016).
Την ίδια στιγμή, ο Erdogan, ο οποίος έμενε σιωπηλός για αρκετό χρονικό διάστημα, αποφάσισε να εκφράσει δημόσια υποστήριξη στις εκκλήσεις του συμμάχου του, δηλώνοντας στην εβδομαδιαία συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής παράταξης του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη ότι «η Τουρκία είναι το σπίτι και των Τούρκων και των Κούρδων…
«Και δύο λαοί που έχουν ζήσει δίπλα δίπλα, πρέπει να ενωθούν σαν μια γροθιά μπροστά σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή».
«Κωλοτούμπα»
Φυσικά, το τουρκικό καθεστώς δεν κάνει τίποτε τυχαία.
Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που συνέβη μια τέτοια τούμπα στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, η συμμαχία μεταξύ του κόμματος του Erdogan και του εθνικιστικού κόμματος του Bahceli ηττήθηκε.
Όπως σημείωσαν σχετικά οι Financial Times, «Οι Τούρκοι εξέλαβαν τις δημοτικές εκλογές ως ψήφο εμπιστοσύνης στον ίδιο τον Erdogan και την πολιτική του πορεία. O ίδιος ο Erdogan, προκειμένου να διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα στη χώρα, εξετάζει το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού».
Εναλλακτική σε αυτή την πορεία των γεγονότων, που θα άλλαζε την πολιτική ζωή της χώρας, θα μπορούσε να είναι η επιστροφή στην ενεργό πολιτική ζωή του κουρδικού HDP, της τρίτης μεγαλύτερης παράταξης στο τουρκικό κοινοβούλιο, και μια συμμαχία με αυτό των κομμάτων του Erdogan και του Bahceli.
Σύμφωνα με τον Economist, ο Erdogan «θα παίξει το χαρτί των Κούρδων, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες διακομματικές ευθυγραμμίσεις και την κατάσταση σε Συρία και Ιράκ».
Αλλά δεν είναι όλα τόσο απλά. Η συζήτηση για τρόπους επίλυσης του «κουρδικού ζητήματος» έχει για άλλη μια φορά ενταθεί με φόντο τα πολιτικά μηνύματα από το Ισραήλ.
Ένας από τους υπουργούς της κυβέρνησης Netanyahu, ο Gideon Saar, ηγέτης του Κόμματος της Νέας Ελπίδας, όταν συζητούσε για μελλοντικές ισραηλινές ενέργειες, ζήτησε τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής.
Σύμφωνα με τον υπουργό, το Ισραήλ «πρέπει να ενισχύσει τους δεσμούς του με τους Κούρδους και τους Δρούζους στην περιοχή ενάντια στο Ιράν».
Σύμφωνα με ειδικούς, το κάλεσμα του Saar «στοχεύει στην απομάκρυνση της ένοπλης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή από άλλο κράτος, εν προκειμένω του Κουρδιστάν (όταν ιδρυθεί), μέσω του κουρδικού παράγοντα που διαβιοί σε Ιράν, Συρία και Τουρκία».
Σημειώστε ότι, αφότου ο συνασπισμός των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων υπό την προστασία των ΗΠΑ, με βάση τις Κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), διακήρυξε την αυτοδιοικούμενη διοίκηση στη βορειοανατολική Συρία το 2016, υπήρξαν σημάδια στενότερης προσέγγισης με την κυβέρνηση Netanyahu.
Επιπλέον, τα αραβικά μέσα ενημέρωσης θυμήθηκαν το λεγόμενο «Σχέδιο Ocalan» του 1999, που ετοίμασαν οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και η Mosssad.
Το «σχέδιο» οραματιζόταν την κατάρρευση του συριακού κράτους και τον διαμελισμό του.
Επομένως, η Άγκυρα κινείται στα παρασκήνια διερευνώντας την πιθανή απελευθέρωση του Ocalan, δίνοντας στους Κούρδους περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες.
Έτοιμος, αλλά...
Την ίδια στιγμή, ο Κούρδος ηγέτης δηλώνει «έτοιμος να αναλάβει την ιστορική ευθύνη» και καλεί το PKK να καταθέσει τα όπλα.
Σύμφωνα με τα λόγια του, «δεν θέλω να φύγω από τη φυλακή σε φέρετρο». Κανείς όμως δεν ξέρει τι θα γίνει στη συνέχεια.
Να θυμίσουμε ότι, μετά από κάλεσμα του Ocalan το 2013, το PKK ανακοίνωσε τον τερματισμό της αντιπαράθεσης με την Τουρκία, αλλά το 2015, μετά την έναρξη των επιχειρήσεων του τουρκικού στρατού στο βόρειο Ιράκ, δήλωσε άρξατε… πυρ.
Εν προκειμένω πρέπει να απαντηθεί ένα κρίσιμο ερώτημα από τον Ocalan και τον φυλακισμένο Κούρδο πολιτικό Dermitas: θα τους επιτραπεί να ζήσουν ελεύθεροι στην κλίμακα του παγκουρδικού χώρου;
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το HDP αρχικά χαιρέτισε το κάλεσμα του Erdogan προς την κουρδική κοινότητα να ενωθεί ενάντια στην «απειλή αλλαγής του χάρτη της περιοχής και τις εδαφικές διεκδικήσεις του Ισραήλ στην Ανατολία».
Από αυτή την άποψη, δεν ήταν τυχαίο ότι η Άγκυρα αποφάσισε να εμπλέξει την οικογένεια Barzani, με επιρροή στο ιρακινό Κουρδιστάν, στη διαδικασία, και χάρη στις τουρκικές πρωτοβουλίες, οι σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Muhammad Shia al-Sudani στο Ιράκ και της οικογένειας Barzani στο Erbil αποκαταστάθηκε.
Η κατάσταση είναι διαφορετική για τους Κούρδους στη Συρία, που εκπροσωπούνται από το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης.
Μετά την ήττα του ISIS, ετοιμάζονται για σοβαρές περιφερειακές αλλαγές.
Όπως σημείωσε πάντως ένας ειδικός, αν ο Ocalan ήταν μια «βόμβα» για την Άγκυρα -υπό ορισμένες συνθήκες- ικανή να διασπάσει την Τουρκία, τώρα προσπαθεί να τον χρησιμοποιήσει ως «ατού» για να ενισχύσει τη θέση του κυβερνώντος κόμματος και να παραμείνει στο εξουσία, χρησιμοποιώντας ψήφους στις εκλογές των Κούρδων.
Όμως, δεδομένων των δηλώσεων του Bahceli, η υποτιθέμενη συμμετοχή του PKK σε μια μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στην Άγκυρα προκάλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι ο Ocalan ήταν έτοιμος για ειρηνευτικές συνομιλίες.
Δεν είναι ακόμη σαφές τι αντίκτυπο θα έχει. Γίνονται ακόμη διαπραγματεύσεις και ο Erdogan δεν μπορεί να υποχωρήσει.
www.bankingnews.gr
Ενδεικτικό σχετικά είναι άρθρο της εφημερίδας Hürriyet, που ανέφερε πως η πολιτική τάξη της χώρας «έχει παγώσει από την αγωνιώδη προσμονή».
Ο Bahçeli κάλεσε τον Τούρκο Κούρδο ηγέτη Ocalan, ο οποίος εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στο νησί Ιμραλί στη Θάλασσα του Μαρμαρά, να μιλήσει στο κοινοβούλιο, απευθύνοντάς του, ταυτόχρονα, έκκληση «να καταθέσει τα όπλα και να υιοθετήσει την τουρκική πολιτική διαδικασία».
Γεγονός είναι ότι πρόσφατα ο Bahçeli, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Προέδρου Recep Tayyip Erdogan, άρχισε να δείχνει «αυξημένη πολιτική ευαισθησία» στην πιθανότητα να υπάρξουν εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές αναταραχές στην Τουρκία.
Αξίζει να επισημανθεί πως ο Bahçeli άρχισε να παίζει το κουρδικό χαρτί μετά την απομάκρυνση τριών ανώτερων αξιωματούχων της Άγκυρας που κατηγορήθηκαν ότι είχαν σχέσεις με τη φερόμενη εγκληματική οργάνωση Ayhan Bora Kaplan… (ο ηγέτης του MHP προειδοποίησε δημόσια τον Erdogan για πιθανή επανάληψη της απόπειρας πραξικοπήματος, όπως το 2016).
Την ίδια στιγμή, ο Erdogan, ο οποίος έμενε σιωπηλός για αρκετό χρονικό διάστημα, αποφάσισε να εκφράσει δημόσια υποστήριξη στις εκκλήσεις του συμμάχου του, δηλώνοντας στην εβδομαδιαία συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής παράταξης του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη ότι «η Τουρκία είναι το σπίτι και των Τούρκων και των Κούρδων…
«Και δύο λαοί που έχουν ζήσει δίπλα δίπλα, πρέπει να ενωθούν σαν μια γροθιά μπροστά σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή».
«Κωλοτούμπα»
Φυσικά, το τουρκικό καθεστώς δεν κάνει τίποτε τυχαία.
Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που συνέβη μια τέτοια τούμπα στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, η συμμαχία μεταξύ του κόμματος του Erdogan και του εθνικιστικού κόμματος του Bahceli ηττήθηκε.
Όπως σημείωσαν σχετικά οι Financial Times, «Οι Τούρκοι εξέλαβαν τις δημοτικές εκλογές ως ψήφο εμπιστοσύνης στον ίδιο τον Erdogan και την πολιτική του πορεία. O ίδιος ο Erdogan, προκειμένου να διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα στη χώρα, εξετάζει το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού».
Εναλλακτική σε αυτή την πορεία των γεγονότων, που θα άλλαζε την πολιτική ζωή της χώρας, θα μπορούσε να είναι η επιστροφή στην ενεργό πολιτική ζωή του κουρδικού HDP, της τρίτης μεγαλύτερης παράταξης στο τουρκικό κοινοβούλιο, και μια συμμαχία με αυτό των κομμάτων του Erdogan και του Bahceli.
Σύμφωνα με τον Economist, ο Erdogan «θα παίξει το χαρτί των Κούρδων, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες διακομματικές ευθυγραμμίσεις και την κατάσταση σε Συρία και Ιράκ».
Αλλά δεν είναι όλα τόσο απλά. Η συζήτηση για τρόπους επίλυσης του «κουρδικού ζητήματος» έχει για άλλη μια φορά ενταθεί με φόντο τα πολιτικά μηνύματα από το Ισραήλ.
Ένας από τους υπουργούς της κυβέρνησης Netanyahu, ο Gideon Saar, ηγέτης του Κόμματος της Νέας Ελπίδας, όταν συζητούσε για μελλοντικές ισραηλινές ενέργειες, ζήτησε τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής.
Σύμφωνα με τον υπουργό, το Ισραήλ «πρέπει να ενισχύσει τους δεσμούς του με τους Κούρδους και τους Δρούζους στην περιοχή ενάντια στο Ιράν».
Σύμφωνα με ειδικούς, το κάλεσμα του Saar «στοχεύει στην απομάκρυνση της ένοπλης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή από άλλο κράτος, εν προκειμένω του Κουρδιστάν (όταν ιδρυθεί), μέσω του κουρδικού παράγοντα που διαβιοί σε Ιράν, Συρία και Τουρκία».
Σημειώστε ότι, αφότου ο συνασπισμός των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων υπό την προστασία των ΗΠΑ, με βάση τις Κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), διακήρυξε την αυτοδιοικούμενη διοίκηση στη βορειοανατολική Συρία το 2016, υπήρξαν σημάδια στενότερης προσέγγισης με την κυβέρνηση Netanyahu.
Επιπλέον, τα αραβικά μέσα ενημέρωσης θυμήθηκαν το λεγόμενο «Σχέδιο Ocalan» του 1999, που ετοίμασαν οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και η Mosssad.
Το «σχέδιο» οραματιζόταν την κατάρρευση του συριακού κράτους και τον διαμελισμό του.
Επομένως, η Άγκυρα κινείται στα παρασκήνια διερευνώντας την πιθανή απελευθέρωση του Ocalan, δίνοντας στους Κούρδους περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες.
Έτοιμος, αλλά...
Την ίδια στιγμή, ο Κούρδος ηγέτης δηλώνει «έτοιμος να αναλάβει την ιστορική ευθύνη» και καλεί το PKK να καταθέσει τα όπλα.
Σύμφωνα με τα λόγια του, «δεν θέλω να φύγω από τη φυλακή σε φέρετρο». Κανείς όμως δεν ξέρει τι θα γίνει στη συνέχεια.
Να θυμίσουμε ότι, μετά από κάλεσμα του Ocalan το 2013, το PKK ανακοίνωσε τον τερματισμό της αντιπαράθεσης με την Τουρκία, αλλά το 2015, μετά την έναρξη των επιχειρήσεων του τουρκικού στρατού στο βόρειο Ιράκ, δήλωσε άρξατε… πυρ.
Εν προκειμένω πρέπει να απαντηθεί ένα κρίσιμο ερώτημα από τον Ocalan και τον φυλακισμένο Κούρδο πολιτικό Dermitas: θα τους επιτραπεί να ζήσουν ελεύθεροι στην κλίμακα του παγκουρδικού χώρου;
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το HDP αρχικά χαιρέτισε το κάλεσμα του Erdogan προς την κουρδική κοινότητα να ενωθεί ενάντια στην «απειλή αλλαγής του χάρτη της περιοχής και τις εδαφικές διεκδικήσεις του Ισραήλ στην Ανατολία».
Από αυτή την άποψη, δεν ήταν τυχαίο ότι η Άγκυρα αποφάσισε να εμπλέξει την οικογένεια Barzani, με επιρροή στο ιρακινό Κουρδιστάν, στη διαδικασία, και χάρη στις τουρκικές πρωτοβουλίες, οι σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Muhammad Shia al-Sudani στο Ιράκ και της οικογένειας Barzani στο Erbil αποκαταστάθηκε.
Η κατάσταση είναι διαφορετική για τους Κούρδους στη Συρία, που εκπροσωπούνται από το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης.
Μετά την ήττα του ISIS, ετοιμάζονται για σοβαρές περιφερειακές αλλαγές.
Όπως σημείωσε πάντως ένας ειδικός, αν ο Ocalan ήταν μια «βόμβα» για την Άγκυρα -υπό ορισμένες συνθήκες- ικανή να διασπάσει την Τουρκία, τώρα προσπαθεί να τον χρησιμοποιήσει ως «ατού» για να ενισχύσει τη θέση του κυβερνώντος κόμματος και να παραμείνει στο εξουσία, χρησιμοποιώντας ψήφους στις εκλογές των Κούρδων.
Όμως, δεδομένων των δηλώσεων του Bahceli, η υποτιθέμενη συμμετοχή του PKK σε μια μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στην Άγκυρα προκάλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι ο Ocalan ήταν έτοιμος για ειρηνευτικές συνομιλίες.
Δεν είναι ακόμη σαφές τι αντίκτυπο θα έχει. Γίνονται ακόμη διαπραγματεύσεις και ο Erdogan δεν μπορεί να υποχωρήσει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών