Οι γεωπολιτικές αναταράξεις θα προκαλέσουν θερμές συγκρούσεις και οικονομική καταστροφή
Η νέα γεωπολιτική τάξη μετά τον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο υπονομεύει την ειρήνη, τη βιωσιμότητα και την ανθρώπινη ανάπτυξη.
Οι ηγεμονικές προτεραιότητες εξακολουθούν να απειλούν την ευημερία της ανθρωπότητας και τις προοπτικές για πρόοδο.
Το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου έχει ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, συνήθως ως θρίαμβος των ΗΠΑ.
Ο Francis Fukuyama κήρυξε μεγαλόστομα το «τέλος της Ιστορίας» με τη νίκη του καπιταλισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των συμμαχικών καθεστώτων, οι ΗΠΑ έμοιαζαν αδιαμφισβήτητες και ακαταγώνιστες στον νέο «μονοπολικό» κόσμο.
Το αμερικανικό Foreign Affairs χαρακτήρισε την αμερικανική εξωτερική πολιτική που ακολούθησε «κυριαρχική».
Αλλά η νέα διάταξη δυνάμεων προκάλεσε επίσης νέα δυσαρέσκεια.
Ο Samuel Huntington ανέδειξε την έννοια μιας «σύγκρουσης πολιτισμών».
Οι επινοημένες πολιτισμικές του κατηγορίες εξυπηρετούν μια νέα στρατηγική τού «διαίρει και βασίλευε».
Η σημερινή γεωπολιτική συχνά συνδέει γεωγραφικές και πολιτισμικές διαφορές με υποτιθέμενες ιδεολογικές, συστημικές και άλλες πολιτικές διαφορές.
Τέτοιες υποτιθέμενες γραμμές ρήγματος έχουν επίσης τροφοδοτήσει τις «πολιτικές ταυτότητας».
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι καυτός και αιματηρός σε μέρη του κόσμου, μερικές φορές εξαπλώνεται γρήγορα.
Καθώς η εξομάλυνση των αντιπαραθέσεων μέσω του πολέμου ολοένα και περισσότερο γίνεται κανονικότητα, τα θερμά μέτωπα έχουν αυξηθεί επικίνδυνα.
Η οικονομική απελευθέρωση, συμπεριλαμβανομένης της παγκοσμιοποίησης, έχει αναστραφεί άνισα από τις αρχές του αιώνα.
Εν τω μεταξύ, η χρηματιστικοποίηση (financialization) έχει υπονομεύσει την πραγματική οικονομία, ιδιαίτερα τη βιομηχανία.
Οι υπουργοί Οικονομικών της G20, που εκπροσωπούν τις είκοσι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων αρκετών από τον Παγκόσμιο Νότο, άρχισαν να συνεδριάζουν μετά την ασιατική οικονομική κρίση του 1997.
Η G20 άρχισε να συνεδριάζει σε επίπεδο αρχηγών κυβερνήσεων μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η οποία καταγράφηκε ως αποτυχία της G7.
Ωστόσο, η ισχύς της G20 μειώθηκε ξανά καθώς ο Βορράς επανέλαβε την κεντρική θέση της G7 με τον νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Οι κανόνες του ΝΑΤΟ
Ο υποτιθέμενος λόγος ύπαρξης του Οργανισμού της Συμφωνίας του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) έχει τελειώσει με το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου και της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα πρόσωπα των δυτικών δυνάμεων έχουν επίσης αλλάξει.
Για παράδειγμα, το G5 μεγάλωσε για να γίνει το G7 το 1976.
Ο παρεμβατισμός των ΗΠΑ στη μετασοβιετική Ρωσία του Βoris Yeltsin και του Vladimir Putin την έφερε ακόμη και στο G8 για μερικά χρόνια!
Μετά την παράνομη εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003, το κυρίαρχο δόγμα Wolfowitz του 2007 επαναπροσδιόρισε τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ και την έναρξη ενός νέου Ψυχρού Πολέμου.
Η κινητοποίηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη – πίσω από τις ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας – υποστηρίζει τώρα το Ισραήλ που στοχεύει την Κίνα, το Ιράν και άλλους. Παραβιάζοντας τον Χάρτη του ΟΗΕ, η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση του 2022 στην ανατολική Ουκρανία ένωσε και ενίσχυσε το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη πίσω από τις ΗΠΑ.
Παρά τις προηγούμενες εντάσεις στον βόρειο Ατλαντικό, η Ευρώπη συσπειρώθηκε πίσω από τον Biden εναντίον της Ρωσίας παρά το υψηλό κόστος της.
Το διεθνές δίκαιο επίσης δεν έχει σταματήσει την επέκταση του ΝΑΤΟ ανατολικά μέχρι τα ρωσικά σύνορα.
Οι ΗΠΑ ορίζουν μονομερώς νέους διεθνείς κανόνες, συχνά αγνοώντας άλλους, ακόμη και τους συμμάχους.
Αλλά η επανεκλογή του Trump έχει εγείρει ευρωπαϊκές ανησυχίες.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναγκάστηκαν συχνά να πάρουν μέρος στον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο, ο οποίος φαινομενικά ήταν διεξαγόμενος για πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγους.
Με τις μικτές οικονομίες πλέον πανταχού παρούσες, ο νέος Ψυχρός Πόλεμος σίγουρα δεν έχει ξεπεράσει τον καπιταλισμό.
Αντίθετα, οι ανταγωνιστικές καπιταλιστικές παραλλαγές διαμορφώνουν τη νέα γεωοικονομία καθώς οι κρατικές παραλλαγές αποτελούν τη βάση της γεωπολιτικής.
Ο αυταρχισμός, τα κομμουνιστικά κόμματα και άλλες φιλελεύθερες… βρώμικες λέξεις γίνονται συχνα αντικείμενο επίκλησης.
Νέα... φιλοπόλεμη Ευρώπη
Παρά το αμφιλεγόμενο ιστορικό της κατά την πρώτη της θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC), η Ursula von der Leyen είναι πλέον πιο ισχυρή και πολεμόχαρής στη δεύτερη θητεία της.
Αντικατέστησε γρήγορα τον Joseph BorrelΙ, τον προηγούμενο Αντιπρόεδρο της EC και Ύπατο Εκπρόσωπο αρμόδιο για τις διεθνείς σχέσεις.
Ο Borrel περιέγραψε την Ευρώπη ως έναν κήπο στον οποίο ο Παγκόσμιος Νότος, η γύρω ζούγκλα, θέλει να εισβάλει.
Για τον Borrel, η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει να εισβάλει η ζούγκλα.
Αντίθετα, πρέπει να επιτεθεί προληπτικά στη ζούγκλα για να περιορίσει την απειλή.
Από τον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο, το ΝΑΤΟ έχει κάνει περισσότερες, κυρίως παράνομες στρατιωτικές επεμβάσεις, όλο και περισσότερες εκτός Ευρώπης!
Οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Αυστραλίας βρίσκονται τώρα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας παρά τη δέσμευση του 1973 ASEAN (Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας) για ZOPFAN (ζώνη ειρήνης, ελευθερίας και ουδετερότητας) και κανένα αίτημα από καμία κυβέρνηση στην περιφέρεια. Νοσταλγία Ψυχρού Πολέμου.
Ο πρώτος Ψυχρός Πόλεμος είδε επίσης αιματηρούς πολέμους με υποτιθέμενους «πληρεξούσιους» στη νοτιοδυτική Αφρική, την Κεντρική Αμερική και αλλού. Ωστόσο, παρά τις συχνά σοβαρές εχθροπραξίες του Ψυχρού Πολέμου, υπήρξαν επίσης σπάνιες περιπτώσεις συνεργασίας.
Το 1979, η Σοβιετική Ένωση προσκάλεσε τις ΗΠΑ να εξαλείψουν την ευλογιά μέσα σε μια δεκαετία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Jimmy Carter αποδέχτηκε την πρόκληση. Σε λιγότερο από δέκα χρόνια, η ευλογιά εξαλείφθηκε παγκοσμίως, υπογραμμίζοντας τα οφέλη της συνεργασίας.
Η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ΕΑΒ) ανέρχεται επί του παρόντος σε περίπου 0,3% των εθνικών εισοδημάτων των πλούσιων χωρών.
Αυτό είναι λιγότερο από το μισό του 0,7% που υπόσχονται τα πλούσια κράτη στον ΟΗΕ το 1970.
Τα επίπεδα τώρα είναι χαμηλότερα από αυτά μετά την εξουσία της Thatcher και του Reagan τη δεκαετία του 1980.
Το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου οδήγησε σε περικοπές της αναπτυξιακής βοήθειας..
Οι απόψεις του Trump και η περίφημη «συναλλακτική προσέγγιση» στις διεθνείς σχέσεις αναμένεται να μειώσουν περαιτέρω τη βοήθεια.
To οικονομικό επιχείρημα κατά του δεύτερου Ψυχρού Πολέμου είναι ξεκάθαρη.
Αντί να αφιερώνονται περισσότερα στη βιώσιμη ανάπτυξη, οι περιορισμένοι πόροι πηγαίνουν σε στρατιωτικές δαπάνες και σε σχετικές «στρατηγικές» προτεραιότητες.
www.bankingnews.gr
Οι ηγεμονικές προτεραιότητες εξακολουθούν να απειλούν την ευημερία της ανθρωπότητας και τις προοπτικές για πρόοδο.
Το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου έχει ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, συνήθως ως θρίαμβος των ΗΠΑ.
Ο Francis Fukuyama κήρυξε μεγαλόστομα το «τέλος της Ιστορίας» με τη νίκη του καπιταλισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των συμμαχικών καθεστώτων, οι ΗΠΑ έμοιαζαν αδιαμφισβήτητες και ακαταγώνιστες στον νέο «μονοπολικό» κόσμο.
Το αμερικανικό Foreign Affairs χαρακτήρισε την αμερικανική εξωτερική πολιτική που ακολούθησε «κυριαρχική».
Αλλά η νέα διάταξη δυνάμεων προκάλεσε επίσης νέα δυσαρέσκεια.
Ο Samuel Huntington ανέδειξε την έννοια μιας «σύγκρουσης πολιτισμών».
Οι επινοημένες πολιτισμικές του κατηγορίες εξυπηρετούν μια νέα στρατηγική τού «διαίρει και βασίλευε».
Η σημερινή γεωπολιτική συχνά συνδέει γεωγραφικές και πολιτισμικές διαφορές με υποτιθέμενες ιδεολογικές, συστημικές και άλλες πολιτικές διαφορές.
Τέτοιες υποτιθέμενες γραμμές ρήγματος έχουν επίσης τροφοδοτήσει τις «πολιτικές ταυτότητας».
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι καυτός και αιματηρός σε μέρη του κόσμου, μερικές φορές εξαπλώνεται γρήγορα.
Καθώς η εξομάλυνση των αντιπαραθέσεων μέσω του πολέμου ολοένα και περισσότερο γίνεται κανονικότητα, τα θερμά μέτωπα έχουν αυξηθεί επικίνδυνα.
Η οικονομική απελευθέρωση, συμπεριλαμβανομένης της παγκοσμιοποίησης, έχει αναστραφεί άνισα από τις αρχές του αιώνα.
Εν τω μεταξύ, η χρηματιστικοποίηση (financialization) έχει υπονομεύσει την πραγματική οικονομία, ιδιαίτερα τη βιομηχανία.
Οι υπουργοί Οικονομικών της G20, που εκπροσωπούν τις είκοσι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων αρκετών από τον Παγκόσμιο Νότο, άρχισαν να συνεδριάζουν μετά την ασιατική οικονομική κρίση του 1997.
Η G20 άρχισε να συνεδριάζει σε επίπεδο αρχηγών κυβερνήσεων μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η οποία καταγράφηκε ως αποτυχία της G7.
Ωστόσο, η ισχύς της G20 μειώθηκε ξανά καθώς ο Βορράς επανέλαβε την κεντρική θέση της G7 με τον νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Οι κανόνες του ΝΑΤΟ
Ο υποτιθέμενος λόγος ύπαρξης του Οργανισμού της Συμφωνίας του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) έχει τελειώσει με το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου και της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα πρόσωπα των δυτικών δυνάμεων έχουν επίσης αλλάξει.
Για παράδειγμα, το G5 μεγάλωσε για να γίνει το G7 το 1976.
Ο παρεμβατισμός των ΗΠΑ στη μετασοβιετική Ρωσία του Βoris Yeltsin και του Vladimir Putin την έφερε ακόμη και στο G8 για μερικά χρόνια!
Μετά την παράνομη εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003, το κυρίαρχο δόγμα Wolfowitz του 2007 επαναπροσδιόρισε τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ και την έναρξη ενός νέου Ψυχρού Πολέμου.
Η κινητοποίηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη – πίσω από τις ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας – υποστηρίζει τώρα το Ισραήλ που στοχεύει την Κίνα, το Ιράν και άλλους. Παραβιάζοντας τον Χάρτη του ΟΗΕ, η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση του 2022 στην ανατολική Ουκρανία ένωσε και ενίσχυσε το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη πίσω από τις ΗΠΑ.
Παρά τις προηγούμενες εντάσεις στον βόρειο Ατλαντικό, η Ευρώπη συσπειρώθηκε πίσω από τον Biden εναντίον της Ρωσίας παρά το υψηλό κόστος της.
Το διεθνές δίκαιο επίσης δεν έχει σταματήσει την επέκταση του ΝΑΤΟ ανατολικά μέχρι τα ρωσικά σύνορα.
Οι ΗΠΑ ορίζουν μονομερώς νέους διεθνείς κανόνες, συχνά αγνοώντας άλλους, ακόμη και τους συμμάχους.
Αλλά η επανεκλογή του Trump έχει εγείρει ευρωπαϊκές ανησυχίες.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναγκάστηκαν συχνά να πάρουν μέρος στον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο, ο οποίος φαινομενικά ήταν διεξαγόμενος για πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγους.
Με τις μικτές οικονομίες πλέον πανταχού παρούσες, ο νέος Ψυχρός Πόλεμος σίγουρα δεν έχει ξεπεράσει τον καπιταλισμό.
Αντίθετα, οι ανταγωνιστικές καπιταλιστικές παραλλαγές διαμορφώνουν τη νέα γεωοικονομία καθώς οι κρατικές παραλλαγές αποτελούν τη βάση της γεωπολιτικής.
Ο αυταρχισμός, τα κομμουνιστικά κόμματα και άλλες φιλελεύθερες… βρώμικες λέξεις γίνονται συχνα αντικείμενο επίκλησης.
Νέα... φιλοπόλεμη Ευρώπη
Παρά το αμφιλεγόμενο ιστορικό της κατά την πρώτη της θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC), η Ursula von der Leyen είναι πλέον πιο ισχυρή και πολεμόχαρής στη δεύτερη θητεία της.
Αντικατέστησε γρήγορα τον Joseph BorrelΙ, τον προηγούμενο Αντιπρόεδρο της EC και Ύπατο Εκπρόσωπο αρμόδιο για τις διεθνείς σχέσεις.
Ο Borrel περιέγραψε την Ευρώπη ως έναν κήπο στον οποίο ο Παγκόσμιος Νότος, η γύρω ζούγκλα, θέλει να εισβάλει.
Για τον Borrel, η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει να εισβάλει η ζούγκλα.
Αντίθετα, πρέπει να επιτεθεί προληπτικά στη ζούγκλα για να περιορίσει την απειλή.
Από τον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο, το ΝΑΤΟ έχει κάνει περισσότερες, κυρίως παράνομες στρατιωτικές επεμβάσεις, όλο και περισσότερες εκτός Ευρώπης!
Οι ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Αυστραλίας βρίσκονται τώρα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας παρά τη δέσμευση του 1973 ASEAN (Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας) για ZOPFAN (ζώνη ειρήνης, ελευθερίας και ουδετερότητας) και κανένα αίτημα από καμία κυβέρνηση στην περιφέρεια. Νοσταλγία Ψυχρού Πολέμου.
Ο πρώτος Ψυχρός Πόλεμος είδε επίσης αιματηρούς πολέμους με υποτιθέμενους «πληρεξούσιους» στη νοτιοδυτική Αφρική, την Κεντρική Αμερική και αλλού. Ωστόσο, παρά τις συχνά σοβαρές εχθροπραξίες του Ψυχρού Πολέμου, υπήρξαν επίσης σπάνιες περιπτώσεις συνεργασίας.
Το 1979, η Σοβιετική Ένωση προσκάλεσε τις ΗΠΑ να εξαλείψουν την ευλογιά μέσα σε μια δεκαετία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Jimmy Carter αποδέχτηκε την πρόκληση. Σε λιγότερο από δέκα χρόνια, η ευλογιά εξαλείφθηκε παγκοσμίως, υπογραμμίζοντας τα οφέλη της συνεργασίας.
Η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (ΕΑΒ) ανέρχεται επί του παρόντος σε περίπου 0,3% των εθνικών εισοδημάτων των πλούσιων χωρών.
Αυτό είναι λιγότερο από το μισό του 0,7% που υπόσχονται τα πλούσια κράτη στον ΟΗΕ το 1970.
Τα επίπεδα τώρα είναι χαμηλότερα από αυτά μετά την εξουσία της Thatcher και του Reagan τη δεκαετία του 1980.
Το τέλος του πρώτου Ψυχρού Πολέμου οδήγησε σε περικοπές της αναπτυξιακής βοήθειας..
Οι απόψεις του Trump και η περίφημη «συναλλακτική προσέγγιση» στις διεθνείς σχέσεις αναμένεται να μειώσουν περαιτέρω τη βοήθεια.
To οικονομικό επιχείρημα κατά του δεύτερου Ψυχρού Πολέμου είναι ξεκάθαρη.
Αντί να αφιερώνονται περισσότερα στη βιώσιμη ανάπτυξη, οι περιορισμένοι πόροι πηγαίνουν σε στρατιωτικές δαπάνες και σε σχετικές «στρατηγικές» προτεραιότητες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών