Ο τεράστιος ρόλος της Κίνας, κατέχει τόσο τα κοιτάσματα όσο και όλη την τεχνολογία.
Τη στιγμή που ολοένα και περισσότεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν διαρκώς για τον κίνδυνο ενός άμεσου πολέμου με τη Ρωσία μέσα στα επόμενα χρόνια, και στο πλαίσιο αυτό προχωρούν στον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού τους εξοπλισμού επενδύοντας εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ προς αυτήν την κατεύθυνση, η στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης φαίνεται πως είναι … στον αέρα.
Η αιτία είναι η … ανικανότητα της να προμηθευτεί τα σπάνια μέταλλα που είναι ζωτικής σημασίας για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού της εξοπλισμού.
Και ενώ οι ΗΠΑ κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά, αρπάζοντας τις τελευταίες προμήθειες από τη μύτη των Ευρωπαίων, η Ευρώπη παρακολουθεί ανήμπορη, με τις αποθήκες της να αδειάζουν και τα σχέδια επανεξοπλισμού να καταρρέουν…
Είναι αργά για αλλαγές, και η Κίνα διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο στην αγορά.
Η ΕΕ κινδυνεύει να μείνει στο περιθώριο, με τις ελπίδες για ανεξαρτησία… από την στρατιωτική «αγκαλιά» των ΗΠΑ να κινδυνεύουν να αποδειχθούν… κενές υποσχέσεις.
Μεγάλο σχέδιο
Ο λόγος αφορά κυρίως τα σπάνια μέταλλα.
Αυτά τα μέταλλα αγοράζονται ενεργά από εταιρείες στις ΗΠΑ.
Όπως ανέφερε στο Bloomberg, ο επικεφαλής της γερμανικής Noble Elements, Tim Borgschulte, για να αγοράσουν οι Ευρωπαίοι έναν τόνο τερβίου χρειάζονται τρεις-τέσσερις εβδομάδες, ενώ οι Αμερικανοί χρειάζονται μόνο τρεις-τέσσερις ημέρες.
Τα σπάνια μέταλλα είναι απαραίτητα για την κατασκευή σύγχρονων αισθητήρων, ακριβών κινητήρων και άλλων εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται σε στρατιωτική τεχνολογία, όπως φρεγάτες, μαχητικά αεροσκάφη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones).
Οι κατασκευαστές αυτών των εξαρτημάτων αντιμετωπίζουν έλλειψη πόρων.
Στον τομέα ανησυχούν: η μείωση των αποθεμάτων στην Ευρώπη θα έχει αρνητικές συνέπειες σε λίγους μήνες.
Ελλείψεις
Όπως διευκρινίζει η Olga Borisova, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα εταιρικών χρηματοοικονομικών και εταιρικής διακυβέρνησης της Σχολής Οικονομικών και Επιχειρήσεων του Χρηματοοικονομικού Πανεπιστημίου της Ρωσίας, οι σοβαρότεροι κίνδυνοι σχετίζονται με την έλλειψη νεοδίου, πραζεοδίου (χρησιμοποιούνται για μαγνήτες), γαλλίου, γερμανίου (ημιαγωγοί και οπτική), δυσπροσίου, τερβίου (υψηλής θερμοκρασίας μαγνήτες), ιττρίου, και κερίου (ραντάρ, τεχνολογία λέιζερ).
Μεγάλες δυνατότητες
Οι αμερικανικές εταιρείες διαθέτουν σημαντικά πλεονεκτήματα στην αγορά.
«Δουλεύουν μέσω μεγάλων εμπορικών εταιρειών, έχουν προκαθορισμένους όγκους αγορών, συν ότι απολαμβάνουν πολιτικά πλεονεκτήματα μέσω της συμφωνίας ΗΠΑ-Κίνας για τα σπάνια γήινα μέταλλα - αυτό τους εξασφαλίζει γρήγορη πρόσβαση στις ετήσιες εξαγωγικές άδειες της Κίνας.
Οι Ευρωπαίοι συνήθως αγοράζουν αποσπασματικά και άμεσα, με πιο αυστηρό ρίσκο - management και λιγότερο συντονισμό με κυβερνητικούς φορείς, με αποτέλεσμα οι συμφωνίες να διαρκούν εβδομάδες», εξηγεί ο Dmitry Smolin, επικεφαλής του τομέα πολύτιμων μετάλλων στην εταιρεία «Ingosstrakh-Investments».
Οι ΗΠΑ ενεργούν τόσο στην Κίνα (τον κύριο προμηθευτή του κόσμου) όσο και στην δευτερογενή ευρωπαϊκή αγορά.
Οικονομική δύναμη
Φυσικά, επηρεάζουν και οι ευρύτερες οικονομικές δυνατότητες.
Το 2022-2023, το Πεντάγωνο διέθεσε 438 εκατομμύρια δολάρια σε έργα σχετικά με τα σπάνια γήινα μέταλλα και κρίσιμα μεταλλεύματα.
Αυτό επέτρεψε την υπογραφή μακροχρόνιων συμβάσεων.
«Οι αμερικανικές εταιρείες, ενισχυμένες από κρατικές παραγγελίες (π.χ. μέσω του προγράμματος Defense Production Act), προσφέρουν επιπλέον 15% με 25% στην αγορά spot για να αποσπάσουν αποθέματα από τους Ευρωπαίους», διευκρινίζει ο Sergey Zaborov, managing partner της TRIADA Partners.
Τέλος, η Ουάσινγκτον εργάζεται ενεργά για την ανάπτυξη εναλλακτικών αλυσίδων προμηθευτών, χρηματοδοτώντας έργα που μέχρι το 2027 θα πρέπει να εξασφαλίσουν το 40% των αναγκών επεξεργασίας σπάνιων γήινων μετάλλων εκτός Κίνας.
Αυτό περιλαμβάνει επενδύσεις 700 εκατομμυρίων δολαρίων στην εταιρεία MP Materials, καθώς και την εξαγορά της βρετανικής Less Common Metals — μιας από τις ελάχιστες εταιρείες που ασχολούνται με το κρίσιμο στάδιο της επεξεργασίας, τη μετατροπή των οξειδίων των σπάνιων γήινων σε μέταλλα και κράματα.
Έτσι, οι Αμερικανοί αποκτούν έλεγχο στις επόμενες φάσεις της τεχνολογικής αλυσίδας επεξεργασίας του υλικού.
«Η αργή και γραφειοκρατική Ευρώπη αντιδρά πολύ πιο αργά στην εντεινόμενη ανταγωνιστικότητα» σημειώνει ο Sergey Tolchachev, καθηγητής οικονομικής θεωρίας.
Έλλειψη εναλλακτικών λύσεων
Αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την οικονομία της ΕΕ.
Η Ευρώπη σχεδόν δεν εξορύσσει τίποτα και διαθέτει περιορισμένες δυνατότητες για πρωτογενή επεξεργασία των πρώτων υλών.
«Υπάρχουν κάποιες εσωτερικές αποθήκες — για παράδειγμα, το ορυχείο Norra-Karr στη Σουηδία, που περιέχει περίπου ένα εκατομμύριο τόνους οξειδίων σπάνιων γήινων.
Ωστόσο, η υλοποίηση του έργου θα διαρκέσει μια δεκαετία ή και περισσότερο», αναφέρει ο Smolin.
Η ΕΕ αναζητά εναλλακτικές λύσεις στην Αυστραλία, τον Καναδά και τη Βραζιλία.
Αλλά και εδώ υπάρχουν πολλές δυσκολίες - είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν αλυσίδες εξόρυξης και επεξεργασίας, κάτι που συνεπάγεται υψηλούς τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Τελικά, οι κύριες δυνατότητες επεξεργασίας - το 90% - παραμένουν υπό τον έλεγχο της Κίνας.
Δηλαδή, η Κίνα κατέχει τόσο τα κοιτάσματα όσο και όλη την τεχνολογία.
Στην Ευρώπη και στις εναλλακτικές αγορές, σχεδόν δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις για την παραγωγή του τελικού χρήσιμου προϊόντος.
Δαπάνες 3 δισ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ένα σχέδιο για την επιτάχυνση της χρηματοδότησης 25 βασικών έργων στον τομέα της εξόρυξης.
Για αυτό το σκοπό, το επόμενο έτος θα δαπανηθούν τρία δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι αναλυτές διαπιστώνουν: η ιδέα είναι καλή, αλλά δεν μπορεί να «απεξαρτηθεί» από τον κύριο προμηθευτή.
Η ΕΕ εξαρτάται σχεδόν πλήρως από την Κίνα για τα βαριά σπάνια γήινα μέταλλα και τους σπάνιους γήινους μαγνήτες — το 100% των εισαγωγών.
Τα αποθέματα εξαντλούνται
Στο τέλος, η γρήγορη εξάντληση των διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων και η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων στο κινεζικό εμπόριο είναι προ των πυλών.
Η έλλειψη εγγυημένων προμηθευτών για τα βαριά σπάνια γήινα μέταλλα (δυσπρόσιο, τερβίο) για τους υπερδυνατούς μαγνήτες απειλεί να καθυστερήσει τα χρονοδιαγράμματα στρατηγικών προγραμμάτων: για παράδειγμα, η ανάπτυξη του μαχητικού FCAS μπορεί να καθυστερήσει για δύο με τρία χρόνια.
Η παραγωγή ηλεκτροκινητήρων για τα UAV και τα συστήματα ενεργής προστασίας των τανκς MGCS θα αυξηθεί κατά 15% με 20% και θα απαιτήσει απλοποίηση της κατασκευής.
«Οι ΗΠΑ, έχοντας προτεραιότητα στην πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές (π.χ. μέσω συμβολαίων με τη Lynas), ελέγχουν έμμεσα τις αλυσίδες», τονίζει ο Smolin.
Η ΕΕ θα παραμείνει για πολύ καιρό ευάλωτη τόσο στους περιορισμούς των κινεζικών εξαγωγών όσο και στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ.
Το να επιτευχθεί ανεξαρτησία από τον κύριο προμηθευτή δεν είναι εύκολο.
Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί κάνουν ό,τι μπορούν για να επιδεινώσουν τις ήδη δύσκολες σχέσεις με την Κίνα.
Για αυτό, τα σχέδια για τον επανεξοπλισμό μπορεί να παραμείνουν μόνο στα χαρτιά.
www.bankingnews.gr
Η αιτία είναι η … ανικανότητα της να προμηθευτεί τα σπάνια μέταλλα που είναι ζωτικής σημασίας για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού της εξοπλισμού.
Και ενώ οι ΗΠΑ κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά, αρπάζοντας τις τελευταίες προμήθειες από τη μύτη των Ευρωπαίων, η Ευρώπη παρακολουθεί ανήμπορη, με τις αποθήκες της να αδειάζουν και τα σχέδια επανεξοπλισμού να καταρρέουν…
Είναι αργά για αλλαγές, και η Κίνα διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο στην αγορά.
Η ΕΕ κινδυνεύει να μείνει στο περιθώριο, με τις ελπίδες για ανεξαρτησία… από την στρατιωτική «αγκαλιά» των ΗΠΑ να κινδυνεύουν να αποδειχθούν… κενές υποσχέσεις.
Μεγάλο σχέδιο
Ο λόγος αφορά κυρίως τα σπάνια μέταλλα.
Αυτά τα μέταλλα αγοράζονται ενεργά από εταιρείες στις ΗΠΑ.
Όπως ανέφερε στο Bloomberg, ο επικεφαλής της γερμανικής Noble Elements, Tim Borgschulte, για να αγοράσουν οι Ευρωπαίοι έναν τόνο τερβίου χρειάζονται τρεις-τέσσερις εβδομάδες, ενώ οι Αμερικανοί χρειάζονται μόνο τρεις-τέσσερις ημέρες.
Τα σπάνια μέταλλα είναι απαραίτητα για την κατασκευή σύγχρονων αισθητήρων, ακριβών κινητήρων και άλλων εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται σε στρατιωτική τεχνολογία, όπως φρεγάτες, μαχητικά αεροσκάφη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones).
Οι κατασκευαστές αυτών των εξαρτημάτων αντιμετωπίζουν έλλειψη πόρων.
Στον τομέα ανησυχούν: η μείωση των αποθεμάτων στην Ευρώπη θα έχει αρνητικές συνέπειες σε λίγους μήνες.
Ελλείψεις
Όπως διευκρινίζει η Olga Borisova, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα εταιρικών χρηματοοικονομικών και εταιρικής διακυβέρνησης της Σχολής Οικονομικών και Επιχειρήσεων του Χρηματοοικονομικού Πανεπιστημίου της Ρωσίας, οι σοβαρότεροι κίνδυνοι σχετίζονται με την έλλειψη νεοδίου, πραζεοδίου (χρησιμοποιούνται για μαγνήτες), γαλλίου, γερμανίου (ημιαγωγοί και οπτική), δυσπροσίου, τερβίου (υψηλής θερμοκρασίας μαγνήτες), ιττρίου, και κερίου (ραντάρ, τεχνολογία λέιζερ).
Μεγάλες δυνατότητες
Οι αμερικανικές εταιρείες διαθέτουν σημαντικά πλεονεκτήματα στην αγορά.
«Δουλεύουν μέσω μεγάλων εμπορικών εταιρειών, έχουν προκαθορισμένους όγκους αγορών, συν ότι απολαμβάνουν πολιτικά πλεονεκτήματα μέσω της συμφωνίας ΗΠΑ-Κίνας για τα σπάνια γήινα μέταλλα - αυτό τους εξασφαλίζει γρήγορη πρόσβαση στις ετήσιες εξαγωγικές άδειες της Κίνας.
Οι Ευρωπαίοι συνήθως αγοράζουν αποσπασματικά και άμεσα, με πιο αυστηρό ρίσκο - management και λιγότερο συντονισμό με κυβερνητικούς φορείς, με αποτέλεσμα οι συμφωνίες να διαρκούν εβδομάδες», εξηγεί ο Dmitry Smolin, επικεφαλής του τομέα πολύτιμων μετάλλων στην εταιρεία «Ingosstrakh-Investments».
Οι ΗΠΑ ενεργούν τόσο στην Κίνα (τον κύριο προμηθευτή του κόσμου) όσο και στην δευτερογενή ευρωπαϊκή αγορά.
Οικονομική δύναμη
Φυσικά, επηρεάζουν και οι ευρύτερες οικονομικές δυνατότητες.
Το 2022-2023, το Πεντάγωνο διέθεσε 438 εκατομμύρια δολάρια σε έργα σχετικά με τα σπάνια γήινα μέταλλα και κρίσιμα μεταλλεύματα.
Αυτό επέτρεψε την υπογραφή μακροχρόνιων συμβάσεων.
«Οι αμερικανικές εταιρείες, ενισχυμένες από κρατικές παραγγελίες (π.χ. μέσω του προγράμματος Defense Production Act), προσφέρουν επιπλέον 15% με 25% στην αγορά spot για να αποσπάσουν αποθέματα από τους Ευρωπαίους», διευκρινίζει ο Sergey Zaborov, managing partner της TRIADA Partners.
Τέλος, η Ουάσινγκτον εργάζεται ενεργά για την ανάπτυξη εναλλακτικών αλυσίδων προμηθευτών, χρηματοδοτώντας έργα που μέχρι το 2027 θα πρέπει να εξασφαλίσουν το 40% των αναγκών επεξεργασίας σπάνιων γήινων μετάλλων εκτός Κίνας.
Αυτό περιλαμβάνει επενδύσεις 700 εκατομμυρίων δολαρίων στην εταιρεία MP Materials, καθώς και την εξαγορά της βρετανικής Less Common Metals — μιας από τις ελάχιστες εταιρείες που ασχολούνται με το κρίσιμο στάδιο της επεξεργασίας, τη μετατροπή των οξειδίων των σπάνιων γήινων σε μέταλλα και κράματα.
Έτσι, οι Αμερικανοί αποκτούν έλεγχο στις επόμενες φάσεις της τεχνολογικής αλυσίδας επεξεργασίας του υλικού.
«Η αργή και γραφειοκρατική Ευρώπη αντιδρά πολύ πιο αργά στην εντεινόμενη ανταγωνιστικότητα» σημειώνει ο Sergey Tolchachev, καθηγητής οικονομικής θεωρίας.
Έλλειψη εναλλακτικών λύσεων
Αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την οικονομία της ΕΕ.
Η Ευρώπη σχεδόν δεν εξορύσσει τίποτα και διαθέτει περιορισμένες δυνατότητες για πρωτογενή επεξεργασία των πρώτων υλών.
«Υπάρχουν κάποιες εσωτερικές αποθήκες — για παράδειγμα, το ορυχείο Norra-Karr στη Σουηδία, που περιέχει περίπου ένα εκατομμύριο τόνους οξειδίων σπάνιων γήινων.
Ωστόσο, η υλοποίηση του έργου θα διαρκέσει μια δεκαετία ή και περισσότερο», αναφέρει ο Smolin.
Η ΕΕ αναζητά εναλλακτικές λύσεις στην Αυστραλία, τον Καναδά και τη Βραζιλία.
Αλλά και εδώ υπάρχουν πολλές δυσκολίες - είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν αλυσίδες εξόρυξης και επεξεργασίας, κάτι που συνεπάγεται υψηλούς τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Τελικά, οι κύριες δυνατότητες επεξεργασίας - το 90% - παραμένουν υπό τον έλεγχο της Κίνας.
Δηλαδή, η Κίνα κατέχει τόσο τα κοιτάσματα όσο και όλη την τεχνολογία.
Στην Ευρώπη και στις εναλλακτικές αγορές, σχεδόν δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις για την παραγωγή του τελικού χρήσιμου προϊόντος.
Δαπάνες 3 δισ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ένα σχέδιο για την επιτάχυνση της χρηματοδότησης 25 βασικών έργων στον τομέα της εξόρυξης.
Για αυτό το σκοπό, το επόμενο έτος θα δαπανηθούν τρία δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι αναλυτές διαπιστώνουν: η ιδέα είναι καλή, αλλά δεν μπορεί να «απεξαρτηθεί» από τον κύριο προμηθευτή.
Η ΕΕ εξαρτάται σχεδόν πλήρως από την Κίνα για τα βαριά σπάνια γήινα μέταλλα και τους σπάνιους γήινους μαγνήτες — το 100% των εισαγωγών.
Τα αποθέματα εξαντλούνται
Στο τέλος, η γρήγορη εξάντληση των διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων και η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων στο κινεζικό εμπόριο είναι προ των πυλών.
Η έλλειψη εγγυημένων προμηθευτών για τα βαριά σπάνια γήινα μέταλλα (δυσπρόσιο, τερβίο) για τους υπερδυνατούς μαγνήτες απειλεί να καθυστερήσει τα χρονοδιαγράμματα στρατηγικών προγραμμάτων: για παράδειγμα, η ανάπτυξη του μαχητικού FCAS μπορεί να καθυστερήσει για δύο με τρία χρόνια.
Η παραγωγή ηλεκτροκινητήρων για τα UAV και τα συστήματα ενεργής προστασίας των τανκς MGCS θα αυξηθεί κατά 15% με 20% και θα απαιτήσει απλοποίηση της κατασκευής.
«Οι ΗΠΑ, έχοντας προτεραιότητα στην πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές (π.χ. μέσω συμβολαίων με τη Lynas), ελέγχουν έμμεσα τις αλυσίδες», τονίζει ο Smolin.
Η ΕΕ θα παραμείνει για πολύ καιρό ευάλωτη τόσο στους περιορισμούς των κινεζικών εξαγωγών όσο και στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ.
Το να επιτευχθεί ανεξαρτησία από τον κύριο προμηθευτή δεν είναι εύκολο.
Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί κάνουν ό,τι μπορούν για να επιδεινώσουν τις ήδη δύσκολες σχέσεις με την Κίνα.
Για αυτό, τα σχέδια για τον επανεξοπλισμό μπορεί να παραμείνουν μόνο στα χαρτιά.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών