Οι επιστήμονες βρίσκονται μπροστά στην κατανόηση της σουπερκιλονόβας, μιας έκρηξης που προκύπτει από τη σύγκρουση δύο αστέρων νετρονίων, δημιουργώντας μια «τέλεια σφαίρα» στο διάστημα, την οποία οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως την απόλυτη κοσμική έκρηξη.
Ένα φαινόμενο που μέχρι σήμερα υπήρχε μόνο στη σφαίρα της θεωρητικής αστροφυσικής φαίνεται πως έγινε πραγματικότητα.
Η σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων παράγει μια έκρηξη με μορφή τέλειας σφαίρας που ονομάζεται κιλονόβα και οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν ως την «τέλεια έκρηξη».
Αστρονόμοι αναφέρουν ότι εντόπισαν για πρώτη φορά μια «super τέλεια εκρηξη» μια superκιλονόβα.
Το σήμα AT2025ulz και η κινητοποίηση των αστεροσκοπείων
Οι επιστήμονες βρίσκονται μπροστά στην κατανόηση της σουπερκιλονόβας, μιας έκρηξης που προκύπτει από τη σύγκρουση δύο αστέρων νετρονίων, δημιουργώντας μια «τέλεια σφαίρα» στο διάστημα, την οποία οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως την απόλυτη κοσμική έκρηξη.
Η ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση The Astrophysical Journal Letters, ξεκίνησε με την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων στις 18 Αυγούστου 2025.
Τα παρατηρητήρια LIGO και ο ευρωπαϊκός τους εταίρος Virgo «άκουσαν» το σήμα AT2025ulz, το οποίο αρχικά θεωρήθηκε η δεύτερη επιβεβαιωμένη ανίχνευση συγχώνευσης αστέρων νετρονίων μετά το ιστορικό γεγονός του 2017 (GW170817).
Η ειδοποίηση στάλθηκε αμέσως σε αστρονόμους παγκοσμίως.
Πρώτο το Zwicky Transient Facility στο Αστεροσκοπείο Palomar της Καλιφόρνια εντόπισε ένα ερυθρό αντικείμενο που εξασθενούσε ταχέως σε απόσταση 1,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, στην ίδια θέση με την πηγή των βαρυτικών κυμάτων.
Το μυστήριο της «μεταμόρφωσης»: Κιλονόβα ή Σουπερνόβα;
Η καθηγήτρια αστρονομίας στο Caltech, Mansi Kasliwal, εξήγησε ότι για τις πρώτες τρεις ημέρες η έκρηξη έμοιαζε πανομοιότυπη με την κιλονόβα του 2017.
Όμως, η κατάσταση περιπλέχθηκε: το αντικείμενο άρχισε να γίνεται φωτεινότερο, να αποκτά μπλε χρώμα και να εμφανίζει εκπομπές υδρογόνου – τυπικά χαρακτηριστικά μιας σουπερνόβα.
Εδώ προέκυψε το παράδοξο: Μια σουπερνόβα σε τόσο τεράστια απόσταση (1,3 δις έτη φωτός) δεν θα μπορούσε ποτέ να παράγει βαρυτικά κύματα τόσο ισχυρά ώστε να ανιχνευθούν από το LIGO.
Η ομάδα της Kasliwal συνειδητοποίησε ότι πρόκειται για μια σουπερκιλονόβα: μια κιλονόβα που γεννήθηκε μέσα από μια έκρηξη σουπερνόβα, η οποία τελικά εμπόδισε τη θέα των αστρονόμων.
Η ανατομία των «Απαγορευμένων» Άστρων
Η ανάλυση των βαρυτικών κυμάτων αποκάλυψε κάτι συγκλονιστικό: ένας από τους αστέρες νετρονίων που συμμετείχαν είχε μάζα μικρότερη από αυτή του Ήλιου. Κανονικά, οι αστέρες νετρονίων έχουν μάζα 1,2 έως 2 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Αυτό οδήγησε σε δύο θεωρητικά σενάρια:
Σχάση: Ένα άστρο που περιστρέφεται τρομερά γρήγορα εκρήγνυται (σουπερνόβα) και ο πυρήνας του διασπάται σε δύο μικρότερους αστέρες νετρονίων.
Σχηματισμός Δίσκου: Ένας αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από σουπερνόβα και περιβάλλεται από έναν δίσκο ύλης, ο οποίος στη συνέχεια συμπυκνώνεται σε έναν δεύτερο, μικρότερο αστέρα νετρονίων.
Σε κάθε περίπτωση, αυτοί οι δίδυμοι αστέρες σπειροειδώς πλησιάζουν και συγχωνεύονται, εκτοξεύοντας βαρέα στοιχεία όπως χρυσός και ασήμι.
Η επιβεβαίωση μέσα από τα μήκη κύματος
Περαιτέρω έρευνα από το Αστεροσκοπείο W. M. Keck στη Χαβάη και το τηλεσκόπιο Fraunhofer στη Γερμανία έδειξε ότι η αρχική ερυθρή λάμψη ήταν το αποτέλεσμα των βαρέων στοιχείων που μπλόκαραν το μπλε φως αλλά επέτρεπαν στο ερυθρό να περάσει.
Ωστόσο, η θέα της κιλονόβας τελικά «πνίγηκε» από το διαστελλόμενο κέλυφος θραυσμάτων της σουπερνόβα.
Όπως ανέφερε ο Brian Metzger από το Πανεπιστήμιο Columbia, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί η ύπαρξη αυτών των «απαγορευμένων» άστρων.
Το μέλλον της έρευνας
Παρόλο που απαιτούνται περισσότερα δεδομένα για την απόλυτη επιβεβαίωση, η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για νέα προγράμματα.
Οι επιστήμονες θα αναζητήσουν πλέον παρόμοια γεγονότα μέσω του Παρατηρητηρίου Vera Rubin, του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Nancy Roman της NASA, των προγραμμάτων UVEX, Deep Synoptic Array 2000 και του Cryoscope στην Ανταρκτική.
«Το γεγονός αυτό είναι αποκαλυπτικό», κατέληξε η Kasliwal, καθώς δείχνει ότι πολλές κιλονόβες στο μέλλον μπορεί να συγχέονται με απλές σουπερνόβα, κρύβοντας την πραγματική τους φύση.
www.bankingnews.gr
Η σύγκρουση δύο άστρων νετρονίων παράγει μια έκρηξη με μορφή τέλειας σφαίρας που ονομάζεται κιλονόβα και οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν ως την «τέλεια έκρηξη».
Αστρονόμοι αναφέρουν ότι εντόπισαν για πρώτη φορά μια «super τέλεια εκρηξη» μια superκιλονόβα.
Το σήμα AT2025ulz και η κινητοποίηση των αστεροσκοπείων
Οι επιστήμονες βρίσκονται μπροστά στην κατανόηση της σουπερκιλονόβας, μιας έκρηξης που προκύπτει από τη σύγκρουση δύο αστέρων νετρονίων, δημιουργώντας μια «τέλεια σφαίρα» στο διάστημα, την οποία οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως την απόλυτη κοσμική έκρηξη.
Η ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση The Astrophysical Journal Letters, ξεκίνησε με την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων στις 18 Αυγούστου 2025.
Τα παρατηρητήρια LIGO και ο ευρωπαϊκός τους εταίρος Virgo «άκουσαν» το σήμα AT2025ulz, το οποίο αρχικά θεωρήθηκε η δεύτερη επιβεβαιωμένη ανίχνευση συγχώνευσης αστέρων νετρονίων μετά το ιστορικό γεγονός του 2017 (GW170817).
Η ειδοποίηση στάλθηκε αμέσως σε αστρονόμους παγκοσμίως.
Πρώτο το Zwicky Transient Facility στο Αστεροσκοπείο Palomar της Καλιφόρνια εντόπισε ένα ερυθρό αντικείμενο που εξασθενούσε ταχέως σε απόσταση 1,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, στην ίδια θέση με την πηγή των βαρυτικών κυμάτων.
Το μυστήριο της «μεταμόρφωσης»: Κιλονόβα ή Σουπερνόβα;
Η καθηγήτρια αστρονομίας στο Caltech, Mansi Kasliwal, εξήγησε ότι για τις πρώτες τρεις ημέρες η έκρηξη έμοιαζε πανομοιότυπη με την κιλονόβα του 2017.
Όμως, η κατάσταση περιπλέχθηκε: το αντικείμενο άρχισε να γίνεται φωτεινότερο, να αποκτά μπλε χρώμα και να εμφανίζει εκπομπές υδρογόνου – τυπικά χαρακτηριστικά μιας σουπερνόβα.
Εδώ προέκυψε το παράδοξο: Μια σουπερνόβα σε τόσο τεράστια απόσταση (1,3 δις έτη φωτός) δεν θα μπορούσε ποτέ να παράγει βαρυτικά κύματα τόσο ισχυρά ώστε να ανιχνευθούν από το LIGO.
Η ομάδα της Kasliwal συνειδητοποίησε ότι πρόκειται για μια σουπερκιλονόβα: μια κιλονόβα που γεννήθηκε μέσα από μια έκρηξη σουπερνόβα, η οποία τελικά εμπόδισε τη θέα των αστρονόμων.
Η ανατομία των «Απαγορευμένων» Άστρων
Η ανάλυση των βαρυτικών κυμάτων αποκάλυψε κάτι συγκλονιστικό: ένας από τους αστέρες νετρονίων που συμμετείχαν είχε μάζα μικρότερη από αυτή του Ήλιου. Κανονικά, οι αστέρες νετρονίων έχουν μάζα 1,2 έως 2 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Αυτό οδήγησε σε δύο θεωρητικά σενάρια:
Σχάση: Ένα άστρο που περιστρέφεται τρομερά γρήγορα εκρήγνυται (σουπερνόβα) και ο πυρήνας του διασπάται σε δύο μικρότερους αστέρες νετρονίων.
Σχηματισμός Δίσκου: Ένας αστέρας νετρονίων σχηματίζεται από σουπερνόβα και περιβάλλεται από έναν δίσκο ύλης, ο οποίος στη συνέχεια συμπυκνώνεται σε έναν δεύτερο, μικρότερο αστέρα νετρονίων.
Σε κάθε περίπτωση, αυτοί οι δίδυμοι αστέρες σπειροειδώς πλησιάζουν και συγχωνεύονται, εκτοξεύοντας βαρέα στοιχεία όπως χρυσός και ασήμι.
Η επιβεβαίωση μέσα από τα μήκη κύματος
Περαιτέρω έρευνα από το Αστεροσκοπείο W. M. Keck στη Χαβάη και το τηλεσκόπιο Fraunhofer στη Γερμανία έδειξε ότι η αρχική ερυθρή λάμψη ήταν το αποτέλεσμα των βαρέων στοιχείων που μπλόκαραν το μπλε φως αλλά επέτρεπαν στο ερυθρό να περάσει.
Ωστόσο, η θέα της κιλονόβας τελικά «πνίγηκε» από το διαστελλόμενο κέλυφος θραυσμάτων της σουπερνόβα.
Όπως ανέφερε ο Brian Metzger από το Πανεπιστήμιο Columbia, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί η ύπαρξη αυτών των «απαγορευμένων» άστρων.
Το μέλλον της έρευνας
Παρόλο που απαιτούνται περισσότερα δεδομένα για την απόλυτη επιβεβαίωση, η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για νέα προγράμματα.
Οι επιστήμονες θα αναζητήσουν πλέον παρόμοια γεγονότα μέσω του Παρατηρητηρίου Vera Rubin, του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Nancy Roman της NASA, των προγραμμάτων UVEX, Deep Synoptic Array 2000 και του Cryoscope στην Ανταρκτική.
«Το γεγονός αυτό είναι αποκαλυπτικό», κατέληξε η Kasliwal, καθώς δείχνει ότι πολλές κιλονόβες στο μέλλον μπορεί να συγχέονται με απλές σουπερνόβα, κρύβοντας την πραγματική τους φύση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών