Η Σύνοδος της Τιαντζίν δεν εγκαινίασε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, ανέδειξε μια νέα πραγματικότητα: η παγκόσμια ισχύς δεν συγκεντρώνεται σε μία πρωτεύουσα αλλά διαχέεται σε πολλαπλά κέντρα
Στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιαντζίν, οι ηγέτες Κίνας, Ρωσίας, Ινδίας και των κρατών της Κεντρικής Ασίας έστειλαν ένα σαφές μήνυμα: ο κόσμος δεν είναι πλέον μονοπολικός.
Με πληθυσμό που υπερβαίνει το μισό της ανθρωπότητας, αστείρευτους φυσικούς πόρους και αυξανόμενη συμβολή στο παγκόσμιο ΑΕΠ, το μπλοκ αυτό δεν αποτελεί περιθωριακή συμμαχία.
Αντιθέτως, συγκροτείται σε πυλώνα του διεθνούς συστήματος που διαμορφώνεται.
Την ίδια στιγμή, στη Δύση η σύνοδος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη, «σκεπασμένη» από τις εξελίξεις στο ΝΑΤΟ ή τις εσωτερικές πολιτικές έριδες.
Πρόκειται όμως για στρατηγικό λάθος: η Τιαντζίν δεν ήταν απλώς ένα ακόμη διπλωματικό ραντεβού• ήταν η πιο σαφής ένδειξη ότι η μεταψυχροπολεμική κυριαρχία των ΗΠΑ δίνει τη θέση της σε μια νέα, αμφισβητούμενη πολυπολική τάξη.
Παγκόσμια ανατροπή
Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping παρουσίασε τον SCO ως «πλατφόρμα ισότιμης συνεργασίας», με άμεση αντιδιαστολή προς τις ιεραρχικές συμμαχίες της Δύσης υπό αμερικανική ηγεμονία.
Η Ρωσία τόνισε τον στρατηγικό συντονισμό απέναντι στις δυτικές κυρώσεις, ενώ η Ινδία –χωρίς να κόβει γέφυρες με την Ουάσιγκτον– προέβαλε τον εαυτό της ως ανεξάρτητη πολιτισμική δύναμη.
Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας, παραδοσιακά αντιμετωπιζόμενα ως «ζώνη επιρροής» άλλων, ανέδειξαν τον ρόλο τους ως κόμβους διαμετακόμισης, ενέργειας και ασφάλειας.
Το πιο ουσιαστικό στοιχείο ήταν οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες: σχέδια ενεργειακής συνεργασίας, ψηφιακής διασύνδεσης, ανάπτυξης υποδομών και συντονισμού ασφάλειας.
Κυρίως, η πρόταση για ίδρυση Τράπεζας Ανάπτυξης του SCO αποτελεί πρόκληση στα θεμέλια του συστήματος του Bretton Woods (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα).
Αν προχωρήσει, θα επιτρέψει στα μέλη να χρηματοδοτούν έργα χωρίς τα «πακέτα όρων» που συνοδεύουν τα δυτικά δάνεια.
Κεντρικός ρόλος
Η Κεντρική Ασία αναδεικνύεται σε στρατηγικό πυρήνα της νέας παγκόσμιας ισορροπίας.
Σιδηροδρομικοί διάδρομοι που ενώνουν τη Σαγκάη με την Αγία Πετρούπολη, αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου που διατρέχουν Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν, καθώς και οι «ψηφιακοί δρόμοι του μεταξιού» με κινεζικά πρότυπα τηλεπικοινωνιών, μετατρέπουν την περιοχή από γεωπολιτική «αυλή» σε κεντρικό κόμβο επιρροής.
Η εποχή όπου η Κεντρική Ασία περιοριζόταν στον ρόλο «μεσολαβητή» Ρωσίας και Κίνας τελειώνει.
Με την υποστήριξη του SCO, χτίζει θεσμούς και υποδομές που την καθιστούν θεμέλιο του πολυπολικού κόσμου.
Το στοίχημα του «Electro-yuan»
Το πλέον τολμηρό βήμα ήταν η πρόταση του Xi Jinping για επέκταση της χρήσης του yuan στις ενεργειακές συναλλαγές μέσω ψηφιακής πλατφόρμας, που αναλυτές βάφτισαν Electro-yuan.
Με τεχνολογία blockchain, θα επιτρέψει άμεσες συναλλαγές μεταξύ κρατών, παρακάμπτοντας τις τράπεζες που στηρίζονται στο δολάριο.
Αν εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα, θα πλήξει καίρια το σύστημα του πετροδολαρίου, που από τη δεκαετία του ’70 θεμελίωσε την αμερικανική οικονομική κυριαρχία.
Ενδεχόμενη τιμολόγηση ενέργειας και πρώτων υλών σε yuan αντί δολαρίων θα μειώσει τη ζήτηση για αμερικανικά αποθεματικά, επηρεάζοντας συναλλαγματικές ισοτιμίες και διεθνείς επενδυτικές ροές.
H Ινδία ως γέφυρα
Η συμμετοχή του Ινδού πρωθυπουργού Narendra Modi προσέδωσε ιδιαίτερο βάρος.
Η Ινδία, συχνά επιφυλακτική έναντι κινεζικών πρωτοβουλιών, επέλεξε στην Τιαντζίν μια πραγματιστική στρατηγική: συνεργασία σε εμπόριο και διασυνδεσιμότητα, χωρίς να παραβλέπει τις συνοριακές διαφορές με το Πεκίνο.
Η στάση αυτή συνιστά διπλή στρατηγική: από τη μία, συμμετοχή στον SCO για να μη μείνει εκτός ευρασιατικών εξελίξεων• από την άλλη, ενεργός ρόλος στο Quad και στενότεροι δεσμοί με τις ΗΠΑ.
Με τον τρόπο αυτό, η Ινδία επιδιώκει να διατηρήσει την «στρατηγική αυτονομία» της σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Η Δύση στο περιθώριο
Η εικόνα της Τιαντζίν λειτουργεί ως προειδοποίηση.
Η Δύση εξακολουθεί να διαθέτει τεράστια ισχύ, αλλά η δυνατότητά της να ορίζει μονομερώς τους όρους της διεθνούς τάξης μειώνεται.
Ο SCO δείχνει ότι χώρες μεσαίας και μεγάλης ισχύος μπορούν να επιδιώξουν ανάπτυξη και ασφάλεια χωρίς να καταφεύγουν στα δυτικά εργαλεία.
Όσο Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν τον πολυπολικό κόσμο ως «παρέκκλιση» και όχι ως πραγματικότητα, τόσο θα διατρέχουν τον κίνδυνο να βρεθούν εκτός παιχνιδιού.
Η επιρροή πλέον κερδίζεται και δεν επιβάλλεται.
Ο πολυπολικός αιώνας
Η Σύνοδος της Τιαντζίν δεν εγκαινίασε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο• ανέδειξε μια νέα πραγματικότητα: η παγκόσμια ισχύς δεν συγκεντρώνεται σε μία πρωτεύουσα αλλά διαχέεται σε πολλαπλά κέντρα.
Ο SCO, με την οικονομική του ατζέντα, τις ενεργειακές του πρωτοβουλίες και την πρότασή του για παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αποτελεί εργαλείο συγκρότησης ενός νέου διεθνούς οικοδομήματος.
Για τη Δύση, το στοίχημα είναι διπλό: θα προσαρμοστεί σε αυτήν την πολυφωνία ή θα επιμείνει σε έναν αναχρονιστικό μονοπολικό φακό, διακινδυνεύοντας να παρακολουθεί τις εξελίξεις από το περιθώριο;
Η Τιαντζίν, εντέλει, ήταν κάτι περισσότερο από μια σύνοδος.
Ήταν ένα παράθυρο στο μέλλον της διεθνούς τάξης – ένα μέλλον που δεν ανήκει αποκλειστικά σε κανέναν, αλλά διαμορφώνεται συλλογικά από πολλούς.
www.bankingnews.gr
Με πληθυσμό που υπερβαίνει το μισό της ανθρωπότητας, αστείρευτους φυσικούς πόρους και αυξανόμενη συμβολή στο παγκόσμιο ΑΕΠ, το μπλοκ αυτό δεν αποτελεί περιθωριακή συμμαχία.
Αντιθέτως, συγκροτείται σε πυλώνα του διεθνούς συστήματος που διαμορφώνεται.
Την ίδια στιγμή, στη Δύση η σύνοδος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη, «σκεπασμένη» από τις εξελίξεις στο ΝΑΤΟ ή τις εσωτερικές πολιτικές έριδες.
Πρόκειται όμως για στρατηγικό λάθος: η Τιαντζίν δεν ήταν απλώς ένα ακόμη διπλωματικό ραντεβού• ήταν η πιο σαφής ένδειξη ότι η μεταψυχροπολεμική κυριαρχία των ΗΠΑ δίνει τη θέση της σε μια νέα, αμφισβητούμενη πολυπολική τάξη.
Παγκόσμια ανατροπή
Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping παρουσίασε τον SCO ως «πλατφόρμα ισότιμης συνεργασίας», με άμεση αντιδιαστολή προς τις ιεραρχικές συμμαχίες της Δύσης υπό αμερικανική ηγεμονία.
Η Ρωσία τόνισε τον στρατηγικό συντονισμό απέναντι στις δυτικές κυρώσεις, ενώ η Ινδία –χωρίς να κόβει γέφυρες με την Ουάσιγκτον– προέβαλε τον εαυτό της ως ανεξάρτητη πολιτισμική δύναμη.
Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας, παραδοσιακά αντιμετωπιζόμενα ως «ζώνη επιρροής» άλλων, ανέδειξαν τον ρόλο τους ως κόμβους διαμετακόμισης, ενέργειας και ασφάλειας.
Το πιο ουσιαστικό στοιχείο ήταν οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες: σχέδια ενεργειακής συνεργασίας, ψηφιακής διασύνδεσης, ανάπτυξης υποδομών και συντονισμού ασφάλειας.
Κυρίως, η πρόταση για ίδρυση Τράπεζας Ανάπτυξης του SCO αποτελεί πρόκληση στα θεμέλια του συστήματος του Bretton Woods (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα).
Αν προχωρήσει, θα επιτρέψει στα μέλη να χρηματοδοτούν έργα χωρίς τα «πακέτα όρων» που συνοδεύουν τα δυτικά δάνεια.
Κεντρικός ρόλος
Η Κεντρική Ασία αναδεικνύεται σε στρατηγικό πυρήνα της νέας παγκόσμιας ισορροπίας.
Σιδηροδρομικοί διάδρομοι που ενώνουν τη Σαγκάη με την Αγία Πετρούπολη, αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου που διατρέχουν Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν, καθώς και οι «ψηφιακοί δρόμοι του μεταξιού» με κινεζικά πρότυπα τηλεπικοινωνιών, μετατρέπουν την περιοχή από γεωπολιτική «αυλή» σε κεντρικό κόμβο επιρροής.
Η εποχή όπου η Κεντρική Ασία περιοριζόταν στον ρόλο «μεσολαβητή» Ρωσίας και Κίνας τελειώνει.
Με την υποστήριξη του SCO, χτίζει θεσμούς και υποδομές που την καθιστούν θεμέλιο του πολυπολικού κόσμου.
Το στοίχημα του «Electro-yuan»
Το πλέον τολμηρό βήμα ήταν η πρόταση του Xi Jinping για επέκταση της χρήσης του yuan στις ενεργειακές συναλλαγές μέσω ψηφιακής πλατφόρμας, που αναλυτές βάφτισαν Electro-yuan.
Με τεχνολογία blockchain, θα επιτρέψει άμεσες συναλλαγές μεταξύ κρατών, παρακάμπτοντας τις τράπεζες που στηρίζονται στο δολάριο.
Αν εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα, θα πλήξει καίρια το σύστημα του πετροδολαρίου, που από τη δεκαετία του ’70 θεμελίωσε την αμερικανική οικονομική κυριαρχία.
Ενδεχόμενη τιμολόγηση ενέργειας και πρώτων υλών σε yuan αντί δολαρίων θα μειώσει τη ζήτηση για αμερικανικά αποθεματικά, επηρεάζοντας συναλλαγματικές ισοτιμίες και διεθνείς επενδυτικές ροές.
H Ινδία ως γέφυρα
Η συμμετοχή του Ινδού πρωθυπουργού Narendra Modi προσέδωσε ιδιαίτερο βάρος.
Η Ινδία, συχνά επιφυλακτική έναντι κινεζικών πρωτοβουλιών, επέλεξε στην Τιαντζίν μια πραγματιστική στρατηγική: συνεργασία σε εμπόριο και διασυνδεσιμότητα, χωρίς να παραβλέπει τις συνοριακές διαφορές με το Πεκίνο.
Η στάση αυτή συνιστά διπλή στρατηγική: από τη μία, συμμετοχή στον SCO για να μη μείνει εκτός ευρασιατικών εξελίξεων• από την άλλη, ενεργός ρόλος στο Quad και στενότεροι δεσμοί με τις ΗΠΑ.
Με τον τρόπο αυτό, η Ινδία επιδιώκει να διατηρήσει την «στρατηγική αυτονομία» της σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Η Δύση στο περιθώριο
Η εικόνα της Τιαντζίν λειτουργεί ως προειδοποίηση.
Η Δύση εξακολουθεί να διαθέτει τεράστια ισχύ, αλλά η δυνατότητά της να ορίζει μονομερώς τους όρους της διεθνούς τάξης μειώνεται.
Ο SCO δείχνει ότι χώρες μεσαίας και μεγάλης ισχύος μπορούν να επιδιώξουν ανάπτυξη και ασφάλεια χωρίς να καταφεύγουν στα δυτικά εργαλεία.
Όσο Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν τον πολυπολικό κόσμο ως «παρέκκλιση» και όχι ως πραγματικότητα, τόσο θα διατρέχουν τον κίνδυνο να βρεθούν εκτός παιχνιδιού.
Η επιρροή πλέον κερδίζεται και δεν επιβάλλεται.
Ο πολυπολικός αιώνας
Η Σύνοδος της Τιαντζίν δεν εγκαινίασε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο• ανέδειξε μια νέα πραγματικότητα: η παγκόσμια ισχύς δεν συγκεντρώνεται σε μία πρωτεύουσα αλλά διαχέεται σε πολλαπλά κέντρα.
Ο SCO, με την οικονομική του ατζέντα, τις ενεργειακές του πρωτοβουλίες και την πρότασή του για παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αποτελεί εργαλείο συγκρότησης ενός νέου διεθνούς οικοδομήματος.
Για τη Δύση, το στοίχημα είναι διπλό: θα προσαρμοστεί σε αυτήν την πολυφωνία ή θα επιμείνει σε έναν αναχρονιστικό μονοπολικό φακό, διακινδυνεύοντας να παρακολουθεί τις εξελίξεις από το περιθώριο;
Η Τιαντζίν, εντέλει, ήταν κάτι περισσότερο από μια σύνοδος.
Ήταν ένα παράθυρο στο μέλλον της διεθνούς τάξης – ένα μέλλον που δεν ανήκει αποκλειστικά σε κανέναν, αλλά διαμορφώνεται συλλογικά από πολλούς.
Welcome to the Eurasia Century. pic.twitter.com/lcotVl0hZY
— Pepe Escobar (@RealPepeEscobar) September 3, 2025
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών