Για να γίνει η «βασίλισσα των κοινωνικών επιστημών», η οικονομία τοποθέτησε στο επίκεντρο των μοντέλων και της μεθόδου της έναν άνδρα σοβινιστή ορθολογικό ηλίθιο…
Η οικονομία είναι ένα δυσεπίλυτο «γυναικείο πρόβλημα».
Τα κορίτσια του γυμνασίου το αποφεύγουν. Οι γυναίκες προπτυχιακές το εγκαταλείπουν. Και το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τη δυσκολία προσέλκυσης αρκετών γυναικών στις επιστήμες των μαθηματικών, των επιστημών και της μηχανικής.
Ακόμη και γυναίκες που έχουν φτάσει στην κορυφή, όπως η Christine Lagarde, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θεωρούν τους οικονομολόγους «κλίκα» και τα μοντέλα τους ελαττωματικά.
Ένας λόγος που οι γυναίκες απεχθάνονται αυτό το πεδίο είναι το αρσενικό σοβινιστικό γουρούνι που στέκεται στη μέση, μεταμφιεσμένο στο άβαταρ του οικονομικού ορθολογισμού.
Τα οικονομικά μοντέλα για οτιδήποτε, από τη ζήτηση για πατάτες μέχρι τις επιπτώσεις του επιτοκίου στον πληθωρισμό και τις επενδύσεις, βασίζονται στην υπόθεση του Homo Economicus…
Πρόκειται για έναν φανταστικό, υπερλογικό ανόητο σαν τον Ροβινσώνα Κρούσο, που παίρνει πάντα αυτό που του αρέσει και του αρέσει ό,τι παίρνει (μεταξύ όλων των εφικτών εναλλακτικών).
Καμία λογική γυναίκα δεν κοιτάζει αυτό το μοντέλο και δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της στην απεικόνιση του λογικού ατόμου ως αλγοριθμικού bot, έτοιμου να κάψει τον πλανήτη για το παραμικρό καθαρό κέρδος, μόνιμα ανίκανη να κάνει αυτό που είναι σωστό (απλά επειδή είναι σωστό).
Αλλά και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι αποθαρρύνονται από τον Homo Economicus, αφήνοντας μόνο τους πιο βάναυσους να «τον» υιοθετήσουν ως αρχέτυπο ορθολογικής συμπεριφοράς.
Η προσέγγιση της πειθαρχίας στο ζήτημα της δικαιοσύνης είναι εξίσου αποκρουστική για τις γυναίκες.
Για να φαίνονται αντικειμενικοί και αμερόληπτοι όταν η Jill απαιτεί μια αλλαγή που θα κάνει τον Jack χειρότερα, οι οικονομολόγοι υιοθέτησαν τη συμβουλή του Ιταλού οικονομολόγου Vilfredo Paretoπου συμπαθούσε τον Μουσολίνι:
Η «επιστημονική» οικονομία πρέπει να προτείνει μόνο πολιτικές που κάνουν τουλάχιστον ένα άτομο καλύτερo.
Σε έναν πατριαρχικό κόσμο, όπου τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στα χέρια των ανδρών, η αποκαλούμενη αποτελεσματικότητα Pareto αποτελεί μια σθεναρή υπεράσπιση του σεξιστικού status quo.
Η παρέα και ο πολέμαρχος…
Δεν είναι μόνο αυτό… Σκεφτείτε τέσσερα άτομα ή ομάδες (Α, Β, Γ, Δ) και τρεις πιθανές συλλογικές αποφάσεις (Χ, Υ, Ζ) που τους επηρεάζουν όλους.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι οι τέσσερις (Α, Β, Γ, Δ) είναι φίλοι που, πριν από μια εβδομάδα, συμφώνησαν ότι απόψε θα πάνε στο θέατρο (Χ), παρά στον κινηματογράφο (Υ) ή σε ένα εστιατόριο (Ζ).
Ας πούμε ότι οι προτιμήσεις τους είναι οι εξής:
– Ο Α προτιμά τον κινηματογράφο από το θέατρο και το θέατρο από το εστιατόριο (Α: Υ>Χ>Ζ)
– Ο Β προτιμά ένα ωραίο δείπνο από τον κινηματογράφο και ο κινηματογράφος από το θέατρο (Β: Ζ>Υ>Χ)
– Ο C αδιαφορεί μεταξύ του θεάτρου και του κινηματογράφου, αλλά προτιμά το εστιατόριο (C: X=Y>Z)
– Ο Δ θα ήθελε πολύ να πάει για δείπνο αλλά, διαφορετικά, προτιμά τον κινηματογράφο από το θέατρο (Δ: Ζ>Υ>Χ).
Το ερώτημα είναι: Πρέπει να αλλάξουν γνώμη και, αντί για το θέατρο (όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί), να πάνε στον κινηματογράφο ή ίσως για δείπνο;
Η οικονομία έχει μια ξεκάθαρη απάντηση.
Αν αλλάξουν από το θέατρο (Χ) στο εστιατόριο (Ζ), δύο από αυτούς (Α & Γ) θα είναι χειρότερα, παραβιάζοντας έτσι το κριτήριο Pareto.
Αλλά αν αλλάξουν από το θέατρο (Χ) στον κινηματογράφο (Υ), κανείς δεν θα στεναχωρηθεί και τρεις από αυτούς (Α, Β και Δ) θα είναι καλύτερα.
Έτσι, οι οικονομολόγοι θα συμπέραναν ότι η λογική και δίκαιη απόφαση είναι να εγκαταλείψει το θέατρο υπέρ του κινηματογράφου.
Αυτό φαίνεται λογικό. Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει τη σκληρότητα της όλης προσέγγισης.
Σημειώστε ότι η σύσταση για μετάβαση από το θέατρο (Χ) στον κινηματογράφο (Υ) υποκινήθηκε αποκλειστικά από την κατάταξη των προτιμήσεών τους.
Ούτε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι (Α, Β, Γ, Δ) ούτε οι λόγοι πίσω από τις προτιμήσεις τους (Χ, Υ, Ζ), έπαιξαν ρόλο στην ετυμηγορία.
Για να δείτε γιατί αυτό είναι σκανδαλώδες, σκεφτείτε μια δραστικά διαφορετική ιστορία που αποδίδει ακριβώς την ίδια κατάταξη προτιμήσεων.
Ένας σαδιστής πολέμαρχος (Α) οδηγεί τη συμμορία του κατά ενός χωριού. Εκεί μάζεψε τους κατοίκους (D) με σκοπό να τους σκοτώσει (αποτέλεσμα Χ).
Εκείνη τη στιγμή, εσείς (Β) πεζοπορείτε στην περιοχή και συναντάτε το χωριό όπου παρακολουθείτε τη φρικτή σκηνή.
Εν τω μεταξύ, ένα κινηματογραφικό συνεργείο (C) είναι κρυμμένο στους θάμνους και καταγράφει τα πάντα.
Ο πολέμαρχος σε καλωσορίζει με ανοιχτά, απειλητικά χέρια και σου κάνει μια προσφορά: «Αν πάρεις το όπλο μου και σκοτώσεις έναν από τους χωρικούς, τυχαία, θα σώσω τους υπόλοιπους (αποτέλεσμα Υ).
Αν δεν το κάνεις, θα τους σκοτώσω όλους (αποτέλεσμα Χ).»
Είναι εύλογο ότι οι προτιμήσεις των τεσσάρων συμμετεχόντων (Α, Β, Γ, Δ) έναντι των αποτελεσμάτων Χ, Υ, Ζ είναι ακριβώς όπως στην περίπτωση των τεσσάρων φίλων που σχεδιάζουν μια βραδινή έξοδο:
Ο πολέμαρχος (Α) είναι πρόθυμος να σε κάνει συνεργό του (προτιμά το αποτέλεσμα Υ από το Χ) χωρίς να διασκεδάζει την πιθανότητα του αποτελέσματος Ζ (κανείς δεν πεθαίνει).
Οι αγρότες (D) σας παρακαλούν να κάνετε όπως λέει ο πολέμαρχος (να βοηθήσετε να φέρετε το Y έναντι του X).
Τα μέλη του κινηματογραφικού συνεργείου (Γ) δεν ενδιαφέρονται για το τι θα συμβεί εφόσον υπάρχει τουλάχιστον ένας φόνος για κινηματογράφηση (Χ ή Υ).
Λοιπόν, τι πρέπει να κάνετε εάν τοποθετήσετε στο κάτω μέρος της κατάταξής σας το αποτέλεσμα ότι κανένας χωρικός δεν ζει; (B: Z>Y>X)
Αυτός είναι ο ορισμός μιας δύσκολης επιλογής: μια σύγκρουση μεταξύ της ηθικής σας αντίρρησης να σκοτώσετε έναν αθώο και της παρόρμησής σας να σώσετε ζωές.
Αυτό δεν ισχύει για τους οικονομολόγους, που τη θεωρούν εύκολη απόφαση.
Τα οικονομικά σας καθοδηγούν να πάρετε το όπλο του πολέμαρχου και να σκοτώσετε έναν χωρικό (για να αλλάξετε από το X στο Y, ανεξάρτητα από το αν το Y είναι σινεμά ή φόνος).
Δεν υπάρχει περιθώριο
Δεν υπάρχει περιθώριο για να αναγνωρίσουμε ότι ορισμένες επιλογές είναι λανθασμένες, ανεξάρτητα από τον λογισμό λήψης αποφάσεων, και δεν μπορούν να αναχθούν στην ικανοποίηση των προτιμήσεων.
Είναι περίεργο το γεγονός ότι οι γυναίκες, οι οποίες στις πατριαρχικές κοινωνίες είναι περισσότερο εναρμονισμένες με το πλαίσιο και τους μη μετρήσιμους λόγους δράσης, περιφρονούν τα οικονομικά;
Δεν είναι μόνο ο φθόνος της φυσικής των οικονομολόγων, η έλλειψη γυναικείων προτύπων στον τομέα ή τα σεμινάρια που κυριαρχούνται από νταήδες που τροφοδοτούνται από τεστοστερόνη που αποτρέπουν τις γυναίκες από το πεδίο.
Για να γίνει η «βασίλισσα των κοινωνικών επιστημών», η οικονομία τοποθέτησε στο επίκεντρο των μοντέλων και της μεθόδου της έναν άνδρα σοβινιστή ορθολογικό ηλίθιο.
Δεδομένου ότι το να ζητάμε από τους οικονομολόγους να εγκαταλείψουν το μοντέλο που τους έφερε τεράστια επιρροή είναι σαν να ζητάμε από μια φυλή να καταγγείλει το ψεύτικο δόγμα που την έκανε κυρίαρχη.
Γιατί λοιπόν να θέλουν οι γυναίκες να εισέλθουν σε έναν τομέα του οποίου ο φιλοσοφικός σεξισμός τις καθιστά ουσιαστικά τον τυχαίο χωρικό;
www.bankingnews.gr
Τα κορίτσια του γυμνασίου το αποφεύγουν. Οι γυναίκες προπτυχιακές το εγκαταλείπουν. Και το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τη δυσκολία προσέλκυσης αρκετών γυναικών στις επιστήμες των μαθηματικών, των επιστημών και της μηχανικής.
Ακόμη και γυναίκες που έχουν φτάσει στην κορυφή, όπως η Christine Lagarde, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θεωρούν τους οικονομολόγους «κλίκα» και τα μοντέλα τους ελαττωματικά.
Ένας λόγος που οι γυναίκες απεχθάνονται αυτό το πεδίο είναι το αρσενικό σοβινιστικό γουρούνι που στέκεται στη μέση, μεταμφιεσμένο στο άβαταρ του οικονομικού ορθολογισμού.
Τα οικονομικά μοντέλα για οτιδήποτε, από τη ζήτηση για πατάτες μέχρι τις επιπτώσεις του επιτοκίου στον πληθωρισμό και τις επενδύσεις, βασίζονται στην υπόθεση του Homo Economicus…
Πρόκειται για έναν φανταστικό, υπερλογικό ανόητο σαν τον Ροβινσώνα Κρούσο, που παίρνει πάντα αυτό που του αρέσει και του αρέσει ό,τι παίρνει (μεταξύ όλων των εφικτών εναλλακτικών).
Καμία λογική γυναίκα δεν κοιτάζει αυτό το μοντέλο και δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της στην απεικόνιση του λογικού ατόμου ως αλγοριθμικού bot, έτοιμου να κάψει τον πλανήτη για το παραμικρό καθαρό κέρδος, μόνιμα ανίκανη να κάνει αυτό που είναι σωστό (απλά επειδή είναι σωστό).
Αλλά και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι αποθαρρύνονται από τον Homo Economicus, αφήνοντας μόνο τους πιο βάναυσους να «τον» υιοθετήσουν ως αρχέτυπο ορθολογικής συμπεριφοράς.
Η προσέγγιση της πειθαρχίας στο ζήτημα της δικαιοσύνης είναι εξίσου αποκρουστική για τις γυναίκες.
Για να φαίνονται αντικειμενικοί και αμερόληπτοι όταν η Jill απαιτεί μια αλλαγή που θα κάνει τον Jack χειρότερα, οι οικονομολόγοι υιοθέτησαν τη συμβουλή του Ιταλού οικονομολόγου Vilfredo Paretoπου συμπαθούσε τον Μουσολίνι:
Η «επιστημονική» οικονομία πρέπει να προτείνει μόνο πολιτικές που κάνουν τουλάχιστον ένα άτομο καλύτερo.
Σε έναν πατριαρχικό κόσμο, όπου τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στα χέρια των ανδρών, η αποκαλούμενη αποτελεσματικότητα Pareto αποτελεί μια σθεναρή υπεράσπιση του σεξιστικού status quo.
Η παρέα και ο πολέμαρχος…
Δεν είναι μόνο αυτό… Σκεφτείτε τέσσερα άτομα ή ομάδες (Α, Β, Γ, Δ) και τρεις πιθανές συλλογικές αποφάσεις (Χ, Υ, Ζ) που τους επηρεάζουν όλους.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι οι τέσσερις (Α, Β, Γ, Δ) είναι φίλοι που, πριν από μια εβδομάδα, συμφώνησαν ότι απόψε θα πάνε στο θέατρο (Χ), παρά στον κινηματογράφο (Υ) ή σε ένα εστιατόριο (Ζ).
Ας πούμε ότι οι προτιμήσεις τους είναι οι εξής:
– Ο Α προτιμά τον κινηματογράφο από το θέατρο και το θέατρο από το εστιατόριο (Α: Υ>Χ>Ζ)
– Ο Β προτιμά ένα ωραίο δείπνο από τον κινηματογράφο και ο κινηματογράφος από το θέατρο (Β: Ζ>Υ>Χ)
– Ο C αδιαφορεί μεταξύ του θεάτρου και του κινηματογράφου, αλλά προτιμά το εστιατόριο (C: X=Y>Z)
– Ο Δ θα ήθελε πολύ να πάει για δείπνο αλλά, διαφορετικά, προτιμά τον κινηματογράφο από το θέατρο (Δ: Ζ>Υ>Χ).
Το ερώτημα είναι: Πρέπει να αλλάξουν γνώμη και, αντί για το θέατρο (όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί), να πάνε στον κινηματογράφο ή ίσως για δείπνο;
Η οικονομία έχει μια ξεκάθαρη απάντηση.
Αν αλλάξουν από το θέατρο (Χ) στο εστιατόριο (Ζ), δύο από αυτούς (Α & Γ) θα είναι χειρότερα, παραβιάζοντας έτσι το κριτήριο Pareto.
Αλλά αν αλλάξουν από το θέατρο (Χ) στον κινηματογράφο (Υ), κανείς δεν θα στεναχωρηθεί και τρεις από αυτούς (Α, Β και Δ) θα είναι καλύτερα.
Έτσι, οι οικονομολόγοι θα συμπέραναν ότι η λογική και δίκαιη απόφαση είναι να εγκαταλείψει το θέατρο υπέρ του κινηματογράφου.
Αυτό φαίνεται λογικό. Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει τη σκληρότητα της όλης προσέγγισης.
Σημειώστε ότι η σύσταση για μετάβαση από το θέατρο (Χ) στον κινηματογράφο (Υ) υποκινήθηκε αποκλειστικά από την κατάταξη των προτιμήσεών τους.
Ούτε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι (Α, Β, Γ, Δ) ούτε οι λόγοι πίσω από τις προτιμήσεις τους (Χ, Υ, Ζ), έπαιξαν ρόλο στην ετυμηγορία.
Για να δείτε γιατί αυτό είναι σκανδαλώδες, σκεφτείτε μια δραστικά διαφορετική ιστορία που αποδίδει ακριβώς την ίδια κατάταξη προτιμήσεων.
Ένας σαδιστής πολέμαρχος (Α) οδηγεί τη συμμορία του κατά ενός χωριού. Εκεί μάζεψε τους κατοίκους (D) με σκοπό να τους σκοτώσει (αποτέλεσμα Χ).
Εκείνη τη στιγμή, εσείς (Β) πεζοπορείτε στην περιοχή και συναντάτε το χωριό όπου παρακολουθείτε τη φρικτή σκηνή.
Εν τω μεταξύ, ένα κινηματογραφικό συνεργείο (C) είναι κρυμμένο στους θάμνους και καταγράφει τα πάντα.
Ο πολέμαρχος σε καλωσορίζει με ανοιχτά, απειλητικά χέρια και σου κάνει μια προσφορά: «Αν πάρεις το όπλο μου και σκοτώσεις έναν από τους χωρικούς, τυχαία, θα σώσω τους υπόλοιπους (αποτέλεσμα Υ).
Αν δεν το κάνεις, θα τους σκοτώσω όλους (αποτέλεσμα Χ).»
Είναι εύλογο ότι οι προτιμήσεις των τεσσάρων συμμετεχόντων (Α, Β, Γ, Δ) έναντι των αποτελεσμάτων Χ, Υ, Ζ είναι ακριβώς όπως στην περίπτωση των τεσσάρων φίλων που σχεδιάζουν μια βραδινή έξοδο:
Ο πολέμαρχος (Α) είναι πρόθυμος να σε κάνει συνεργό του (προτιμά το αποτέλεσμα Υ από το Χ) χωρίς να διασκεδάζει την πιθανότητα του αποτελέσματος Ζ (κανείς δεν πεθαίνει).
Οι αγρότες (D) σας παρακαλούν να κάνετε όπως λέει ο πολέμαρχος (να βοηθήσετε να φέρετε το Y έναντι του X).
Τα μέλη του κινηματογραφικού συνεργείου (Γ) δεν ενδιαφέρονται για το τι θα συμβεί εφόσον υπάρχει τουλάχιστον ένας φόνος για κινηματογράφηση (Χ ή Υ).
Λοιπόν, τι πρέπει να κάνετε εάν τοποθετήσετε στο κάτω μέρος της κατάταξής σας το αποτέλεσμα ότι κανένας χωρικός δεν ζει; (B: Z>Y>X)
Αυτός είναι ο ορισμός μιας δύσκολης επιλογής: μια σύγκρουση μεταξύ της ηθικής σας αντίρρησης να σκοτώσετε έναν αθώο και της παρόρμησής σας να σώσετε ζωές.
Αυτό δεν ισχύει για τους οικονομολόγους, που τη θεωρούν εύκολη απόφαση.
Τα οικονομικά σας καθοδηγούν να πάρετε το όπλο του πολέμαρχου και να σκοτώσετε έναν χωρικό (για να αλλάξετε από το X στο Y, ανεξάρτητα από το αν το Y είναι σινεμά ή φόνος).
Δεν υπάρχει περιθώριο
Δεν υπάρχει περιθώριο για να αναγνωρίσουμε ότι ορισμένες επιλογές είναι λανθασμένες, ανεξάρτητα από τον λογισμό λήψης αποφάσεων, και δεν μπορούν να αναχθούν στην ικανοποίηση των προτιμήσεων.
Είναι περίεργο το γεγονός ότι οι γυναίκες, οι οποίες στις πατριαρχικές κοινωνίες είναι περισσότερο εναρμονισμένες με το πλαίσιο και τους μη μετρήσιμους λόγους δράσης, περιφρονούν τα οικονομικά;
Δεν είναι μόνο ο φθόνος της φυσικής των οικονομολόγων, η έλλειψη γυναικείων προτύπων στον τομέα ή τα σεμινάρια που κυριαρχούνται από νταήδες που τροφοδοτούνται από τεστοστερόνη που αποτρέπουν τις γυναίκες από το πεδίο.
Για να γίνει η «βασίλισσα των κοινωνικών επιστημών», η οικονομία τοποθέτησε στο επίκεντρο των μοντέλων και της μεθόδου της έναν άνδρα σοβινιστή ορθολογικό ηλίθιο.
Δεδομένου ότι το να ζητάμε από τους οικονομολόγους να εγκαταλείψουν το μοντέλο που τους έφερε τεράστια επιρροή είναι σαν να ζητάμε από μια φυλή να καταγγείλει το ψεύτικο δόγμα που την έκανε κυρίαρχη.
Γιατί λοιπόν να θέλουν οι γυναίκες να εισέλθουν σε έναν τομέα του οποίου ο φιλοσοφικός σεξισμός τις καθιστά ουσιαστικά τον τυχαίο χωρικό;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών