Επί του παρόντος υπάρχουν τέσσερα σενάρια για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές
Για πρώτη φορά μετά από δύο σχεδόν δεκαετίες ο Dr Doom, ο καθηγητής Nouriel Roubini "μαλακώνει" τις εκτιμήσεις του.
Δεν βλέπει να έρχεται "τυφώνας" στις αγορές, αλλά «τροπική καταιγίδα»...
Τα 4 σενάρια
Επί του παρόντος υπάρχουν τέσσερα σενάρια για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές.
Τρία από αυτά ενέχουν δυνητικά σοβαρούς κινδύνους με εκτεταμένες επιπτώσεις στις αγορές.
Το πιο θετικό είναι η "ήπια προσγείωση", όπου οι κεντρικές τράπεζες στις προηγμένες οικονομίες καταφέρνουν να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στους στόχους τους του 2% χωρίς να προκαλέσουν ύφεση.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα μιας ήπιας προσγείωσης.
Εδώ ο στόχος για τον πληθωρισμό επιτυγχάνεται, αλλά μέσω μιας σχετικά ήπιας (σύντομης και ρηχής) ύφεσης.
Το τρίτο σενάριο είναι μια σκληρή προσγείωση, όπου η επιστροφή στον πληθωρισμό του 2% απαιτεί μια παρατεταμένη ύφεση με δυνητικά σοβαρή χρηματοπιστωτική αστάθεια (όπως περισσότερες τραπεζικές δυσχέρειες και παράγοντες με υψηλή μόχλευση που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην εξυπηρέτηση του χρέους).
Εάν η προσπάθεια τιθάσευσης του πληθωρισμού προκαλέσει σοβαρή οικονομική και χρηματοπιστωτική αστάθεια, ένα τέταρτο σενάριο καθίσταται πιθανό: Οι κεντρικές τράπεζες δειλιάζουν και αποφασίζουν να επιτρέψουν πληθωρισμό άνω του στόχου, διακινδυνεύοντας την αποδυνάμωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και ένα επίμονο σπιράλ μισθών-τιμών.
Όπως έχουν τα πράγματα, η ευρωζώνη βρίσκεται ήδη σε τεχνική ύφεση, με το ΑΕΠ να έχει μειωθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και το πρώτο τρίμηνο του 2023, και με τον πληθωρισμό να εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον στόχο (παρά την πρόσφατη πτώση του).
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν βρίσκεται ακόμη σε ύφεση, αλλά η ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί απότομα και ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός (πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ).
Και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέστησαν απότομη επιβράδυνση το πρώτο τρίμηνο, ακόμη και όταν ο πυρήνας του πληθωρισμού (που δεν περιλαμβάνει τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας) παρέμεινε υψηλός (αν και ο πληθωρισμός μειώνεται, παραμένει πάνω από το 5%).
Εν τω μεταξύ, η ανάκαμψη της Κίνας μετά το Covid φαίνεται να έχει σταματήσει, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τον σχετικά μετριοπαθή στόχο της κυβέρνησης για ανάπτυξη 5% για το 2023.
Άλλες αναδυόμενες και παραμεθόριες οικονομίες παρουσιάζουν σχετικά αναιμική ανάπτυξη σε σχέση με τις δυνατότητές τους (με εξαίρεση την Ινδία), ενώ πολλές εξακολουθούν να υποφέρουν από πολύ υψηλό πληθωρισμό.
Το πιθανότερο αποτέλεσμα
Ποιο από τα τέσσερα σενάρια είναι το πιθανότερο;
Παρόλο που ο πληθωρισμός έχει μειωθεί στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες, δεν έχει μειωθεί τόσο γρήγορα όσο ήλπιζαν οι κεντρικές τράπεζες, εν μέρει επειδή η στενότητα στην αγορά εργασίας και η ταχεία αύξηση των μισθών έχουν αυξήσει την πληθωριστική πίεση στους τομείς των υπηρεσιών έντασης εργασίας.
Επιπλέον, οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές εξακολουθούν να τροφοδοτούν τη ζήτηση και να συμβάλλουν στην εμμονή του πληθωρισμού.
Οι προσδοκίες ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν τελειώσει με τις αυξήσεις των επιτοκίων διαψεύστηκαν.
Αυτό έχει καταστήσει πιο δύσκολο για τις κεντρικές τράπεζες να εκπληρώσουν την εντολή τους για τη σταθερότητα των τιμών.
Οι προσδοκίες της αγοράς ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν τελειώσει με τις αυξήσεις των επιτοκίων και ότι θα άρχιζαν ακόμη και να μειώνουν τα επιτόκια το δεύτερο εξάμηνο του 2023 έχουν διαψευστεί.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας και οι περισσότερες άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τα επιτόκια προτού κάνουν παύση.
Καθώς το κάνουν, η οικονομική επιβράδυνση θα γίνει πιο επίμονη, αυξάνοντας τον κίνδυνο οικονομικής συρρίκνωσης και νέων πιέσεων στο χρέος και τις τράπεζες.
Ταυτόχρονα, οι γεωπολιτικές εξελίξεις -κάποιες από τις οποίες έρχονται από το πουθενά, όπως η αποτυχημένη πορεία της Ομάδας Βάγκνερ προς τη Μόσχα- συνεχίζουν να ωθούν τον κόσμο προς την αστάθεια, την αποπαγκοσμιοποίηση και τον μεγαλύτερο κατακερματισμό.
Και τώρα που η ανάκαμψη της Κίνας χάνει τον βηματισμό της, θα πρέπει είτε να ακολουθήσει επιθετικές πολιτικές τόνωσης της οικονομίας -με επιπτώσεις στον πληθωρισμό παγκοσμίως- είτε να διακινδυνεύσει σημαντική υποεκπλήρωση του αναπτυξιακού της στόχου.
Από τη θετική πλευρά, ο κίνδυνος σοβαρής πιστωτικής κρίσης έχει μειωθεί μετά τις τραπεζικές χρεοκοπίες του Μαρτίου και ορισμένες τιμές των βασικών εμπορευμάτων έχουν υποχωρήσει (εν μέρει λόγω των προσδοκιών για ύφεση), συμβάλλοντας στην άμβλυνση του πληθωρισμού αγαθών.
Επομένως, ο κίνδυνος μιας σκληρής προσγείωσης (τρίτο σενάριο) φαίνεται να είναι μικρότερος από ό,τι ήταν πριν από μερικούς μήνες.
Αλλά με την επίμονα υψηλή αύξηση των μισθών και του πυρήνα του πληθωρισμού να αναγκάζουν τις κεντρικές τράπεζες να προβούν σε πρόσθετες αυξήσεις των επιτοκίων, μια σύντομη και ρηχή ύφεση κατά το επόμενο έτος (σενάριο δύο) έχει γίνει πολύ πιο πιθανή.
Τι θα συμβεί στις αγορές
Μια αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα οδηγούσε σε άνοδο τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων και θα έπληττε τις τιμές των μετοχών.
Ακόμη χειρότερα, αν μια ήπια ύφεση υλοποιηθεί, μπορεί να διαβρώσει περαιτέρω το καταναλωτικό και επιχειρηματικό κλίμα, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για μια πιο σοβαρή και παρατεταμένη ύφεση και αυξάνοντας τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικής και πιστωτικής πίεσης.
Αντιμέτωπες με την πιθανότητα το δεύτερο σενάριο να εξελιχθεί στο τρίτο, οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να ανοιγοκλείσουν τα μάτια και να επιτρέψουν στον πληθωρισμό να παραμείνει αρκετά πάνω από το 2%, αντί να διακινδυνεύσουν την πρόκληση μιας σοβαρής οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Έτσι, το τρίλημμα της νομισματικής πολιτικής των αρχών της δεκαετίας του 2020 παραμένει.
Οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν το εξαιρετικά δύσκολο έργο της ταυτόχρονης επίτευξης της σταθερότητας των τιμών, της σταθερότητας της ανάπτυξης (χωρίς ύφεση) και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Σύννεφα πάνω από το χρηματιστήριο
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων σε αυτά τα σενάρια;
Μέχρι στιγμής, οι αμερικανικές και οι παγκόσμιες μετοχές έχουν αντιστρέψει την πτωτική πορεία του 2022 και οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν κινηθεί ελαφρώς χαμηλότερα - ένα μοτίβο που συνάδει με μια ήπια προσγείωση για την παγκόσμια οικονομία, όπου ο πληθωρισμός πέφτει προς το ποσοστό-στόχο και αποφεύγεται η συρρίκνωση της ανάπτυξης.
Επιπλέον, οι αμερικανικές μετοχές -κυρίως μετοχές τεχνολογίας- έχουν ενισχυθεί από τη διαφημιστική εκστρατεία γύρω από τη γεννητική τεχνητή νοημοσύνη.
Αλλά ακόμη και μια σύντομη και ρηχή ύφεση - πόσο μάλλον μια σκληρή προσγείωση - θα προκαλούσε σημαντική πτώση στις αμερικανικές και παγκόσμιες μετοχές.
Και αν οι κεντρικές τράπεζες ανοιγοκλείσουν τα μάτια, η επακόλουθη αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα οδηγούσε σε άνοδο τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων και τελικά θα έπληττε τις τιμές των μετοχών, λόγω του υψηλότερου συντελεστή προεξόφλησης που θα εφαρμοζόταν στα μερίσματα.
Ενώ ένας σοβαρός τυφώνας για την παγκόσμια οικονομία μοιάζει λιγότερο πιθανός από ό,τι πριν από μερικούς μήνες, εξακολουθεί να είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε μια τροπική καταιγίδα που θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές οικονομικές και χρηματοπιστωτικές ζημιές, καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Δεν βλέπει να έρχεται "τυφώνας" στις αγορές, αλλά «τροπική καταιγίδα»...
Τα 4 σενάρια
Επί του παρόντος υπάρχουν τέσσερα σενάρια για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές.
Τρία από αυτά ενέχουν δυνητικά σοβαρούς κινδύνους με εκτεταμένες επιπτώσεις στις αγορές.
Το πιο θετικό είναι η "ήπια προσγείωση", όπου οι κεντρικές τράπεζες στις προηγμένες οικονομίες καταφέρνουν να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στους στόχους τους του 2% χωρίς να προκαλέσουν ύφεση.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα μιας ήπιας προσγείωσης.
Εδώ ο στόχος για τον πληθωρισμό επιτυγχάνεται, αλλά μέσω μιας σχετικά ήπιας (σύντομης και ρηχής) ύφεσης.
Το τρίτο σενάριο είναι μια σκληρή προσγείωση, όπου η επιστροφή στον πληθωρισμό του 2% απαιτεί μια παρατεταμένη ύφεση με δυνητικά σοβαρή χρηματοπιστωτική αστάθεια (όπως περισσότερες τραπεζικές δυσχέρειες και παράγοντες με υψηλή μόχλευση που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην εξυπηρέτηση του χρέους).
Εάν η προσπάθεια τιθάσευσης του πληθωρισμού προκαλέσει σοβαρή οικονομική και χρηματοπιστωτική αστάθεια, ένα τέταρτο σενάριο καθίσταται πιθανό: Οι κεντρικές τράπεζες δειλιάζουν και αποφασίζουν να επιτρέψουν πληθωρισμό άνω του στόχου, διακινδυνεύοντας την αποδυνάμωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και ένα επίμονο σπιράλ μισθών-τιμών.
Όπως έχουν τα πράγματα, η ευρωζώνη βρίσκεται ήδη σε τεχνική ύφεση, με το ΑΕΠ να έχει μειωθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και το πρώτο τρίμηνο του 2023, και με τον πληθωρισμό να εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον στόχο (παρά την πρόσφατη πτώση του).
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν βρίσκεται ακόμη σε ύφεση, αλλά η ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί απότομα και ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός (πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ).
Και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέστησαν απότομη επιβράδυνση το πρώτο τρίμηνο, ακόμη και όταν ο πυρήνας του πληθωρισμού (που δεν περιλαμβάνει τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας) παρέμεινε υψηλός (αν και ο πληθωρισμός μειώνεται, παραμένει πάνω από το 5%).
Εν τω μεταξύ, η ανάκαμψη της Κίνας μετά το Covid φαίνεται να έχει σταματήσει, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τον σχετικά μετριοπαθή στόχο της κυβέρνησης για ανάπτυξη 5% για το 2023.
Άλλες αναδυόμενες και παραμεθόριες οικονομίες παρουσιάζουν σχετικά αναιμική ανάπτυξη σε σχέση με τις δυνατότητές τους (με εξαίρεση την Ινδία), ενώ πολλές εξακολουθούν να υποφέρουν από πολύ υψηλό πληθωρισμό.
Το πιθανότερο αποτέλεσμα
Ποιο από τα τέσσερα σενάρια είναι το πιθανότερο;
Παρόλο που ο πληθωρισμός έχει μειωθεί στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες, δεν έχει μειωθεί τόσο γρήγορα όσο ήλπιζαν οι κεντρικές τράπεζες, εν μέρει επειδή η στενότητα στην αγορά εργασίας και η ταχεία αύξηση των μισθών έχουν αυξήσει την πληθωριστική πίεση στους τομείς των υπηρεσιών έντασης εργασίας.
Επιπλέον, οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές εξακολουθούν να τροφοδοτούν τη ζήτηση και να συμβάλλουν στην εμμονή του πληθωρισμού.
Οι προσδοκίες ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν τελειώσει με τις αυξήσεις των επιτοκίων διαψεύστηκαν.
Αυτό έχει καταστήσει πιο δύσκολο για τις κεντρικές τράπεζες να εκπληρώσουν την εντολή τους για τη σταθερότητα των τιμών.
Οι προσδοκίες της αγοράς ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν τελειώσει με τις αυξήσεις των επιτοκίων και ότι θα άρχιζαν ακόμη και να μειώνουν τα επιτόκια το δεύτερο εξάμηνο του 2023 έχουν διαψευστεί.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας και οι περισσότερες άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τα επιτόκια προτού κάνουν παύση.
Καθώς το κάνουν, η οικονομική επιβράδυνση θα γίνει πιο επίμονη, αυξάνοντας τον κίνδυνο οικονομικής συρρίκνωσης και νέων πιέσεων στο χρέος και τις τράπεζες.
Ταυτόχρονα, οι γεωπολιτικές εξελίξεις -κάποιες από τις οποίες έρχονται από το πουθενά, όπως η αποτυχημένη πορεία της Ομάδας Βάγκνερ προς τη Μόσχα- συνεχίζουν να ωθούν τον κόσμο προς την αστάθεια, την αποπαγκοσμιοποίηση και τον μεγαλύτερο κατακερματισμό.
Και τώρα που η ανάκαμψη της Κίνας χάνει τον βηματισμό της, θα πρέπει είτε να ακολουθήσει επιθετικές πολιτικές τόνωσης της οικονομίας -με επιπτώσεις στον πληθωρισμό παγκοσμίως- είτε να διακινδυνεύσει σημαντική υποεκπλήρωση του αναπτυξιακού της στόχου.
Από τη θετική πλευρά, ο κίνδυνος σοβαρής πιστωτικής κρίσης έχει μειωθεί μετά τις τραπεζικές χρεοκοπίες του Μαρτίου και ορισμένες τιμές των βασικών εμπορευμάτων έχουν υποχωρήσει (εν μέρει λόγω των προσδοκιών για ύφεση), συμβάλλοντας στην άμβλυνση του πληθωρισμού αγαθών.
Επομένως, ο κίνδυνος μιας σκληρής προσγείωσης (τρίτο σενάριο) φαίνεται να είναι μικρότερος από ό,τι ήταν πριν από μερικούς μήνες.
Αλλά με την επίμονα υψηλή αύξηση των μισθών και του πυρήνα του πληθωρισμού να αναγκάζουν τις κεντρικές τράπεζες να προβούν σε πρόσθετες αυξήσεις των επιτοκίων, μια σύντομη και ρηχή ύφεση κατά το επόμενο έτος (σενάριο δύο) έχει γίνει πολύ πιο πιθανή.
Τι θα συμβεί στις αγορές
Μια αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα οδηγούσε σε άνοδο τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων και θα έπληττε τις τιμές των μετοχών.
Ακόμη χειρότερα, αν μια ήπια ύφεση υλοποιηθεί, μπορεί να διαβρώσει περαιτέρω το καταναλωτικό και επιχειρηματικό κλίμα, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για μια πιο σοβαρή και παρατεταμένη ύφεση και αυξάνοντας τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικής και πιστωτικής πίεσης.
Αντιμέτωπες με την πιθανότητα το δεύτερο σενάριο να εξελιχθεί στο τρίτο, οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να ανοιγοκλείσουν τα μάτια και να επιτρέψουν στον πληθωρισμό να παραμείνει αρκετά πάνω από το 2%, αντί να διακινδυνεύσουν την πρόκληση μιας σοβαρής οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Έτσι, το τρίλημμα της νομισματικής πολιτικής των αρχών της δεκαετίας του 2020 παραμένει.
Οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν το εξαιρετικά δύσκολο έργο της ταυτόχρονης επίτευξης της σταθερότητας των τιμών, της σταθερότητας της ανάπτυξης (χωρίς ύφεση) και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Σύννεφα πάνω από το χρηματιστήριο
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων σε αυτά τα σενάρια;
Μέχρι στιγμής, οι αμερικανικές και οι παγκόσμιες μετοχές έχουν αντιστρέψει την πτωτική πορεία του 2022 και οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν κινηθεί ελαφρώς χαμηλότερα - ένα μοτίβο που συνάδει με μια ήπια προσγείωση για την παγκόσμια οικονομία, όπου ο πληθωρισμός πέφτει προς το ποσοστό-στόχο και αποφεύγεται η συρρίκνωση της ανάπτυξης.
Επιπλέον, οι αμερικανικές μετοχές -κυρίως μετοχές τεχνολογίας- έχουν ενισχυθεί από τη διαφημιστική εκστρατεία γύρω από τη γεννητική τεχνητή νοημοσύνη.
Αλλά ακόμη και μια σύντομη και ρηχή ύφεση - πόσο μάλλον μια σκληρή προσγείωση - θα προκαλούσε σημαντική πτώση στις αμερικανικές και παγκόσμιες μετοχές.
Και αν οι κεντρικές τράπεζες ανοιγοκλείσουν τα μάτια, η επακόλουθη αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα οδηγούσε σε άνοδο τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων και τελικά θα έπληττε τις τιμές των μετοχών, λόγω του υψηλότερου συντελεστή προεξόφλησης που θα εφαρμοζόταν στα μερίσματα.
Ενώ ένας σοβαρός τυφώνας για την παγκόσμια οικονομία μοιάζει λιγότερο πιθανός από ό,τι πριν από μερικούς μήνες, εξακολουθεί να είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε μια τροπική καταιγίδα που θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές οικονομικές και χρηματοπιστωτικές ζημιές, καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών