Κομισιόν: Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών θα παραμείνει υπό πίεση - Επιδείνωση ενεργητικού με τη λήξη των μορατορίων

Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών είναι πιθανό να παραμείνει υπό πίεση, καθώς οι ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας και τα σημαντικά μη επαναλαμβανόμενα έσοδα στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών αντισταθμίστηκαν μόνο εν μέρει από τις αυξημένες προβλέψεις.
Αυτό αναφέρει στην 9η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τονίζοντας όμως ότι οι τράπεζες έχουν διατηρήσει άφθονα cash buffers και χαμηλά το κόστος χρηματοδότησης λόγω της σταθερής ανοδικής τάσης των καταθέσεων σε συνδυασμό με την προσαρμοστική νομισματική πολιτική.
Επιπλέον, έχουν επωφεληθεί από τα σημαντικά κέρδη στο χαρτοφυλάκιο των κρατικών ομολόγων.
Ωστόσο, ο εμπροσθοβαρής σχηματισμός προβλέψεων, λόγω του αναμενόμενου αντικτύπου της πανδημίας, μεταξύ άλλων παραγόντων, οδήγησε τις ελληνικές τράπεζες στο σύνολό τους να παρουσιάσουν ζημιές μετά τους φόρους τους πρώτους εννέα μήνες του 2020.

Προκλήσεις στην κερδοφορία

Οι προκλήσεις στις προοπτικές της κερδοφορίας θα παραμείνουν και θα περιορίσουν έτσι την ικανότητα δημιουργίας εσωτερικών κεφαλαίων.
Οι τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων θα έχουν θετικό αντίκτυπο στο κόστος κινδύνου των τραπεζών και θα ελευθερώσουν χώρο στους ισολογισμούς των τραπεζών για νέο δανεισμό, αλλά συνεπάγεται επίσης μια αρχική εφάπαξ απώλεια κεφαλαίου και επαναλαμβανόμενη ζημιά στα καθαρά έσοδα από τόκους.
Ταυτόχρονα, η λήξη των μορατορίων μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω απομειώσεις λόγω επιδείνωσης της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων.

Η πορεία των NPLs

Το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων εξακολούθησε να μειώνεται, κυρίως χάρη στο σχέδιο Ηρακλής και στον προσωρινό αντίκτυπο των μορατορίων.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2020 ανήλθαν σε 58,7 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 9,8 δισ. ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2019, αλλά μόνο 1 δισ. ευρώ από το προηγούμενο τρίμηνο.
Ως αποτέλεσμα, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων έφτασε στο 35,8%, το οποίο παραμένει το υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ.
Η συνεχής βελτίωση κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, παρά την πανδημία και τη συνακόλουθη μείωση του αριθμού των ρυθμισμένων δανείων, οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους 6,8 δισ. ευρώ και την περιορισμένη εισροή νέων επισφαλών δανείων χάρη στην ισχύουσα αναστολή.
Τα δάνεια υπό μορατόρια ανήλθαν σε 20,8 δισ. ευρώ από τον Νοέμβριο του 2020, δηλαδή άνω του 12% του βιβλίου δανείων, περίπου ομοιόμορφα διαχωρισμα μεταξύ εταιρειών και νοικοκυριών.
Η απομόχλευση μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες οδήγησε επίσης σε αυξημένο ρόλο για τους μη τραπεζικούς εξυπηρετητές (servicers), με δάνεια 33 δισ. ευρώ υπό διαχείριση από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, ήτοι αύξηση κατά 40% από το τέλος του 2019.

Επιδείνωση ενόψει

Όπως και σε άλλα κράτη μέλη, η λήξη των αναστολών πληρωμών δανείων θα μπορούσε να συνοδεύεται από νέα επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων στο μέλλον.
Το μεγάλο ποσό δανείων υπό μορατόριουμ και το ανεπαρκές ιστορικό των τραπεζών σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις δανείων δείχνουν ότι υπάρχει ουσιώδης κίνδυνος για την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, καθώς η αναστολή θα λήξει ως επί το πλείστον.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες απομειώσεις, σε περίπτωση που οι προβλέψεις μέχρι στιγμής δεν αποτυπώνουν πλήρως τον ενδεχόμενο αντίκτυπο της πανδημίας.
Ωστόσο, το καθεστώς επιδότησης δόσεων που δημιουργήθηκε από τις αρχές για τους οφειλέτες που έχουν πληγεί από την πανδημική κρίση και έχουν υποθήκες την πρώτη κατοικία (το πρόγραμμα «Γέφυρα») θα μετριάσει αυτόν τον κίνδυνο για αυτόν τον τύπο δανείων, τα οποία αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος στο χαρτοφυλάκιο δανείων.
Ήδη έχουν ξεκινήσει πληρωμές επιδοτήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος, ενώ οι αρχές σχεδιάζουν τη δημιουργία παρόμοιου συστήματος για επιχειρηματικά δάνεια.
Το σχέδιο θα πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων διασφαλίσεων ηθικού κινδύνου, αναφέρει η Κομισιόν.
Επιπλέον, οι τράπεζες θα προσπαθήσουν να σταματήσουν τη μεταφορά των δανείων που βρίσκονται υπό μορατόρια σε μια κατηγορία αυξημένου πιστωτικού κινδύνου, κάτι που θα συνέβαινε υψηλότερες ανάγκες προβλέψεων, μέσω της προσφοράς ενδιάμεσων προϊόντων, επιτρέποντας τη σταδιακή αποκατάσταση των τρόπων πληρωμής.
Η ακριβής εποπτική αντιμετώπιση και το σχετικό κόστος αυτών των προϊόντων θα πρέπει να συζητηθεί με τις εποπτικές αρχές.

Ο ρόλος του Ηρακλή

Οι προγραμματισμένες τιτλοποιήσεις στο πλαίσιο του συστήματος Ηρακλής παραμένουν ο κύριος μοχλός της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Τα μέτρα στήριξης που υιοθέτησαν οι αρχές ενίσχυσαν περαιτέρω την πιστωτική επέκταση στις επιχειρήσεις, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πίστωση και για μικρότερες επιχειρήσεις.
Το σύστημα εγγύησης και το σύστημα επιδότησης επιτοκίου (TEPIX-II) που διαχειρίζεται η Ελληνική Τράπεζα Ανάπτυξης οδήγησε σε δάνεια 4,6 δισ. και 2 δισ. ευρώ αντίστοιχα σε εταιρείες και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις το 2020, συμβάλλοντας με περίπου 40% στις συνολικές ακαθάριστες ροές εταιρικών δανείων κατά τη διάρκεια του έτους.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι μέσες μηνιαίες ακαθάριστες ροές δανείων να υπερδιπλασιαστούν για τις μεγάλες εταιρείες, ενώ αυξήθηκε σημαντικά και για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Αυτή η πιστωτική αύξηση έχει χρησιμοποιηθεί από τις εταιρείες για να καλύψουν κυρίως τις ανάγκες του κεφαλαίου κίνησης και να αυξήσουν τη ρευστότητά τους.
Όσον αφορά το κόστος της πίστωσης, αν και τα ονομαστικά επιτόκια δανεισμού είναι κοντά στα ιστορικά χαμηλά τους επίπεδα για τις εταιρείες, έχουν αυξηθεί από τον Σεπτέμβριο του 2020, ιδίως για τις μικρότερες επιχειρήσεις, αντανακλώντας τον αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο.
Όσον αφορά την ανάπτυξη δανείων σε νοικοκυριά, παραμένει σε αρνητική περιοχή και έχει σταθερά υψηλότερο κόστος.

Αλλαγές στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

Οι αρχές ετοιμάζουν τροποποίηση του εφαρμοστικού νόμου του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας.
Η τροποποίηση θα επιτρέψει στο Ταμείο να συμμετάσχει ως ιδιώτης επενδυτής σε μελλοντικές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών όπου διατηρεί μερίδιο.

www.bankingnews.gr