Η γερμανική τράπεζα προειδοποιεί ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των δασμών στις ευρωπαϊκές οικονομίες θα είναι ισχυρές…
Περιορισμένη άμεση επίδραση στην ελληνική οικονομία αναμένεται να έχουν οι δασμοί που επέβαλε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την Deutsche Bank, δεδομένου ότι οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν ένα μικρό ποσοστό του συνολικού εμπορίου της χώρας (σ.σ. δεν παράγουμε τίποτε, δεν εξάγουμε τίποτε).
Ωστόσο, η γερμανική τράπεζα προειδοποιεί ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των δασμών στις ευρωπαϊκές οικονομίες, ιδιαίτερα σε χώρες με σημαντικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να επηρεάσουν έμμεσα και την Ελλάδα.
Ειδικότερα, βάσει των εκτιμήσεων της Deutsche Bank, οι συνολικοί σταθμισμένοι μέσοι δασμολογικοί συντελεστές για τις εξαγωγές τόσο της ΕΕ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις.
«Συγκεκριμένα, εκτιμούμε ότι ο μέσος σταθμισμένος δασμολογικός συντελεστής για τις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα αυξηθεί από 1,4% σε 17,1% (και από 0,9% σε 12,1% για το Ηνωμένο Βασίλειο).
Ενσωματώνοντας όλους τους ανακοινωμένους δασμούς στο μοντέλο εισροών/εκροών, εκτιμούμε ότι το συνολικό ΑΕΠ της ΕΕ θα μπορούσε να υποστεί σωρευτική μείωση της τάξης του 0,4 έως 0,7 ποσοστιαίων μονάδων (σημαντικό να σημειωθεί ότι οι δασμοί που επιβάλλονται στον υπόλοιπο κόσμο προσθέτουν επιπλέον 0,1-0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε κάθε άκρο του εύρους).
Ο αντίκτυπος φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερος στη Σλοβακία, τη Γερμανία και την Ιρλανδία (περίπου μεταξύ 0,5-1,4 ποσοστιαίων μονάδων – οι δύο πρώτες χώρες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στους υψηλότερους δασμούς στα αυτοκίνητα, ενώ η Ιρλανδία επηρεάζεται γενικά από τις ΗΠΑ παρά την εξαίρεση στα φαρμακευτικά προϊόντα).
Οι εκτιμήσεις είναι χαμηλότερες για χώρες όπως η Κροατία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ελλάδα, όπου εκτιμούμε ότι η μείωση θα είναι στην περιοχή των 0,1-0,3 ποσοστιαίων μονάδων.
Για την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η επίπτωση στο ΑΕΠ φαίνεται να κυμαίνεται μεταξύ 0,2 και 0,4 ποσοστιαίων μονάδων» γράφει κατ’ αρχάς ο γερμανικός οίκος.
Από την πλευρά της προσφοράς, οι βιομηχανίες της ΕΕ που φαίνεται να είναι περισσότερο εκτεθειμένες στους δασμούς που ανακοίνωσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας (με απώλειες προστιθέμενης αξίας 1,8%-4,8%), τα βασικά μέταλλα (1,8%-4,6%) και ο κλάδος των λοιπών μεταφορικών εξοπλισμών (που περιλαμβάνει αεροσκάφη και πλοία – 1,5%-4,1%)» γράφει η γερμανική τράπεζα.
Σε αυτό το πλαίσιο, «οι προκαταρκτικοί μας υπολογισμοί εκτιμούν ότι το πλήγμα στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης από τους ανταποδοτικούς δασμούς των ΗΠΑ θα ανέλθει περίπου στο 0,4-0,8 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.).
Αυτό είναι μεγαλύτερο από το εύρος 0,3-0,4 π.μ. που είχε ληφθεί υπόψη στην πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη το 2025-2026.
Οι νέες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι η πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2025 θα πρέπει να αναθεωρηθεί προς τα κάτω, στο +0,25%-0,50% από +0,8% που είναι η τρέχουσα εκτίμηση.
Αυτό ισοδυναμεί ουσιαστικά με οικονομική στασιμότητα έως τα μέσα του 2025.
Για το 2026, η πρόβλεψη ανάπτυξης της Ευρωζώνης στο +1,0% μπορεί να παραμείνει έγκυρη, λόγω των αρχικών αναπτυξιακών ωφελειών από τις αυξημένες δαπάνες σε άμυνα και υποδομές.
Οι προβλέψεις μας για τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης το 2025 και το 2026 θα μπορούσαν να παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητες, στο 2,2% και 1,9% αντίστοιχα. Η αύξηση του πληθωρισμού το 2025 λόγω των αντίμετρων της ΕΕ (περίπου +0,1-0,2 π.μ.) θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από την καθοδική αναθεώρηση της ανάπτυξης (περίπου -0,1-0,2 π.μ.).
Οι αποπληθωριστικές επιπτώσεις από την ανατίμηση του ευρώ και την εκτροπή του εμπορίου μπορεί να συνεχιστούν το 2026, αλλά ενδέχεται να εξισορροπηθούν από τις πληθωριστικές πιέσεις που θα προκληθούν από τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες.
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, οι προκαταρκτικοί μας υπολογισμοί δείχνουν ένα σημαντικό, αλλά μικρότερο πλήγμα σε σύγκριση με την ΕΕ – περίπου 0,3-0,6 π.μ., ελαφρώς υψηλότερο από τις 0,25 π.μ. που έχουν ληφθεί υπόψη στις τρέχουσες βασικές προβλέψεις μας.
Η αβεβαιότητα στο εμπόριο αυξάνει τους καθοδικούς κινδύνους, ειδικά για μια μικρή και ανοιχτή οικονομία όπως η Βρετανία.
Ο αντίκτυπος αυτός συνάδει με κάποιους κινδύνους προς τα κάτω στην τρέχουσα πρόβλεψή μας για ανάπτυξη 1% το 2025 και 1,4% το 2026. Έχουμε ήδη ενσωματώσει σχεδόν το μισό του αντίκτυπου στις επικαιροποιημένες βασικές μας προβλέψεις για το 2025» σημειώνει ο οίκος.
Πληθωρισμός - Ανεργία
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, σύμφωνα με την Deutsche Bank, η άνοδος των παγκόσμιων τιμών – και τα πιθανά αντίμετρα – αυξάνουν τον κίνδυνο αύξησης του πληθωρισμού στο άμεσο μέλλον.
Ωστόσο, εκτιμάται ότι η κλίμακα μιας τέτοιας αύξησης παραμένει περιορισμένη.
Παράλληλα, η διαφοροποίηση του εμπορίου και η ασθενέστερη ζήτηση θα μπορούσαν να μειώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.
Η πρόβλεψή της γερμανικής τράπεζας για το μέγιστο επιτόκιο της ΕΚΤ στο 1,50% μέχρι το τέλος του 2025 μπορεί να παραμείνει αμετάβλητη προς το παρόν.
Το βασικό μας σενάριο περιλαμβάνει μειώσεις επιτοκίων τον Απρίλιο, τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Το πλήγμα της εμπορικής σύγκρουσης στην ανάπτυξη αυξάνει την πίεση για περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων, ενώ ο κίνδυνος πληθωριστικής αύξησης δεν φαίνεται να αποτελεί σοβαρό περιορισμό – ειδικά με την ταχεία ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου.
Ωστόσο, οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακοπή του κύκλου χαλάρωσης στο 1,75%-2,00%.
Για την Τράπεζα της Αγγλίας (BoE), διατηρείται αμετάβλητη η πρόβλεψη για το τελικό επιτόκιο στο 3,25%.
Βλέπουμε τέσσερις επιπλέον μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης φέτος, αλλά οι κίνδυνοι φαίνεται να είναι υπέρ μιας πιο αργής αποκλιμάκωσης προς το ουδέτερο επίπεδο, λόγω της αναμενόμενης αύξησης του ΔΤΚ και των πληθωριστικών προσδοκιών στο άμεσο μέλλον.
Εμπορική αβεβαιότητα – Ένα ακόμη πλήγμα στη ζήτηση
Τα καλά νέα; Οι ανακοινώσεις της 2ας Απριλίου ενδέχεται να περιορίσουν την εμπορική αβεβαιότητα.
Τα κακά νέα; Λόγω της πιθανότητας αλλαγών και διαπραγματεύσεων τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες, η εμπορική αβεβαιότητα θα παραμείνει αυξημένη.
Αυτή η αβεβαιότητα αντικατοπτρίζεται στην ιστορικά υψηλή μέτρηση του δείκτη αβεβαιότητας εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ (US Trade Policy Uncertainty - TPI) που καταγράφηκε τον Μάρτιο.
Ο αντίκτυπος στην αγορά εργασίας – Πλήγμα στις θέσεις εργασίας
Βάσει των προσομοιώσεων της Deutsche Bank, το συνολικό ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 0,6 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), με τη Γερμανία, την Τσεχία και – το σημαντικότερο – τη Σλοβακία να εμφανίζουν αυξήσεις μεταξύ 0,8 και 1,2 π.μ., λόγω της μεγαλύτερης έκθεσής τους στην αλυσίδα αξίας της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι αυξήσεις στην ανεργία στις υπόλοιπες χώρες κυμαίνονται μεταξύ 0,2 και 0,6 π.μ., ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο διαμορφώνονται κοντά στις 0,4 π.μ.
Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό – Πώς θα επηρεαστεί
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, ανέφερε πρόσφατα ότι τα αντίμετρα της ΕΕ και η αποδυνάμωση του ευρώ θα μπορούσαν να προσθέσουν περίπου 0,5 π.μ. στον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα (με την επίδραση να μειώνεται σταδιακά).
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις μας δείχνουν έναν πιο συγκρατημένο αντίκτυπο.
Ο πληθωριστικός αντίκτυπος βασίζεται σε τρεις παράγοντες:
1. Το μέγεθος των αντι-δασμών από την Ευρώπη.
2. Τις πιθανές επιπτώσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία και τις εφοδιαστικές αλυσίδες – που θα αυξήσουν τις τιμές εξωγενώς.
3. Τον αντίκτυπο στη ζήτηση από τη χαμηλότερη ανάπτυξη, που θα μειώσει τις πληθωριστικές πιέσεις μακροπρόθεσμα.
Αντίμετρα δασμών – Ο βασικός παράγοντας για την αύξηση των τιμών
«Εκτιμούμε ότι η επίδραση των αντίμετρων δασμών στον πληθωρισμό θα είναι μέτρια. Γιατί; Διότι η ΕΕ εισάγει μόλις 30-35 δισ. ευρώ καταναλωτικών αγαθών ετησίως από τις ΗΠΑ (32,6 δισ. ευρώ το 2023), ποσό που αντιστοιχεί σε ένα πολύ μικρό μερίδιο από τα σχεδόν 9 τρισ. ευρώ που δαπανούν κάθε χρόνο τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.
Ωστόσο, η ΕΕ είναι πιο εκτεθειμένη στις εισαγωγές ενδιάμεσων προϊόντων από τις ΗΠΑ (236 δισ. ευρώ το 2023), μέρος των οποίων μπορεί να επηρεάσει έμμεσα την κατανάλωση και τις τιμές, εάν αυξηθούν οι δασμοί.
Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεών μας δείχνουν ότι:
• Ο συνολικός δείκτης τιμών καταναλωτή (CPI) στην ΕΕ θα αυξηθεί μόλις κατά 0,05% σωρευτικά στο πρώτο σενάριο, όπου οι δασμοί ανέρχονται στο 50% για τα προϊόντα αξίας 26 δισ. ευρώ που περιλαμβάνονται στη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Στο πιο "μαξιμαλιστικό" σενάριο, όπου η ΕΕ θα ανταποδώσει πλήρως τους δασμούς των ΗΠΑ με αύξηση 20%, ο CPI θα αυξηθεί κατά 0,2%.
Αυτά τα αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευθούν υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα υπόλοιπα παραμένουν αμετάβλητα, δηλαδή δεν υπάρχει μεταβολή στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων ή στις αγορές.
Ένα κρίσιμο στοιχείο είναι ότι το "μαξιμαλιστικό" σενάριο υποθέτει μια πλήρη αντιστοίχιση της ΕΕ στους δασμούς των ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, αναμένουμε μια πιο μετριοπαθή απάντηση (ενδεχομένως στο 50% της αύξησης των ΗΠΑ), γεγονός που θα περιόριζε την πληθωριστική επίδραση κοντά στις 10-15 μονάδες βάσης.
Συμπέρασμα: Θα απαιτούνταν μια σημαντική αύξηση των δασμών σε όλες τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ για να υπάρξει αισθητή αύξηση του ευρωπαϊκού πληθωρισμού» γράφει ο γερμανικός οίκος.
Συμπέρασμα
Υπάρχει πολύ περιορισμένο περιθώριο για την ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική να αντισταθμίσει το σοκ ανάπτυξης που προκαλείται από δασμούς.
Η άποψη της γερμανικής τράπεζας είναι ότι τα δημόσια οικονομικά δεν έχουν ανακάμψει πλήρως από την πανδημία — για παράδειγμα, επτά κράτη μέλη βρίσκονται υπό Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος — και η προτεραιότητα της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Ακόμη και αυτό θα αποδειχθεί δύσκολο εκτός Γερμανίας. Η αύξηση των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων ως απάντηση στη στρατηγική στροφή της Γερμανίας προς την άμυνα και τις υποδομές έχει αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης για όλες τις χώρες της ΕΕ.
Αν όλα τα άλλα παραμείνουν αμετάβλητα, αυτό μειώνει τον δημοσιονομικό χώρο για άλλα μεγάλα κράτη μέλη.
Κάποια δημοσιονομική χαλάρωση δεν μπορεί να αποκλειστεί σε περίπτωση σημαντικού σοκ στην ανάπτυξη.
Η έκθεση κάθε χώρας στους δασμούς διαφέρει σημαντικά, οπότε είναι πιθανό ορισμένες χώρες να δεχθούν μεγαλύτερη πίεση για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής από άλλες.
Επιπλέον, δεδομένης της ασύμμετρης φύσης της επίδρασης των δασμών στους διάφορους τομείς της οικονομίας, μια στοχευμένη δημοσιονομική χαλάρωση θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική από τη νομισματική χαλάρωση.
Η ΕΕ θα μπορούσε να επιδείξει ευελιξία εισάγοντας πρόσθετη χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, παρόμοια με τα μέτρα που ελήφθησαν κατά την πανδημία COVID-19 και την ενεργειακή κρίση.
Οι κρατικές ενισχύσεις υπό τη μορφή χρηματοοικονομικών συναλλαγών δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τα εθνικά ελλείμματα.
Η Ισπανία έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να ζητήσει την ενεργοποίηση ενός ειδικού ευρωπαϊκού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις. Αν και αυτή η λύση θα μπορούσε να προσφέρει κάποια ανακούφιση, ενδέχεται να μην αντιμετωπίσει πλήρως τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο που αντιμετωπίζουν πολλά κράτη μέλη. Ακόμα και αν οι κρατικές ενισχύσεις δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν τα επίπεδα χρέους.
Σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, «Η βασική μας πρόβλεψη είναι ότι το τελικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα διαμορφωθεί στο 1,50%, με μειώσεις 25 μονάδων βάσης τον Απρίλιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο.
Ωστόσο, η στροφή προς την άμυνα υποδηλώνει ότι αυτή η πρόβλεψη μπορεί να είναι υπερβολικά επιθετική. Ίσως ένα τελικό επιτόκιο 2,00% να είναι πιο ισορροπημένη εκτίμηση. Παρ’ όλα αυτά, ο εμπορικός πόλεμος είναι πηγή αβεβαιότητας. Συνολικά, εξακολουθούμε να βλέπουμε περισσότερους κινδύνους προς ένα τελικό επιτόκιο κάτω από το 2,00%.
Η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής στο σοκ των δασμών εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες:
1. Η φύση του εμπορικού σοκ: Ένας εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να προκαλέσει τόσο αρνητικό σοκ ζήτησης όσο και αρνητικό σοκ προσφοράς. Η επίδραση στην ανάπτυξη είναι σαφώς αρνητική. Η επίδραση στον πληθωρισμό είναι πιο περίπλοκη και αβέβαιη. Αν το σοκ στο εμπόριο θεωρηθεί μόνιμο ή δομικό, τα «γεράκια» θα υποστηρίξουν λιγότερη πολιτική χαλάρωση.
2. Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό: Ένας σημαντικός παράγοντας για το πώς η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας θα ανταποκριθούν στις αντικρουόμενες πιέσεις του εμπορικού πολέμου (αυξημένος πληθωρισμός έναντι επιβράδυνσης της οικονομίας) είναι η συμπεριφορά των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Μέχρι σήμερα, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ παραμένουν κοντά στον στόχο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις εκτροχιασμού των προσδοκιών πληθωρισμού, γεγονός που περιπλέκει τις επιλογές νομισματικής πολιτικής.
3. Παράγοντες που ενισχύουν ή αποδυναμώνουν το σοκ: Η αγορά εργασίας και η πίστωση είναι δύο βασικοί μηχανισμοί μετάδοσης του σοκ των δασμών στην ευρύτερη οικονομία. Η αγορά εργασίας μπορεί να λειτουργήσει ως σταθεροποιητής, καθώς οι επιχειρήσεις ενδέχεται να επιλέξουν τη διατήρηση προσωπικού λόγω της ανάγκης για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Παράλληλα, η πιστωτική δραστηριότητα μπορεί να μετριάσει τον αντίκτυπο των δασμών, καθώς τα ισχυρά ισοζύγια του ιδιωτικού τομέα επιτρέπουν την απορρόφηση μέρους του κόστους.
Συμπερασματικά, η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής στον εμπορικό πόλεμο θα εξαρτηθεί από την έκταση της διαταραχής, την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας και των πιστωτικών συνθηκών, καθώς και από τη συμπεριφορά των προσδοκιών πληθωρισμού» καταλήγει η Deutsche Bank.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, η γερμανική τράπεζα προειδοποιεί ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των δασμών στις ευρωπαϊκές οικονομίες, ιδιαίτερα σε χώρες με σημαντικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να επηρεάσουν έμμεσα και την Ελλάδα.
Ειδικότερα, βάσει των εκτιμήσεων της Deutsche Bank, οι συνολικοί σταθμισμένοι μέσοι δασμολογικοί συντελεστές για τις εξαγωγές τόσο της ΕΕ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις.
«Συγκεκριμένα, εκτιμούμε ότι ο μέσος σταθμισμένος δασμολογικός συντελεστής για τις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα αυξηθεί από 1,4% σε 17,1% (και από 0,9% σε 12,1% για το Ηνωμένο Βασίλειο).
Ενσωματώνοντας όλους τους ανακοινωμένους δασμούς στο μοντέλο εισροών/εκροών, εκτιμούμε ότι το συνολικό ΑΕΠ της ΕΕ θα μπορούσε να υποστεί σωρευτική μείωση της τάξης του 0,4 έως 0,7 ποσοστιαίων μονάδων (σημαντικό να σημειωθεί ότι οι δασμοί που επιβάλλονται στον υπόλοιπο κόσμο προσθέτουν επιπλέον 0,1-0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε κάθε άκρο του εύρους).
Ο αντίκτυπος φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερος στη Σλοβακία, τη Γερμανία και την Ιρλανδία (περίπου μεταξύ 0,5-1,4 ποσοστιαίων μονάδων – οι δύο πρώτες χώρες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στους υψηλότερους δασμούς στα αυτοκίνητα, ενώ η Ιρλανδία επηρεάζεται γενικά από τις ΗΠΑ παρά την εξαίρεση στα φαρμακευτικά προϊόντα).
Οι εκτιμήσεις είναι χαμηλότερες για χώρες όπως η Κροατία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ελλάδα, όπου εκτιμούμε ότι η μείωση θα είναι στην περιοχή των 0,1-0,3 ποσοστιαίων μονάδων.
Για την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η επίπτωση στο ΑΕΠ φαίνεται να κυμαίνεται μεταξύ 0,2 και 0,4 ποσοστιαίων μονάδων» γράφει κατ’ αρχάς ο γερμανικός οίκος.
Από την πλευρά της προσφοράς, οι βιομηχανίες της ΕΕ που φαίνεται να είναι περισσότερο εκτεθειμένες στους δασμούς που ανακοίνωσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας (με απώλειες προστιθέμενης αξίας 1,8%-4,8%), τα βασικά μέταλλα (1,8%-4,6%) και ο κλάδος των λοιπών μεταφορικών εξοπλισμών (που περιλαμβάνει αεροσκάφη και πλοία – 1,5%-4,1%)» γράφει η γερμανική τράπεζα.
Σε αυτό το πλαίσιο, «οι προκαταρκτικοί μας υπολογισμοί εκτιμούν ότι το πλήγμα στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης από τους ανταποδοτικούς δασμούς των ΗΠΑ θα ανέλθει περίπου στο 0,4-0,8 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.).
Αυτό είναι μεγαλύτερο από το εύρος 0,3-0,4 π.μ. που είχε ληφθεί υπόψη στην πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη το 2025-2026.
Οι νέες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι η πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2025 θα πρέπει να αναθεωρηθεί προς τα κάτω, στο +0,25%-0,50% από +0,8% που είναι η τρέχουσα εκτίμηση.
Αυτό ισοδυναμεί ουσιαστικά με οικονομική στασιμότητα έως τα μέσα του 2025.
Για το 2026, η πρόβλεψη ανάπτυξης της Ευρωζώνης στο +1,0% μπορεί να παραμείνει έγκυρη, λόγω των αρχικών αναπτυξιακών ωφελειών από τις αυξημένες δαπάνες σε άμυνα και υποδομές.
Οι προβλέψεις μας για τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης το 2025 και το 2026 θα μπορούσαν να παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητες, στο 2,2% και 1,9% αντίστοιχα. Η αύξηση του πληθωρισμού το 2025 λόγω των αντίμετρων της ΕΕ (περίπου +0,1-0,2 π.μ.) θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από την καθοδική αναθεώρηση της ανάπτυξης (περίπου -0,1-0,2 π.μ.).
Οι αποπληθωριστικές επιπτώσεις από την ανατίμηση του ευρώ και την εκτροπή του εμπορίου μπορεί να συνεχιστούν το 2026, αλλά ενδέχεται να εξισορροπηθούν από τις πληθωριστικές πιέσεις που θα προκληθούν από τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες.
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, οι προκαταρκτικοί μας υπολογισμοί δείχνουν ένα σημαντικό, αλλά μικρότερο πλήγμα σε σύγκριση με την ΕΕ – περίπου 0,3-0,6 π.μ., ελαφρώς υψηλότερο από τις 0,25 π.μ. που έχουν ληφθεί υπόψη στις τρέχουσες βασικές προβλέψεις μας.
Η αβεβαιότητα στο εμπόριο αυξάνει τους καθοδικούς κινδύνους, ειδικά για μια μικρή και ανοιχτή οικονομία όπως η Βρετανία.
Ο αντίκτυπος αυτός συνάδει με κάποιους κινδύνους προς τα κάτω στην τρέχουσα πρόβλεψή μας για ανάπτυξη 1% το 2025 και 1,4% το 2026. Έχουμε ήδη ενσωματώσει σχεδόν το μισό του αντίκτυπου στις επικαιροποιημένες βασικές μας προβλέψεις για το 2025» σημειώνει ο οίκος.
Πληθωρισμός - Ανεργία
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, σύμφωνα με την Deutsche Bank, η άνοδος των παγκόσμιων τιμών – και τα πιθανά αντίμετρα – αυξάνουν τον κίνδυνο αύξησης του πληθωρισμού στο άμεσο μέλλον.
Ωστόσο, εκτιμάται ότι η κλίμακα μιας τέτοιας αύξησης παραμένει περιορισμένη.
Παράλληλα, η διαφοροποίηση του εμπορίου και η ασθενέστερη ζήτηση θα μπορούσαν να μειώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.
Η πρόβλεψή της γερμανικής τράπεζας για το μέγιστο επιτόκιο της ΕΚΤ στο 1,50% μέχρι το τέλος του 2025 μπορεί να παραμείνει αμετάβλητη προς το παρόν.
Το βασικό μας σενάριο περιλαμβάνει μειώσεις επιτοκίων τον Απρίλιο, τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Το πλήγμα της εμπορικής σύγκρουσης στην ανάπτυξη αυξάνει την πίεση για περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων, ενώ ο κίνδυνος πληθωριστικής αύξησης δεν φαίνεται να αποτελεί σοβαρό περιορισμό – ειδικά με την ταχεία ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου.
Ωστόσο, οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακοπή του κύκλου χαλάρωσης στο 1,75%-2,00%.
Για την Τράπεζα της Αγγλίας (BoE), διατηρείται αμετάβλητη η πρόβλεψη για το τελικό επιτόκιο στο 3,25%.
Βλέπουμε τέσσερις επιπλέον μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης φέτος, αλλά οι κίνδυνοι φαίνεται να είναι υπέρ μιας πιο αργής αποκλιμάκωσης προς το ουδέτερο επίπεδο, λόγω της αναμενόμενης αύξησης του ΔΤΚ και των πληθωριστικών προσδοκιών στο άμεσο μέλλον.
Εμπορική αβεβαιότητα – Ένα ακόμη πλήγμα στη ζήτηση
Τα καλά νέα; Οι ανακοινώσεις της 2ας Απριλίου ενδέχεται να περιορίσουν την εμπορική αβεβαιότητα.
Τα κακά νέα; Λόγω της πιθανότητας αλλαγών και διαπραγματεύσεων τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες, η εμπορική αβεβαιότητα θα παραμείνει αυξημένη.
Αυτή η αβεβαιότητα αντικατοπτρίζεται στην ιστορικά υψηλή μέτρηση του δείκτη αβεβαιότητας εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ (US Trade Policy Uncertainty - TPI) που καταγράφηκε τον Μάρτιο.
Ο αντίκτυπος στην αγορά εργασίας – Πλήγμα στις θέσεις εργασίας
Βάσει των προσομοιώσεων της Deutsche Bank, το συνολικό ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 0,6 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), με τη Γερμανία, την Τσεχία και – το σημαντικότερο – τη Σλοβακία να εμφανίζουν αυξήσεις μεταξύ 0,8 και 1,2 π.μ., λόγω της μεγαλύτερης έκθεσής τους στην αλυσίδα αξίας της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι αυξήσεις στην ανεργία στις υπόλοιπες χώρες κυμαίνονται μεταξύ 0,2 και 0,6 π.μ., ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο διαμορφώνονται κοντά στις 0,4 π.μ.
Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό – Πώς θα επηρεαστεί
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, ανέφερε πρόσφατα ότι τα αντίμετρα της ΕΕ και η αποδυνάμωση του ευρώ θα μπορούσαν να προσθέσουν περίπου 0,5 π.μ. στον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα (με την επίδραση να μειώνεται σταδιακά).
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις μας δείχνουν έναν πιο συγκρατημένο αντίκτυπο.
Ο πληθωριστικός αντίκτυπος βασίζεται σε τρεις παράγοντες:
1. Το μέγεθος των αντι-δασμών από την Ευρώπη.
2. Τις πιθανές επιπτώσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία και τις εφοδιαστικές αλυσίδες – που θα αυξήσουν τις τιμές εξωγενώς.
3. Τον αντίκτυπο στη ζήτηση από τη χαμηλότερη ανάπτυξη, που θα μειώσει τις πληθωριστικές πιέσεις μακροπρόθεσμα.
Αντίμετρα δασμών – Ο βασικός παράγοντας για την αύξηση των τιμών
«Εκτιμούμε ότι η επίδραση των αντίμετρων δασμών στον πληθωρισμό θα είναι μέτρια. Γιατί; Διότι η ΕΕ εισάγει μόλις 30-35 δισ. ευρώ καταναλωτικών αγαθών ετησίως από τις ΗΠΑ (32,6 δισ. ευρώ το 2023), ποσό που αντιστοιχεί σε ένα πολύ μικρό μερίδιο από τα σχεδόν 9 τρισ. ευρώ που δαπανούν κάθε χρόνο τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.
Ωστόσο, η ΕΕ είναι πιο εκτεθειμένη στις εισαγωγές ενδιάμεσων προϊόντων από τις ΗΠΑ (236 δισ. ευρώ το 2023), μέρος των οποίων μπορεί να επηρεάσει έμμεσα την κατανάλωση και τις τιμές, εάν αυξηθούν οι δασμοί.
Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεών μας δείχνουν ότι:
• Ο συνολικός δείκτης τιμών καταναλωτή (CPI) στην ΕΕ θα αυξηθεί μόλις κατά 0,05% σωρευτικά στο πρώτο σενάριο, όπου οι δασμοί ανέρχονται στο 50% για τα προϊόντα αξίας 26 δισ. ευρώ που περιλαμβάνονται στη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Στο πιο "μαξιμαλιστικό" σενάριο, όπου η ΕΕ θα ανταποδώσει πλήρως τους δασμούς των ΗΠΑ με αύξηση 20%, ο CPI θα αυξηθεί κατά 0,2%.
Αυτά τα αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευθούν υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα υπόλοιπα παραμένουν αμετάβλητα, δηλαδή δεν υπάρχει μεταβολή στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων ή στις αγορές.
Ένα κρίσιμο στοιχείο είναι ότι το "μαξιμαλιστικό" σενάριο υποθέτει μια πλήρη αντιστοίχιση της ΕΕ στους δασμούς των ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, αναμένουμε μια πιο μετριοπαθή απάντηση (ενδεχομένως στο 50% της αύξησης των ΗΠΑ), γεγονός που θα περιόριζε την πληθωριστική επίδραση κοντά στις 10-15 μονάδες βάσης.
Συμπέρασμα: Θα απαιτούνταν μια σημαντική αύξηση των δασμών σε όλες τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ για να υπάρξει αισθητή αύξηση του ευρωπαϊκού πληθωρισμού» γράφει ο γερμανικός οίκος.
Συμπέρασμα
Υπάρχει πολύ περιορισμένο περιθώριο για την ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική να αντισταθμίσει το σοκ ανάπτυξης που προκαλείται από δασμούς.
Η άποψη της γερμανικής τράπεζας είναι ότι τα δημόσια οικονομικά δεν έχουν ανακάμψει πλήρως από την πανδημία — για παράδειγμα, επτά κράτη μέλη βρίσκονται υπό Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος — και η προτεραιότητα της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Ακόμη και αυτό θα αποδειχθεί δύσκολο εκτός Γερμανίας. Η αύξηση των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων ως απάντηση στη στρατηγική στροφή της Γερμανίας προς την άμυνα και τις υποδομές έχει αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης για όλες τις χώρες της ΕΕ.
Αν όλα τα άλλα παραμείνουν αμετάβλητα, αυτό μειώνει τον δημοσιονομικό χώρο για άλλα μεγάλα κράτη μέλη.
Κάποια δημοσιονομική χαλάρωση δεν μπορεί να αποκλειστεί σε περίπτωση σημαντικού σοκ στην ανάπτυξη.
Η έκθεση κάθε χώρας στους δασμούς διαφέρει σημαντικά, οπότε είναι πιθανό ορισμένες χώρες να δεχθούν μεγαλύτερη πίεση για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής από άλλες.
Επιπλέον, δεδομένης της ασύμμετρης φύσης της επίδρασης των δασμών στους διάφορους τομείς της οικονομίας, μια στοχευμένη δημοσιονομική χαλάρωση θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική από τη νομισματική χαλάρωση.
Η ΕΕ θα μπορούσε να επιδείξει ευελιξία εισάγοντας πρόσθετη χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, παρόμοια με τα μέτρα που ελήφθησαν κατά την πανδημία COVID-19 και την ενεργειακή κρίση.
Οι κρατικές ενισχύσεις υπό τη μορφή χρηματοοικονομικών συναλλαγών δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τα εθνικά ελλείμματα.
Η Ισπανία έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να ζητήσει την ενεργοποίηση ενός ειδικού ευρωπαϊκού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις. Αν και αυτή η λύση θα μπορούσε να προσφέρει κάποια ανακούφιση, ενδέχεται να μην αντιμετωπίσει πλήρως τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο που αντιμετωπίζουν πολλά κράτη μέλη. Ακόμα και αν οι κρατικές ενισχύσεις δεν επηρεάζουν το έλλειμμα, θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν τα επίπεδα χρέους.
Σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, «Η βασική μας πρόβλεψη είναι ότι το τελικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα διαμορφωθεί στο 1,50%, με μειώσεις 25 μονάδων βάσης τον Απρίλιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο.
Ωστόσο, η στροφή προς την άμυνα υποδηλώνει ότι αυτή η πρόβλεψη μπορεί να είναι υπερβολικά επιθετική. Ίσως ένα τελικό επιτόκιο 2,00% να είναι πιο ισορροπημένη εκτίμηση. Παρ’ όλα αυτά, ο εμπορικός πόλεμος είναι πηγή αβεβαιότητας. Συνολικά, εξακολουθούμε να βλέπουμε περισσότερους κινδύνους προς ένα τελικό επιτόκιο κάτω από το 2,00%.
Η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής στο σοκ των δασμών εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες:
1. Η φύση του εμπορικού σοκ: Ένας εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να προκαλέσει τόσο αρνητικό σοκ ζήτησης όσο και αρνητικό σοκ προσφοράς. Η επίδραση στην ανάπτυξη είναι σαφώς αρνητική. Η επίδραση στον πληθωρισμό είναι πιο περίπλοκη και αβέβαιη. Αν το σοκ στο εμπόριο θεωρηθεί μόνιμο ή δομικό, τα «γεράκια» θα υποστηρίξουν λιγότερη πολιτική χαλάρωση.
2. Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό: Ένας σημαντικός παράγοντας για το πώς η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας θα ανταποκριθούν στις αντικρουόμενες πιέσεις του εμπορικού πολέμου (αυξημένος πληθωρισμός έναντι επιβράδυνσης της οικονομίας) είναι η συμπεριφορά των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Μέχρι σήμερα, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ παραμένουν κοντά στον στόχο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις εκτροχιασμού των προσδοκιών πληθωρισμού, γεγονός που περιπλέκει τις επιλογές νομισματικής πολιτικής.
3. Παράγοντες που ενισχύουν ή αποδυναμώνουν το σοκ: Η αγορά εργασίας και η πίστωση είναι δύο βασικοί μηχανισμοί μετάδοσης του σοκ των δασμών στην ευρύτερη οικονομία. Η αγορά εργασίας μπορεί να λειτουργήσει ως σταθεροποιητής, καθώς οι επιχειρήσεις ενδέχεται να επιλέξουν τη διατήρηση προσωπικού λόγω της ανάγκης για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Παράλληλα, η πιστωτική δραστηριότητα μπορεί να μετριάσει τον αντίκτυπο των δασμών, καθώς τα ισχυρά ισοζύγια του ιδιωτικού τομέα επιτρέπουν την απορρόφηση μέρους του κόστους.
Συμπερασματικά, η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής στον εμπορικό πόλεμο θα εξαρτηθεί από την έκταση της διαταραχής, την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας και των πιστωτικών συνθηκών, καθώς και από τη συμπεριφορά των προσδοκιών πληθωρισμού» καταλήγει η Deutsche Bank.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών