Η μεγάλη αντοχή και αξιοπιστία οφειλόταν στην απλή κατασκευή του μηχανισμού
Τα σχέδια του James Parish Lee όρισαν τo πολεμικό τουφέκι της βρετανικής αυτοκρατορίας στο απόγειο της δόξας της, με μια διαδρομή που διήρκησε έναν αιώνα.
Από το 1895, όταν το Lee-Metford ΜκΙ εισήλθε σε υπηρεσία, μέχρι το 1992 που αποσύρθηκε το τελευταίο Lee- Enfield L42A1.
Η διαδρομή της εξέλιξης
Η βασίλισσα Βικτώρια διοικούσε την “Αυτοκρατορία όπου δε δύει ο ήλιος” όταν οι υπεύθυνοι οπλισμού του Βασιλικού Στρατού επέλεξαν το επαναληπτικό κινητού ουραίου που σχεδίασε ο Lee για να αντικαταστήσουν τα μονόσφαιρα τυφέκια.
Διέθετε μια ισχυρή βάση, ταχύ μηχανισμό επανόπλισης και - για πρώτη φορά στην ιστορία – έναν\ εξωτερικό γεμιστήρα χωρητικότητας 8 φυσιγγίων. Οι στρατιώτες μπορούσαν να τον αντικαθιστούν ταχύτατα, αποκτώντας τρομακτικό προβάδισμα πυρός απέναντι σε αντιπάλους με συμβατικά τυφέκια. Ο στρατός συνδύασε το μηχανισμό με μία κάνη έμπνευσης του William Metford, με ρηχές ραβδώσεις, εξ’ ου και το όνομα. Αυτή αποδείχτηκε η “αχίλλειος πτέρνα” του.
Με την έλευση της “άκαπνης” πυρίτιδας το νέο διαμέτρημα .303 British (7,7Χ56mm R) έστελνε στο στόχο βολίδες μικρής διαμέτρου σε ευθυτενή τροχιά, απλοποιώντας τη σκόπευση. Όμως λειτουργούσε με αυξημένες πίεσεις που κατέστρεφαν τις ραβδώσεις του Metford σε λιγότερες από 6.000 βολές.
Το εργοστάσιο Enfield σχεδίασε μια συμβατική κάνη με 5 ραβδώσεις. Αυτή και άλλες βελτιώσεις οδήγησαν στο Lee-Enfield MkI με δεκάσφαιρο γεμιστήρα. Συνεχείς αναβαθμίσεις (ΜκΙΙ, ΜκΙΙΙ και διάφορες υπο-παραλλαγές) το κράτησαν στο προσκήνιο μέχρι το 1941, οπότε και εμφανίστηκε το ριζικά ανασχεδιασμένο Νο.4. Χρησιμοποιούσε ισχυρότερο κορμό, βαρύτερη κάνη, νέα σκόπευτρα και απλουστευμένο μηχανισμό που παραγόταν ευκολότερα σε συνθήκες πολέμου. Παρέμεινε σε υπηρεσία μέχρι το 1959 και το αντικατέστησε το ημιαυτόματο SLR MkI (τοπική έκδοση του βελγικού FN FAL).
Η ανάγκη για ακρίβεια
Στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο, οι Βρετανοί χρειάστηκαν όπλα “ελεύθερων σκοπευτών” για βολές σε μακρινή απόσταση. Η πασίγνωστη Holland &Holland ανέλαβε την τροποποίηση των Lee-Enfield στο επίπεδο Νο.4 Μκ1(Τ), επιλέγοντας τυφέκια παραγωγής που επιτύγχαναν ασυνήθιστη ακρίβεια κατά τις τελικές δοκιμές.
Τα όπλα στέλνονταν στη H &H, όπου αποσυναρμολογούνταν.
Τα ξύλινα “ψέλια” λιμάρονταν ώστε να μην ακουμπούν στα τοιχώματα της κάνης. Οι σκανδάλες λειαίνονταν για μικρότερο βάρος έλξης. Τα κοντάκια αποκτούσαν ένα ξύλινο υπόθεμα που τοποθετεί το μάγουλο του σκοπευτή σε σωστό ύψος και τέλος ταιριάζονταν με μία διόπτρα σκόπευσης τύπου No 32 (μεγέθυνσης 3,5Χ).
Αποδείχτηκαν εξαιρετικά ανθεκτικά για πολεμικές επιχειρήσεις. Οι Άγγλοι τα διατήρησαν σε υπηρεσία σχεδόν μέχρι το 1970, οπότε το υλικό έφτασε στα όρια ζωής του. Ο στρατός είχε ήδη αλλάξει διαμέτρημα από τις αρχές του 1960, μετατρέποντας τα πολυβόλα Browning και BREN για το 7,62Χ51mm του ΝΑΤΟ.
Ανάλογη προσπάθεια για εκσυγχρονισμό των Νο.4 Μκ1 (Τ) είχε αποτύχει. Τα πειραματικά μοντέλα παρουσίαζαν χαμηλή αξιοπιστία και μεγάλη διασπορά βολών.
Το τελικό “Enfield”
Την ίδια εποχή, το εργοστάσιο στο Birmigham και ιδιώτες σκοπευτές εξερευνούσαν την προοπτική χρήσης του παλιού Lee-Enfield με εναλλακτικά διαμετρήματα για σκοποβολή. Τα όπλα αυτά μοιράζονταν κάποια κοινά στοιχεία. Αντικαθιστούσαν τιςκάνες (διαμετρήματος .303) με βαρύτερες που δε χρειάζονταν στήριξη από τον ξύλινο χειροφυλακτήρα. “Έσφιγγαν” το κλείδωμα με υπερμεγέθεις κεφαλές κλείστρου, λείαιναν τη διαδρομή όπλισης και βελτίωναν τη σκανδάλη.
Παρουσιάστηκαν σκοπευτικά μοντέλα από την Enfield και την Parker Hale, που βασικά έκαναν αυτό που αναζητούσε ο Στρατός.
Τελικά, ήρθαν σε συμφωνία για τη μετασκευή των πεπαλαιωμένων Νο.4 Μκ1 (Τ) σε σύγχρονα τυφέκια “ελεύθερου σκοπευτή”.
Οι αλλαγές περιέλαβαν τις βελτιώσεις που είχαν εφαρμόσει πρώτοι οι πολίτες σκοπευτές.
Κυριότερη ήταν η βαριά κάνη μήκους 70cm. Η εξωτερική της διάμετρος επέβαλλε το κόψιμο του χειροφυλακτήρα και έτσι ταλαντωνόταν ελεύθερα, ενώ ψυχόταν πιο γρήγορα. Τα σιδερένια σκοπευτικά διατηρούνταν ως “ασφάλεια” για την περίπτωση βλάβης της διόπτρας.
Τόσο εκείνα, όσο και το οπτικό σκόπευτρο τροποποιήθηκαν για τη διαφορετική τροχιά του φυσιγγίου 7.62. Άλλαξε η κεφαλή του κλείστρου και ο εξολκέας καθώς και ο γεμιστήρας, ώστε να λειτουργούν με το διαφορετικό κάλυκα. Οι σκελετοί επέκτησαν έναν αορτηριούχο μπροστά από το γεμιστήρα για σταθεροποίηση με ιμάντα. Τα μεταλλικά μέρη βάφονταν με μαύρη γυαλιστερή “λαδομπογιά” (οι στρατιώτες αποκαλούσαν έτσι την πρώιμη βαφή που προστάτευε από τη διάβρωση).
Μετά τις δοκιμές λειτουργίας και τον αρχικό μηδενισμό, τουφέκι, διόπτρα με βάση και παρελκόμενα γίνονταν ένα “πακέτο” που συσκευαζόταν σε ξύλινο κιβώτιο. Σημαίνονταν όλα με τον αριθμό σειράς του όπλου και συνοδευόμενα από ένα κυάλι παρατήρησης, τα εγχειρίδια και το βιβλίο μητρώου βολών έμεναν μαζί στο εφεξής.
Επτυχημένη μεταμόσχευση
Για τα μέτρα της εποχής, το L42A1 ήταν εξαιρετικό. Ζύγιζε πλήρες 5,72 κιλά και αυτό επέτρεπε στους στρατιώτες μεγαλύτερη ευκινησία. Ήταν ακριβέστερο από όσο όφειλε να είναι ένα σχέδιο 70 ετών! Κατάφερνε
πλήγματα μέχρι τα 650-700 μέτρα.
Ο κύριος περιορισμός ήταν η χαμηλή μεγέθυνση της διόπτρας.
Στη δεκαετία του 1980 οι Βασιλικοί Πεζοναύτες και οι SAS υιοθέτησαν ισχυρότερες διόπτρες, επεκτείνοντας το βεληνεκές στα 900 μέτρα.
Η μεγάλη αντοχή και αξιοπιστία οφειλόταν στην απλή κατασκευή του μηχανισμού. Αποτελεί έπαινο για την ποιότητα κατασκευής το γεγονός ότι καθένα από τα 1.080 L42A1 προήλθε από υπάρχοντα Lee- Enfield No.4.
Τα όπλα αυτά είχαν φτιαχτεί στη δεκαετία του 1940 και χρησιμοποιήθηκαν “μέχρι εξαντλήσεως” πριν μετασκευαστούν για τρίτη φορά.
Πλούσια επιχειρησιακή ζωή
Τα L42A1 είδαν δράση στην εκστρατεία του Ομάν, τη Βόρεια Ιρλανδία τα νησιά Φώκλαντ. Το κύκνειο άσμα τους ήταν στην έρημο του Ιράκ, όπου χρησιμοποιήθηκαν από τις περιπόλους που αναζητούσαν τους εκτοξευτήρες πυραύλων SCUD.
Το σχετικά ελαφρό τουφέκι επέτρεπε στους Βρετανούς να προκαλούν ζημιές στα βλήματα.
Σε περίπτωση που καταδιώκονταν, μπορούσαν να παρενοχλούν τους Ιρακινούς και να τους καθυστερούν από απόσταση ασφαλείας. ενώ οπισθοχωρούσαν.
www.bankingnews.gr
Από το 1895, όταν το Lee-Metford ΜκΙ εισήλθε σε υπηρεσία, μέχρι το 1992 που αποσύρθηκε το τελευταίο Lee- Enfield L42A1.
Η διαδρομή της εξέλιξης
Η βασίλισσα Βικτώρια διοικούσε την “Αυτοκρατορία όπου δε δύει ο ήλιος” όταν οι υπεύθυνοι οπλισμού του Βασιλικού Στρατού επέλεξαν το επαναληπτικό κινητού ουραίου που σχεδίασε ο Lee για να αντικαταστήσουν τα μονόσφαιρα τυφέκια.
Διέθετε μια ισχυρή βάση, ταχύ μηχανισμό επανόπλισης και - για πρώτη φορά στην ιστορία – έναν\ εξωτερικό γεμιστήρα χωρητικότητας 8 φυσιγγίων. Οι στρατιώτες μπορούσαν να τον αντικαθιστούν ταχύτατα, αποκτώντας τρομακτικό προβάδισμα πυρός απέναντι σε αντιπάλους με συμβατικά τυφέκια. Ο στρατός συνδύασε το μηχανισμό με μία κάνη έμπνευσης του William Metford, με ρηχές ραβδώσεις, εξ’ ου και το όνομα. Αυτή αποδείχτηκε η “αχίλλειος πτέρνα” του.
Με την έλευση της “άκαπνης” πυρίτιδας το νέο διαμέτρημα .303 British (7,7Χ56mm R) έστελνε στο στόχο βολίδες μικρής διαμέτρου σε ευθυτενή τροχιά, απλοποιώντας τη σκόπευση. Όμως λειτουργούσε με αυξημένες πίεσεις που κατέστρεφαν τις ραβδώσεις του Metford σε λιγότερες από 6.000 βολές.
Το εργοστάσιο Enfield σχεδίασε μια συμβατική κάνη με 5 ραβδώσεις. Αυτή και άλλες βελτιώσεις οδήγησαν στο Lee-Enfield MkI με δεκάσφαιρο γεμιστήρα. Συνεχείς αναβαθμίσεις (ΜκΙΙ, ΜκΙΙΙ και διάφορες υπο-παραλλαγές) το κράτησαν στο προσκήνιο μέχρι το 1941, οπότε και εμφανίστηκε το ριζικά ανασχεδιασμένο Νο.4. Χρησιμοποιούσε ισχυρότερο κορμό, βαρύτερη κάνη, νέα σκόπευτρα και απλουστευμένο μηχανισμό που παραγόταν ευκολότερα σε συνθήκες πολέμου. Παρέμεινε σε υπηρεσία μέχρι το 1959 και το αντικατέστησε το ημιαυτόματο SLR MkI (τοπική έκδοση του βελγικού FN FAL).
Η ανάγκη για ακρίβεια
Στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο, οι Βρετανοί χρειάστηκαν όπλα “ελεύθερων σκοπευτών” για βολές σε μακρινή απόσταση. Η πασίγνωστη Holland &Holland ανέλαβε την τροποποίηση των Lee-Enfield στο επίπεδο Νο.4 Μκ1(Τ), επιλέγοντας τυφέκια παραγωγής που επιτύγχαναν ασυνήθιστη ακρίβεια κατά τις τελικές δοκιμές.
Τα όπλα στέλνονταν στη H &H, όπου αποσυναρμολογούνταν.
Τα ξύλινα “ψέλια” λιμάρονταν ώστε να μην ακουμπούν στα τοιχώματα της κάνης. Οι σκανδάλες λειαίνονταν για μικρότερο βάρος έλξης. Τα κοντάκια αποκτούσαν ένα ξύλινο υπόθεμα που τοποθετεί το μάγουλο του σκοπευτή σε σωστό ύψος και τέλος ταιριάζονταν με μία διόπτρα σκόπευσης τύπου No 32 (μεγέθυνσης 3,5Χ).
Αποδείχτηκαν εξαιρετικά ανθεκτικά για πολεμικές επιχειρήσεις. Οι Άγγλοι τα διατήρησαν σε υπηρεσία σχεδόν μέχρι το 1970, οπότε το υλικό έφτασε στα όρια ζωής του. Ο στρατός είχε ήδη αλλάξει διαμέτρημα από τις αρχές του 1960, μετατρέποντας τα πολυβόλα Browning και BREN για το 7,62Χ51mm του ΝΑΤΟ.
Ανάλογη προσπάθεια για εκσυγχρονισμό των Νο.4 Μκ1 (Τ) είχε αποτύχει. Τα πειραματικά μοντέλα παρουσίαζαν χαμηλή αξιοπιστία και μεγάλη διασπορά βολών.
Το τελικό “Enfield”
Την ίδια εποχή, το εργοστάσιο στο Birmigham και ιδιώτες σκοπευτές εξερευνούσαν την προοπτική χρήσης του παλιού Lee-Enfield με εναλλακτικά διαμετρήματα για σκοποβολή. Τα όπλα αυτά μοιράζονταν κάποια κοινά στοιχεία. Αντικαθιστούσαν τιςκάνες (διαμετρήματος .303) με βαρύτερες που δε χρειάζονταν στήριξη από τον ξύλινο χειροφυλακτήρα. “Έσφιγγαν” το κλείδωμα με υπερμεγέθεις κεφαλές κλείστρου, λείαιναν τη διαδρομή όπλισης και βελτίωναν τη σκανδάλη.
Παρουσιάστηκαν σκοπευτικά μοντέλα από την Enfield και την Parker Hale, που βασικά έκαναν αυτό που αναζητούσε ο Στρατός.
Τελικά, ήρθαν σε συμφωνία για τη μετασκευή των πεπαλαιωμένων Νο.4 Μκ1 (Τ) σε σύγχρονα τυφέκια “ελεύθερου σκοπευτή”.
Οι αλλαγές περιέλαβαν τις βελτιώσεις που είχαν εφαρμόσει πρώτοι οι πολίτες σκοπευτές.
Κυριότερη ήταν η βαριά κάνη μήκους 70cm. Η εξωτερική της διάμετρος επέβαλλε το κόψιμο του χειροφυλακτήρα και έτσι ταλαντωνόταν ελεύθερα, ενώ ψυχόταν πιο γρήγορα. Τα σιδερένια σκοπευτικά διατηρούνταν ως “ασφάλεια” για την περίπτωση βλάβης της διόπτρας.
Τόσο εκείνα, όσο και το οπτικό σκόπευτρο τροποποιήθηκαν για τη διαφορετική τροχιά του φυσιγγίου 7.62. Άλλαξε η κεφαλή του κλείστρου και ο εξολκέας καθώς και ο γεμιστήρας, ώστε να λειτουργούν με το διαφορετικό κάλυκα. Οι σκελετοί επέκτησαν έναν αορτηριούχο μπροστά από το γεμιστήρα για σταθεροποίηση με ιμάντα. Τα μεταλλικά μέρη βάφονταν με μαύρη γυαλιστερή “λαδομπογιά” (οι στρατιώτες αποκαλούσαν έτσι την πρώιμη βαφή που προστάτευε από τη διάβρωση).
Μετά τις δοκιμές λειτουργίας και τον αρχικό μηδενισμό, τουφέκι, διόπτρα με βάση και παρελκόμενα γίνονταν ένα “πακέτο” που συσκευαζόταν σε ξύλινο κιβώτιο. Σημαίνονταν όλα με τον αριθμό σειράς του όπλου και συνοδευόμενα από ένα κυάλι παρατήρησης, τα εγχειρίδια και το βιβλίο μητρώου βολών έμεναν μαζί στο εφεξής.
Επτυχημένη μεταμόσχευση
Για τα μέτρα της εποχής, το L42A1 ήταν εξαιρετικό. Ζύγιζε πλήρες 5,72 κιλά και αυτό επέτρεπε στους στρατιώτες μεγαλύτερη ευκινησία. Ήταν ακριβέστερο από όσο όφειλε να είναι ένα σχέδιο 70 ετών! Κατάφερνε
πλήγματα μέχρι τα 650-700 μέτρα.
Ο κύριος περιορισμός ήταν η χαμηλή μεγέθυνση της διόπτρας.
Στη δεκαετία του 1980 οι Βασιλικοί Πεζοναύτες και οι SAS υιοθέτησαν ισχυρότερες διόπτρες, επεκτείνοντας το βεληνεκές στα 900 μέτρα.
Η μεγάλη αντοχή και αξιοπιστία οφειλόταν στην απλή κατασκευή του μηχανισμού. Αποτελεί έπαινο για την ποιότητα κατασκευής το γεγονός ότι καθένα από τα 1.080 L42A1 προήλθε από υπάρχοντα Lee- Enfield No.4.
Τα όπλα αυτά είχαν φτιαχτεί στη δεκαετία του 1940 και χρησιμοποιήθηκαν “μέχρι εξαντλήσεως” πριν μετασκευαστούν για τρίτη φορά.
Πλούσια επιχειρησιακή ζωή
Τα L42A1 είδαν δράση στην εκστρατεία του Ομάν, τη Βόρεια Ιρλανδία τα νησιά Φώκλαντ. Το κύκνειο άσμα τους ήταν στην έρημο του Ιράκ, όπου χρησιμοποιήθηκαν από τις περιπόλους που αναζητούσαν τους εκτοξευτήρες πυραύλων SCUD.
Το σχετικά ελαφρό τουφέκι επέτρεπε στους Βρετανούς να προκαλούν ζημιές στα βλήματα.
Σε περίπτωση που καταδιώκονταν, μπορούσαν να παρενοχλούν τους Ιρακινούς και να τους καθυστερούν από απόσταση ασφαλείας. ενώ οπισθοχωρούσαν.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών